Richard Stallman'ın kitabı için Stanford Hukuk Fakültesi Hukuk Profesörü Lawrence Lessig tarafından yazılan giriş bölümü...

Her nesil kendi filozofunu yaratır-bir yazar, ya da zamanın görüntüsünü yakalayan bir sanatçı. Kimi zaman bu filozoflar böyle tanımlanır; çoğu zaman bu tespitin doğrulanması nesiller alan bir zamanda gerçekleşir. Tanımlansın ya da tanımlanmasın, tarih ideallerini konuşan insanlar tarafından şekillenir. Belki bir şiirin fısıltısında, belki de politik bir hareketin haykırışlarında.

Bizim neslimizin de bir filozofu var. O bir sanatçı ya da profesyonel bir yazar değil. O, bir programcı.

Türk Debian kullanıcıları camiasının çalışkan ve üretken bireylerinden Serdar Aytekin Debian GNU/Linux kullanarak mantıksal hacim yönetimi (LVM - Logical Volume Management) gerçekleştirmeye dair güzel bir yazı hazırlamış.

İçerik ve seviye olarak orta ve üst düzey sistem yöneticilerine hitap eden bu yazı, "7-8 adet 200 GB'lik SCSI diski bilgisayarıma bağlayıp bunları tek bir disk gibi görmek ya da 3'e bölüp 3 üç farklı disk gibi görmek, sonra istersem kolayca yeni disk takıp hacmi ve dosya sistemini büyütmek istiyorum" gibi cümleler kuran kişilerin işine yarayacak türden.

Bu tür cümlelerin çok değil 4-5 yıl öncesine dek ancak onbinlerce, yüzbinlerce dolarlık makinalar ve ticari UNIX türevi işletim sistemleri barındıran bilgi işlem merkezlerinde kurulduğu ve özel, pahalı yazılımlar gerektirdiği düşünülecek olursa bilgisayarla profesyonel olarak uğraşan bilgi işlemciler için GNU/Linux'un, Debian'ın kıymeti bir kez daha anlaşılır diye düşünüyorum. Bu kadar laftan sonra hadi artık makale adresini versene diyenler için, buyrun: Debian ile Mantıksal Hacim Yönetimi (LVM).

Geliştirici dünyası iki kampa ayrılmıştır. Bir kampta dil üstadları vardır, bu yazılımcılar yüksek seviyeli programlamadan -- birinci-sınıf fonksiyonlar, aşamalı programlama, AOP, MOP, kendi kendini sorgulama -- bahsederler. Araç ustaları ise tümleşik geliştirme ve hata ayıklama araçlarında ustadırlar, kod tamamlama, "refactoring", vs. Dil üstadları Emacs ya da VIM kullanır, bu tür editörler yeni dilleri denemek için daha uygundur. Araç ustaları ise Visual Studio, Eclipse, IntelliJ gibi IDE'leri kullanırlar.

Laszlo ve Groovy gibi yeni diller ya da AOP (Aspect Oriented Programming) gibi dil uzantıları genellikle öncelikli olarak metin-editörü tabanlı yazılım geliştirme ortamlarında ortaya çıkarlar ve ancak ondan bir süre sonra IDE dünyası bu tür desteklere kavuşur. Eğer dil ya da uzantı gerçekten başarılı ise araçlar da bunu desteklemeye başlar. Bu ayrımın tek sebebi araç geliştirmenin dil geliştirmekten zor olması değildir. Asıl mesele bir dile hakim olmak ile bir araç setine hakim olmanın çok farklı iki mantalite olmasıdır, belli bir ölçüye dek bunlar birbirlerini dışlayan alternatiflerdir. Acaba neden? İşte sebepleri...

Oliver Steele'nin The IDE Divide başlıklı makalesini tüm yazılım geliştiricilerin okumasında fayda var. (Not: Şöyle sağlam bir FM üyesi çıksa da bahsi geçen makaleyi Türk diline kazandırsa... hani yani küçük bir olasılık olsa da, belki diyorum, belki biri üstlenir, FM'ye bir katkıda bulunur...)

Biz bilgisayarcılar için genellikle pek kaynak sıkıntısı yoktur, hemen hemen her türlü konuda diğer bilgisayarcılardan, USENET'ten, Google'dan, vs. kolayca bilgi edinebilir ve bunları pratik olarak uygulayabiliriz. Bununla birlikte bir konuya yeni başlayan birine derli toplu, sistematik olarak konuyu anlatan bir kitabın değeri ve pedagojik önemi tartışılmaz.

Adım Adım L^AT_EX isimli kitap da yukarıdaki sebeplerden ötürü LaTeX konusunda önemli bir boşluğu dolduran belki de ilk ve tek Türkçe kaynak. Prof. Dr. Abdugafur Rahimov ve Orhan Kesemen tarafından yazılmış ve 2004 yılında kitabevlerinde satışa sunulmuş Adım Adım LaTeX kitabı, LaTeX isimli kaliteli belge oluşturma sistemine dair gerekli hemen hemen tüm bilgileri içeriyor. Kitabın ve LaTeX'in sadece matematikçilere ya da bilgisayarcılara hitap ettiğini düşünenler varsa, bu önyargılarını şimdiden silmelerinde fayda var. Psikolojiden, felsefeye, işletmeden hukuğa kadar, herhangi bir konuda ödev yazan, makale hazırlaması gereken ya da profesyonel görünümlü bitirme ödevi, yüksek lisans tezi, doktora tezi, kitap vs. yazmak isteyenlere bu kitabı rahatlıkla önerebilirim başucu kaynağı olarak.

Türkçe kaynak bulamamaktan şikayet edenleri ferahlatacak bir haber: Türkiye'deki bir elektronik şirketinin sponsorluğu ile Türkçe elektronik dergisi, CYBER Elektronik yayınlanmaya başladı. Dergide yerli ve yabancı yazarların teknik makaleleri mevcut.

Aralık ayında 3. sayısını bayilerde bulabileceğiniz bu önemli yayın, önemli bir boşluğu dolduruyor. Özellikle kendi çapında, amatör olarak bu konulara hevesli olan insanların ve hatta belki de yeni yeni bu konuda ders almaya başlayan ama somut projeleri merak eden öğrencilerin başvurabileceği bir kaynak. Derginin Aralık sayısındaki konular ve bunlara dair eleştirileri şöyle sıralayabiliriz:

Uzunca bir süredir ağ içerisinde yer alan kullanıcılara ait MS Windows makinelerinin yedeklenmesi için bir çözüm arayışı içerisindeydim. Sistemin sahip olması gereken özellikleri şu şekilde sıralayabilirim :

1. Yedek makinesinin yönetimi kolay olmalı.
2. Sistem ağ üzerinden çalışmalı.
3. Yalnızca değişen dosyaları yedekleyecek kadar akıllı olmalı.
4. Çok fazla ağ trafiğine sebep olmamalı.
5. GNU/GPL yazılımlar ile minumum maliyete sahip olmalı.
6. Son kullanıcı için kullanımı kolay olmalı.
7. Kendi başına zamanlanmış yedekler alabilmeli.

Bu yazıda bu hedeflere nasıl ulaşılabilineceği anlatılyor.

"The Code Book: The Secret History of Codes and Code-Breaking" ya da Türkçe bulabileceğiniz ismiyle "Kod Kitabı: Eski Mısır'dan Kuantum Kriptolojisine Gizlilik Bilimi", bir bulmaca ve zeka oyunları yaratıcısı / yayıncısı olan ablam tarafından yaklaşık bir ay önce masama bırakıldığında, okunmak için bende fazla bir istek uyandırmamıştı. Tümü şifreleme ile ilgili 400 küsür sayfalık bir kitabın sıkıcı olmadan sonuna kadar okunabilirliğinin çok düşük olacağını düşünüyordum ama yanılmışım.

Phishing, günümüzde yaygın olarak kullanılan bir saldırı yöntemidir. Görsel ve yazılı basında son zamanlarda online dolandırıcılık adı altında sık sık haberler duymaktayız. Phishing yönteminde temel kullanıcıyı kandırarak, kullanıcıya ilişkin kredi kartı bilgileri, banka hesap numaralarından bu hesaba ait internet şifresine kadar birçok özel bilgileri ele geçirmektir.

Kullanılan yöntemlerin başında e-posta ile gönderilen sahte mesajlar gelmektedir. Bu e-posta sanki bir ticari kurumdan(bankalar, alışveriş siteleri vb.) geliyormuş gibi bir izlenim yaratır. Bu, kullanıcının kendisine ilişkin bilgilerini girmesi için kuruma ait bağlantıya(link) tıklamasını içeren bir e-posta olabilir. E-posta içeriği kişisel bilgilerin güncellenmesi, sistemdeki yeniliklerin hesabınızda aktif olması için şifrenizi girin gibi mesajlardır.

Bunu gören kullanıcı e-posta ile gelen mesajdaki bağlantıya tıkladığında kurumun web sitesinin birebir kopyası olan başka bir sayfaya yönlendirilir. Burada girilen şifre gibi özel bilgiler artık başkasının eline geçer.

Tacettin Karadeniz'in FM camiası ile paylaştığı yazısının devamını burada okuyabilirsiniz.

1990'lı yılların ortasında Lisp ile geliştirdiği e-ticaret sistemini Yahoo şirketine 40.000.000$'a satan Paul Graham'ın Beating The Averages başlıklı makalesini FM üyeleri ile paylaşıyor ve faydalı olmasını, olabildiğince geribesleme üretmesini ümit ediyoruz. Çeviriye önayak olan, sponsorluğu üstlenen değerli FM üyesi bm'ye ve çevirinin ilk halini gerçekleştiren İstanbul Bilgi Üniversitesi, Bilgisayar Bilimleri Bölümü öğrencilerinden Çağıl Uluşahin'e teşekkürlerimizi sunuyoruz. Bu belgenin orjinal adresine buradan erişebilirsiniz.

Tüm zamanların en başarılı kalıcılık (persistence) aracı Hibernate hakkında şirket bünyesinde yaptığımız bir sunumu paylaşıyoruz. Sunum, Hibernate'in en temel özelliklerinden başlayarak sorgulama, önbellekleme, veri tabanı bağlantı havuzları gibi kavramları kapsamaktadır. Hibernate hakkında ek bir haber de, JBoss gurubunun, Hibernate projesine sponsor olmaya karar vermiş olmasıdır ve Hibernate kurucu elemanları artık JBoss şirketinde çalışmakta, açık yazılım ürünlerine verdikleri servis üzerinden para kazanmaktadırlar. İşte bir diğer açık yazılım başarı hikayesi!

Not: Bu sunum da Gnu Emacs ve LateX ile hazırlanmıştır. :) Latex kodlarından derlenmiş slaylatların animasyon ile birbirinden geçiş yapabilmesi hoşunuza gidebilir.

Powerpoint?

O da ne?

FM üyelerinden tongucyumruk'un yazdığı Eğlenceli bir programlama dili: Python başlıklı belgeyi FM camiası ile paylaşıyoruz.

Hazır 2.4 sürümü çıkmış iken meraklısı için iyi bir başlangıç olur diye düşündük.

Not:Bu belge L^AT_EX belge hazırlama sistemi ile hazırlanmıştır. LaTeX ile üretilen PDF ve sıkıştırılmış PostScript belgelerini de kağıda kaliteli çıktı almak için kullanabilirsiniz.

Meşhur fizikçi Richard Feynman'ın 1974 yılındaki önemli bir konuşmasının metnini FM camiası ile paylaşmak istedik. Önemli bir kılavuz olduğunu düşündüğümüz bu metnin okurken bir hayli eğleneceğinizi ve bir şeyler kapabileceğinizi düşündük.

Bu yazıda Apache'nin dağıtımla gelen halinden daha güvenli bir şekilde çalışabilmesi için yapmanızı tavsiye edeceğim bazı değişiklerlerden bahsedeceğim. Bu tavsiyelerden birçoğu ayar dosyalarıyla ilgili olacağından dolayı Apache httpd.conf dosyası hakkında bilgi edinmiş olmanızı öneririm.

RSS aslında sitelerin içeriklerini başlıklar şeklinde sunmak için kullanılan bir teknoji ve temeli de bir XML dosyası. Açılımı Rich Site Summary veya Really Simple Syndication. İlk olarak 1999 Netscape tarafından ortaya çıkarılan bu teknoloji daha sonra çeşitli gruplar tarafından geliştirildi. Tarihçe ve versiyonlar ile daha detaylı bilgi için yazının sonundaki kaynaklara başvurulabilir.

Bilgisayarla müzik besteleme ve düzenleme konusunda önemli çalışmaları olan Greg Wilder ile müzik, bilgisayarlar, işletim sistemleri, yaratıcılık, yapay zekâ ve doğaçlama üstüne bir röportaj gerçekleştirdik.

Wilder onca iş güç arasında bizi kırmayarak sorulara epey detaylı cevaplar verdi ve Türkçe konuşan bilgisayar ve müzik dünyası ile iletişim kurabilmiş olmaktan ötürü memnuniyetini belirtti. Bu röportaj şerefine daha önce yayınlamamış olduğu iki parçayı MP3 olarak röportajın sonundaki bağlantılardan edinip dinleyebilirsiniz.

3... 2... 1... Yayındayız!

Debian GNU/Linux'u en popüler dağıtımlardan birisi yapan şüphesiz ki paket yönetim sistemidir. Neredeyse tüm paketleri resmi depolardan (http://www.debian.org) veya gayri resmi yansılardan (http://www.apt-get.org) edinmek mümkün. Ancak bazen istediğiniz programı istediğiniz koşullarda paketlenmiş olarak bulamıyorsunuz. Bu durumda kendiniz kaynak koddan derlemek zorunda kalıyorsunuz. Daha sonraki kullanımlar veya arkadaşlarınızla paylaşmak için bu derleme işlemini bir paket olarak kenarda köşede bekletmek isteyebilirsiniz. Bu belgede, Debian paket yapımı hakkında bilgi bulacaksınız

Yazılım sektöründe anahtar teslim projeler için bir derece, ürün ile uğraşmakta olan takımlar için kesinlikle lazım olacak bir kaynak kod deposu özelliği vardır. Dallar, yâni branch kavramı. Branch kullanımı her kaynak kod idare programında farklıdır, ve tabii ki açık yazılımın favori programı CVS'te de branch desteği mevcuttur fakat bazı konularda dikkatli olmak gerekmektedir. Yazılım sektöründe birçok konuda olduğu gibi elde bir "yapılması uygun olan/olmayan" gibi bir liste, önceki tecrübelere dayanarak mevcuttur, bu yazıda bu tür tavsiyeleri toparlayarak, kendi tecrübelerimiz ışığında sunmaya uğraştık.

Not: Makale, GNU Emacs ve LaTeX ile yazılmıştır.

2004 yazının sıcak günlerinden birinde, e-postalarımı kontrol ederken beni şaşırtan şu iletiyi karşımda gördüm: "İstemiş olduğunuz Hackers - Heroes of the Computer Revolution adlı yayın kütüphanemize gelmiştir ve teknik işlemleri yapılmaktadır. İşlemler bittikten sonra yayın kataloğumuzdan görülebilir. Bu durumu online kataloğumuzdan takip edebilirsiniz. -- İTÜ Kütüphane ve Dökümantasyon Daire Başkanlığı"

Bir an için duraksadım ve şaşırdım, ne olduğunu tam olarak kavrayamamıştım. Daha sonra ise hatırlama süreci ile parçalar yavaş yavaş yerine oturmaya başladı...

Steven Levy'nin bir döneme ışık tutan ve GNU/Linux'tan çok daha fazlasına tarihi bir perspektifle yer veren meşhur kitabının Ergin Sevinç tarafından yazılmış eleştirisinin devamını ileriseviye.org adresinde okuyabilirsiniz.

Herhangi bir kitapçıya gittiğinizde Teach Yourself Java in 7 Days (7 Günde Java Öğrenin) benzeri, size birkaç günde veya birkaç saatte Visual Basic, Windows, Internet (vs.) öğretmeyi vadeden kitaplarla karşılaşırsınız...

... Birkaç günde, Beethoven, kuantum fiziği ya da köpek eğitimi öğreten kitaplar yok. Bu sonuçlara bakılırsa, ya insanlar bilgisayar hakkında yeni şeyler öğrenmek için çok hevesli ve aceleci ya da bu iş bir şekilde inanılmaz derecede kolay.

... Araştırmacıların da (Hayes, Bloom) ortaya koyduğu üzere, satranç oynamaktan beste yapmaya, resimden piyanoya, yüzmeden tenise ya da nöropiskoloji ve topoloji alanlarında araştırma yapmaya kadar bir çok alanda uzman olmak, on yıl civarında bir zaman alıyor ve bunun bir kısayolu var gibi gözükmüyor.

Peter Norvig'in "Teach Yourself Programming in Ten Years" başlıklı makalesinin çevirisini On Yılda Programlama Öğrenin adresinde okuyabilirsiniz.