Dr. Bilgisayar Bilimi'nin kendisinden özel ders almak ister miydiniz? Donald Knuth'un bilgisayar bilim derslerini buradan izleyebilirsiniz.

Efsanevi yayınevlerinden O´Reilly kitapları artık Türkiye´de Türkçe olarak da yayınlanıyor.

Pusula Yayıncılık tarafından Türkçeye kazandırılan ilk iki kitap Pratik C++ Programlama ve .NET Framework.

Özellikle bu kitaplardan birincisi yani Pratik C++ Programlama 600 sayfalık hacimli bir kitap olup bu önemli programlama diline hakim olmak isteyen programcılar için önemli bir kaynak niteliğinde. Kitap sadece C++ dili ile ilgili değil aynı zamanda gcc, gdb gibi önemli programlama araçlarına dair de bilgiler içeriyor.

Bilim felsefesinde büyük bir dönüşümü başlatan Thomas Kuhn´un gözünden Kopernik Devrimini okumak ister misiniz? Anadolu´da binlerce yıl önce yaşamış insanlara dair araştırmaların yapıldığı Hacettepe Üniversitesi Biyolojik Antropoloji Laboratuvarı´nda bir gezintiye çıkmaya ne dersiniz? Doğurgan sihirli kareler ilginizi çeker mi? Klingsor´un İzinde isimli bir kuantum roman başucu kitabınız olabilir mi? Psikiyatristlere başvuran hasta sayısına baktığınızda gördükleriniz size psikiyatrinin ilerlediğini mi yoksa insanların delirdiğini mi düşündürtüyor?

Yukarıdaki cümlelerin işaret ettikleri ilginizi çekiyorsa bir gazete bayisine uğrayıp Bilim ve Gelecek dergisinin ikinci sayısını alabilir, bu konuda kendini ispatlamış bir kadronun çıkardığı dolu dolu bir dergiyle vakit geçirmenin hazzını yaşayabilirsiniz.

Boğaziçi Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği öğretim görevlilerinden Dr. Cem Say ile bilgisayar dünyasının popüler ve bir o kadar da zorlu konuları olan yapay zekâ, doğal dil işleme ve kuantum bilgi işlem üzerine söyleştik.

FZ: Hocam, yapay zekânın hangi alanlarında, ne kadar süredir çalışıyorsunuz?

CS: Doktora zamanından beri yapay zekâ (YZ) ile ilgileniyorum. Doktora konum, İngilizcesi "Qualitative Reasoning" olan ve "Nitel Uslamlama" olarak Türkçeye çevirebileceğimiz konu idi, ne olduğunu birazdan açıklayacağım. Demek ki, işte 1980'lerin sonlarından bu yana YZ ile ilgileniyormuşum. Ayrıca yukarıda bahsi geçen konuya ek olarak Doğal Dil İşleme özellikle Türkçe dil işleme ile bir süredir ilgileniyorum. YZ konusunda ilgilendiğim temel iki alan bu ikisi.

OSnews sitesinde gezinirken gözüme ilişti. Komple boyutta yeni bir Python kitabı. Yazarının ifadesiyle Python belgelerinin listelendiği sayfada Guido van Rossum´ un Python tutoryalinden hemen sonra ikinci sırada yerini almış.

A Byte of Python

Türkiye'nin ilk FreeBSD İşletim Sistemi kitabı çıktı. Son yıllarda gittikçe artan bir ilgi ile karşılaşan FreeBSD hakkında hemen herşeyi bu kitapta bulabileceksiniz.

FreeBSD işletim sistemine olan ilgi son yıllarda oldukça artmıştır. Köklü bir işletim sistemi olmasına rağmen son yıllara kadar tanınmayan BSD ailesi, kararlı ve güvenli işletim sistemi sunmaktadır. Uzun yıllar FreeBSD üzerine yoğunlaşmış uzman bir yazar kadrosu tarafından yazılan kitap, Türkiye'nin ilk ve tek FreeBSD işletim sistemi kitabıdır. Kitap, FreeBSD'yi Türkiye'ye tanıtmak misyonunu üstlenmiştir. Bu nedenle kullanıcıların kurup deneyebilecekleri bir adet FreeBSD 4.9 CD'si ile birlikte gelmektedir.

Ayrıntılı bilgi için: Açıkkod Yayınevi

Türkiye´nin yegâne popüler matematik ve bilgisayar bilimleri dergisi Matematik Dünyası´nın son sayısı çıktı.

İstanbul Bilgi Üniversitesi desteği ile çıkan derginin son sayının kapak konusu ``2 x 2 = 4´´. Evet yanlış okumadınız. Aşikar gibi görünen bu ifadenin temel kavramlar oluşturulup nasıl ispatlandığını bu sayıda okuyup matematiğin harika dünyasında eğlenceli bir gezintiye çıkabilirsiniz.

Bilgisayar bilimcilerinin ilgisini çekecek bölümlerden biri ise Chris Stephenson´un Bilgisayar Bilimi köşesinde ele aldığı ``Sayıları Tepeleyerek Sıralamak´´ başlıklı makale. Bu yazıda çeşitli sıralama algoritmalarının algoritmik karmaşıklığı inceleniyor ve ilginç örnekler veriliyor.

İstatistiklere göre derginin abone sayısı 4200´ü, satışı ise 8000´i geçmiş durumda ancak Prof. Dr. Ali Nesin, bunun Türkiye´nin nüfusuna (ve genç nüfusuna) sahip bir ülke için hala çok düşük olduğunu vurguluyor haklı olarak. Bu sayının artmasını ümit ediyoruz.

LinuxQuestions tarafından 2003 yılının en iyi pencere yöneticisi seçilen Fluxbox'ı anlamak için artık Türkçe bir kaynak mevcut. Değerli FM üyelerinden Mehmet Türker tarafından anadilimize çevrilmiş Fluxbox kurulum, kullanım ve ayar kılavuzunu http://fluxbox.org/docbook/tr/html/ adresine giderek okuyabilirsiniz.

Çeviri, imla, eksiklik, vb. hataların çevirmene iletilmesi çok daha kaliteli bir belgenin ortaya çıkmasına yol açacaktır.

Ülkemizdeki, GNU/Linux ve Özgür Yazılım belgelendirme ve yerelleştirme projelerinden en iyilerinden birisi olan belgeler.org projesi yoluna emin adımlar ile devam ediyor. Site yeniden güncellendi ve 44 adet yeni man sayfası çevirisi eklendi. Daha önce FM ana sitede duyurduğumuz Bootdisk HOWTO çevirisi ve LinuX Sistem Yöneticisi Kılavuzu´nun güncellenmiş hali (sürüm 0.8) de siteye eklendi. Benim dikkatinizi çekmek istediğim nokta, kılavuz çevirilerinden ziyade, man sayfalarının durumudur.

Programlararası bilgi göndermeğe yardımcı olan ileti kuyrukları (message queue) bilgi işlemcilerin elindeki önemli silahlardan biridir. Özellikle bilgi alışverişi yapan sistemler farklı amaçlarla, zamanlarda, ve programcılar tarafından kurulmuş sistemler olunca, bağlantıyı kurmak için ileti kuyrukları daha uygun oluyor. IBM MQ Series üzerinden anlattığımız bu konunun yararlı olacağını umuyoruz.

MQ Series - İleti Kuyruğu

MQ Series Nasıl Kurulur

Hep hayalini kurduğum şey, kendi başıma imal ettiğim bir işletim sistemi idi. Baktım ki bu iş oldukça uzun bir zamana mal olacak, ben de hayalimi güncelledim ve kendi birleştirdiğim bir işletim sistemi yapmaya karar verdim. Hani legolar var ya onun gibi bir şey işte. Eh, Linux çekirdeği artı GNU araçları ve bilumum özgür yazılım etrafta cirit atıyor:) Al parçaları birleştirmeye başla dedim ama işte orada tıkandım kaldım. Parçaları bulmak kolay ama bir GNU/Linux İşletim Sistemi nasıl çalışır, temel parçalar nelerdir, kim kimi tetikliyor, kimin eli kimin cebinde konuları biraz karışık. Demokraside çare tükenmez deyip kendi yol planımı yaptım ve işe başladım: Öncelikle "bu sistem nasıl açılır, temel parçalar ve ana hatlar nelerdir?" sorununun yanıtını bulabilmek amacı ile The Linux Bootdisk HOWTO kılavuzunu hatim eyledik. Sırada Çekirdek Çitleme Kılavuzu (tldp tarafından şu an güncelleniyor) ve The Pocket Linux kılavuzu var.

Linux Açılış Disketi NASIL kılavuzu; bir açılış disketi yapımını anlatmakla birlikte -ki bu işin çok daha kolay bir yöntemi de mevcuttur:mkbootdisk- sistemin ilk ateşlemesini ve bu sistemin çalışması için gereken temel araçları açıklaması yönünden bence oldukça önemli bir başlangıç noktasını oluşturmakta. İyi bir başlangıç olmakla birlikte, sistem temellerini anlayabilmek için tek başına yeterli olmasını beklemeyin. Zaten kılavuzun ana hedefi de bu değil. Adı üstünde: açılış disketi nasıl yapılır, onu anlatıyor :)

Her halükarda okunması gereken ve Linux öğrenmeye çalışan benim gibiler için, uygulanması gereken bir kılavuz. Init'in ne olduğunu anlamadan önce, init'in herşeyin atası olduğunu anlamak gerekir, öyle değil mi?

http://www.geocities.com/yalcink01/bootdisk-howto/index.html adresinden belgeye ulaşabilirsiniz. Her zaman olduğu gibi: her türlü geribeslemeye kapımız açıktır

Ne zaman çıkacağı belli olmayan C64 dergisi C64 Türkiye'nin 4. sayısı sonunda çıktı. Derginin son sayısı ve dergide tanıtılan programlar için internet sitemize uğrayabilirsiniz: http://geocities.com/c64turkiye

FM Forumda açılmış bir konu altında oluşan doğal süreç, bizi forumlarda ve e-posta listelerinde nasıl soru sormak gerektiği konusuna götürdü. Dernek listelerinde zaman zaman dalgalanmalar yaşanmakla birlikte, genelde ortanın üstü diye tabir edebileceğimiz bir ileti yazım tarzı var. FM Forum'un durumu da pek farklı değil. Yeni katılan arkadaşlar haricinde, acayip ve garip tarzda soru soran pek çıkmıyor. Bununla birlikte, söz konusu forum konusunda görülebileceği üzere, bazen iyi bir kılavuza ihtiyaç duyuluyor. Diğer forumlarda ise durum içler acısı :( Türkçe, Türkçe olduğuna bu kadar pişman edilebilir. İmla ve yazım kurallarındaki boşvermişlik bir tarafa, kelimelerde bile acayiplikler "var way!", "ajaip şeler oljek amma bnm sormk isterim...", şeklinde devam eden ucubeler etrafta cirit atmakta. Elbette ki tek bir kılavuz ile bütün bunları sonlandırmak ve insanları doğru yola sokmak mümkün değil -zaten ahir zaman peygamberliği gibi bir derdimiz de yok :)- ama bir yerden de başlamak gerek, değil mi? Peygamber olamadık diye hayatı tamamen boşvermek de olmaz.

Osman Yüksel'e, bu kadar işinin gücünün ve dahi Debian .po çevirilerinin arasında bu işe vakit ayırdığı için teşekkür ederim.

Türkçe çeviri için ilk sürüme http://www.geocities.com/yalcink01/smart-questions.html adresinden ulaşabilirsiniz. Her türlü geri beslemeye kapımız açıktır. Eklemek istediğiniz bölümler var ise, lütfen çekinmeden bildirin.

Bu araçlar programlama veya program kodları ile uğraşanlar için bazen hayat kurtarıcı olabilyor. diff ve patch'i kullanmak konusunda az da olsa bilgim olsun diyorsanız bu yazı size yardımcı olabilir.

Teorik yazılımbilim, günümüzdeki bilgisayarların soyut temelini oluştuyor. Bu alanda isimleri tanıdık gelen Turing, Church gibi kimseler olduğu gibi, diğer alanlardan bilim adamları mevcuttur, mesela Kurt Gödel. Tarihçesi belki de ünlü matematikçi Hilbert'in 1900 yılında bir beyan ettiği "açık problemler"'den 10'cusuna kadar giden yazılımbilim, bir problemin çözülebilirliğini ispat etmek için algoritmanın ne olduğundan başlayarak, bazı algoritmaların çözülemeyeceğini bulmak ile devam etti, ve nihai olarak günümuz donanımının altyapısını hazırlayarak önemli bir alan olarak kendini ispat etti.

Yazılım projelerinin test safhasında ortaya çıkan hataları, bir iş akışı altında kontrol etmek programcılara ve idarecilere rahatlık sağlıyor. Şu anda içinde bulunduğumuz projemiz için ITracker adlı J2EE bazlı serbest yazılımı seçtik (projemiz tarafından Türkçeleştirilmiştir). Hata takip için gereken düzeni, ITracker üzerinde anlattığımız bu yazının yararlı olacağını umarız.

Projelerde Hata Takip Düzeni

ITracker

Şanslı bir azınlık GNU/Linux ile Internete bağlanmanın, e-posta okuyup dosya transferi yapmanın güvenli huzurunu yaşarken maalesef günümüdeki bilgisayar kullanıcılarının önemli bir kısmı sürekli irili ufaklı kurtçuklarla, solucanlarla boğuşmak durumunda.

Tacettin Karadeniz, Internet Solucanları başlıklı son makalesinde bu meşhur, küçük ve tüm dünyayı kaplayan zararlı yazılımların çalışma ve yayılma yöntemlerine değiniyor.

Bilindiği gibi internet üzerindeki cihazların birbirleriyle konuşmasını sağlayan protokol ailesi TCP/IP'dir. Bu protokol grubunu düşündüğünüzde, asla herkese açık bir ağ üzerinden gizli bilgiyi gönderilmek amacıyla tasarlanmadığını görülür. Tasarlandığı dönemde, her zaman iletişimin özel ve güvenli hatlar üzerinde olacağı düşünüldüğünden bu yönden her hangi bir geliştirme düşünülmemiştir.

Serbülent ``Nightwalker´´ Ünsal´ın bu çalışmasında, bu gerçeği en ustaca kullanan araçlardan biri, port tarayıcılar incelenmiştir. Ancak burada şunu belirtmek gerekir ki; konun çok geniş bir kapsamı olması sebebiyle makalede büyük ağların ve ana bilgisayarların değil, genel olarak son kullanıcıların ve kişisel sistemler ile küçük ağların bu tehdit karşısındaki durumları incelenmiştir.

İyi korunmayan GNU/Linux sistemlerinin başının belası olan Root-Kit lerin tesbit edilmesi ve temizlenmesi ile ilgili bir uygulama notu:

Google, bu konuda çok yazı/mesaj bilmekle beraber derli toplu bir temizleme dökumanı bilmiyordu. Biz de böyle bir nottan daha fazla insanın yararlanabilmesi düşüncesiyle dökumanı ingilizce hazırladık. Öte yandan, notların hitap ettiği kullanıcı grubu olan sistem yöneticilerinin bilişim ingilizcesi ile yazılmış dökumanları okuyabileceklerini varsayıyoruz.

Root-kit'ler NT ve Linux işletim sistemlerine bir şekilde root veya admin olarak erişim sağlamayı başaran sistem kırıcılarının kendilerini gizleyerek rahat rahat çalışmalarına izin veren bir yazılım grubu.

Deneyimlerimiz yalnızca Linux ortamında olduğu için notlarımız da yalnızca Linux için.

belgeler.org sitesi güncellendi. Man sayfaları çevirilerine http://www.belgeler.org/man/manpages.html adresinden erişebilirsiniz. Sisteminize kurmak için gerekli paketleri http://sourceforge.net/project/showfiles.php?group_id=61526 adresinden elde edebilirsiniz. Dağıtımlar içinden çıkacak Türkçe kılavuz sayfaları dileğiyle.