GPL & Telif Hakları - Nereye Kadar?

0
SHiBuMi
Bu yazıyı, phpnuke.org sitesindeki bu yazıdan yola çıkarak yazıyorum. Her ne kadar phpnuke.org deki bu yazı tek bir olayı ele alıyor olsa da, aslında bu konu open-source camiasındaki hızlı büyümenin kontrol dışına çıktığı yerlerde nasıl yanlış yönlendirmelere dönüşebileceğine güzel bir örnek teşkil ediyor.
Sorunun temeli şu: Yale Hukuk bölümündeki bir grup öğrenci, phpnuke ile kendilerine bir site hazırlamışlar, ve phpnuke'un en altındaki copyright kısmını siteden çıkartmışlar. PHP-Nuke'un geliştiricilerinden biri olan nukelite buna çok sinirlenmiş ve "Bir sürü sitenin bu işi yaptığını gördüm ama telif haklarını savunan avukatların olduğu kanunla ilgili bir sitede bu şekilde haklarımın yenmesine çok içerledim" demiş. Esas sorun şu, sitesini php-nuke üzerine kuranlar, sitelerinde php-nuke copyright bilgisine yer vermeye zorunlumudurlar?

Gelen yorumlar çok çeşitli, başlıklar halinde toplarsak:
  • Zaten beleş kullanıyorsunuz bir de utanmadan copyright bilgisini kaldırıyorsunuz.
  • Ben ana sayfadan kaldırdım ama Credits linkinde php-nuke powered deyip siteyi onore ettim.
  • GPL uzmanlarına sordum, kod sahibinin copyright bilgisinin kodun içinde bulunmasına başkalarını mecbur tutabileceğini söylediler, buna hakkımız var.
  • Siteme sizin çirkin copyright bilgisini koymaya hiç niyetim yok. Frontpage ile yaptığım siteye Microsoft yazıyor muyum ki bu siteye php-nuke yazayım?
  • Yukardakine cevaben: Frontpage için para ödüyorsun ve bunu yapmana gerek kalmıyor, php-nuke bedava ve bu yüzden yapmaya zorunlusun.


Tartışma bu başlıklar altında devam ediyor. Ve ciddi yanlış bilgiler ve bilgilendirmeler üzerinden yanlış yorumlar yapılıyor.

Öncelikle benim şahsi fikrim, köküne kadar GPL olsa da, hiçbir yazılım bana, benim siteme kendisiyle ilgili bir şeyler görüntüleme zorunluluğu getiremez. GPL uzmanları eğer gerçekten bunu destekliyorlarsa, kendi yazdıkları yazıyı ne amaçla, hangi kaygılarla yazdıklarından haberleri yok derim. Bana sitemde isteğim dışı bir şeyler görüntüleme zorunluluğu getiren herhangi bir sistemin, bir yandan benim yani kullanıcının özgürlüğünü koruma gibi misyonu olamaz. Ama bana öyle geliyor ki, GPL uzmanları tarafından kastedilen, copyright bilgisinin source code içinde olmasının zorunlu tutulabileceği. Yani, copyright bilgisinin HTML comment etiketleri ile kaynak kodun içine gömülüp dağıtılabileceği, böylece ekrana hiçbir çıktı vermeden dileyenlerin bilgilendirileceği.

Diğer öne sürülen mantıklar, uygulamanın ücretsiz olmasından dolayı ona minnet duyulması ve bu nedenle siteye reklamının konulması gerektiği gibi yaptırımlar ise bana çok saçma geliyor. Open-source mantığı ile yakından uzaktan alakası olmayan bu tip düşüncelerin bu denli taraftar bulmuş olması da gerçekten çok kötü. Buna en önemli gerekçelerden biri olarak, open-source'un bir felsefe, bir kimlik haline getirilmeye çalışılmasını ve birtakım garip düşmanlıklarla bu kimlik yaratma çabasının bir zemine oturtulmak istenmesini görüyorum. İnsanlar giderek bu işin asıl amacının insanları özgürleştirmek olduğunu unutup, kendi kafalarına göre amaçlar belirliyorlar, zaten basit gibi gözüken ama özümsemesi uğraş gerektiren open-source'u profesyonel IT camiasına bunlar çoluk çocuk diye dalga geçirtecek duruma düşürüyorlar.
gnu

Görüşler

0
izler
Enine boyuna düşünmeden harekete geçsem ben de nukelite geliştiricisi gibi davranırdım, ancak ortaya konan tepkiler insanın sağduyu ile hareket etmesini sağlayacak yollar açmış. Bunun adı gelişme.
0
tongucyumruk
Bildiğim kadarıyla GPL işin çalışan kod kısmının tamamen düzenlenmesine izin verir. Alttaki copyright kısmı da çalıştırılabilir koda girdiğinden silinebilir, değiştirilebilir... Ancak kodun içine comment olarak koyulmuş copyright notları değiştirilemez. Bir de sanırım alttaki copyright notunu silmesi mümkün olmakla beraber bunu aslında komple ben yazdım şeklinde de copyright notu düşemez.

Öte yandan bütün bunlara gerek var mı? 6.45 kitaplarında dediği gibi Yaptığınız alıntılarda kaynak gösterirseniz, uygar dünya adına seviniriz (umarım bu sözü doğru hatırlamışımdır). O copyright notunu oraya koymak esas olarak lisansın zorlaması değil insanların iyiniyetle, programcının emeğine saygısından dolayı orada bırakması gereken birşeydir.
0
Maverick
Elbetteki saçma bir tartışma. GPL özgür yazılım lisansıdır ve özgür yazılım o yazılımı istediğiniz gibi kullanabilme hakkını size tanır. Kısıtlama sadece yazılımı tekrar dağıtma aşamasında ortaya çıkar. Hatta bu gibi bir durum zaten FSF`in karşı çıktığı bir şeydir: BSD lisansındaki reklam zorunluluğu. Bildiğim kadarı ile orijinal BSD lisansında yazılıma katkıda bulunan copyright sahibi herkesin notunu gösterme zorunluluğu vardır. Bu durum açıkça GPL ile çeliştiği için orijinal BSD lisansı GPL uyumlu değildir. Yukarıdaki durum da hemen hemen aynı sanıyorum. PHP Nuke modifiye edilmemiş bir GPL lisansı kullanıyorsa, olay bir grup ne söylediğinin farkında olmayan insanlar tarafından abartılmış gibi görünüyor. Unutmayın ki özgür yazılım camiası homojen değildir ve olması da beklenmez..
0
oktay
BSD lisansinin GPL ile uyumlu olmamasinin sebebi BSD lisansli urunlerin degistirilerek veya BSD lisansli urun esas alinarak uretilen uygulamalarin lisansinin kapali bir lisansa cevrilebilmesidir.

Ornegin Microsoft TCP/IP uygulamasini direk BSD'den almistir. Eger BSD yerine GPL lisansli olsa ya alamaz ya da kaynak kodunu herkese acmak zorunda kalirdi.

Bu arada bildigim kadariyla reklam zorunlu BSD lisansi zaten normal BSD lisansindan ayri. (BSD license with advertising clause deniyor ona)


Ben sahsen BSD lisansinin bu sekil olmasini akademiden geliyor olmasina bagliyorum. Bizi rahatsiz etmeyin biz isimize bakalim da siz ne isterseniz yapin gibi bir dusunceyi yansitiyor. Her ne kadar BSD lisansi kullananlari bu asiri kalenderliklerinden dolayi kutlamak gerekirlerse de GPL'in pratikte insanligin topyekun gelismesini hizlandirmasi acisindan daha iyi bir lisans oldugunu dusunuyorum.

Oktay
0
malkocoglu
Eger telif haklari ibaresinde soyle yapilsin diyorsa, yapmak zorunda bence. Bizim de sitemizde boyle bir ibare var Yazara ve siteye referans gostermeden, yayinlanmaz diye, gecende bir baktim www.yapay-zeka.org sitesinde; Bizim siteden resmen kopyalamis, altina KENDI ISMINI yazmis, ve yayinlamis. Boyle seylere de hakikaten insan sinir oluyor. Para falan da istemiyoruz. Sadece bahsetsinler yetecek.

0
anonim
www.bilisimcumhuriyeti.com,bu siteye ne oldu?
www.bilgidata.com ile arasında bir bağ vardı sanırım.
Copyright/left olayına ilginç sayılabilecek bir çözüm.Yazının en alakasız yerinde yazıyı yazan adamın ismi olmalı.Bu ise sadece sahibinin bildiği bir algoritma olmalı,harfleri birleştirince yazarın ismi ortaya çıkmalı:)Adam bu yazı benim falan dedimi algoritmayı gösterip morartmalı:p
Herhangi bir yazının şifreli olması şüphesi belki isim belirtmeyi hatırlatabilir.

f10101010101010
a010101010101010
z010010101010101001
l010101010101101
a01010101010
m01010101001010
e010
s0101
a00010101
i010101
0
malkocoglu
Cok iyi fikir! :)

Bilisimcumhuriyeti hakkinda: Site hala ayakta (bugun oyleydi en azindan). Iki site arasinda resmi baglanti mevcut degil, Bilgidata bakicisi bendeniz, ayni zamanda B.C.'inde makale yazmaya ugrasiyorum. Direk bir URL baglantisi yapilmadi.

Saygilar,
0
malkocoglu
Ah unuttuk! Bilgidata --> B.C. direk baglantisi var.. Geri baglanti yok. Duzeltirim.
0
m1a2
Çok güzel bir konu açmışsın Shibumi :) Olayı doğru anlayalım önce. phpnuke GPL lisansıyla dağıtılıyor. Fakat IMHO, geliştirici GPL lisansını yoruma açık bölümlerden GPL ruhuyla çok bağdaşmayacak sınırlamalar üreterek kullanıyor. GPL `copyleft` sınıfında bir lisans olduğundan GPL olarak size ulaşan bir ürünü -muhtemelen kaynak kodda değişiklikler yaptıktan sonra- tekrar dağıtacak (redistribute) iseniz bu işi lisans şartlarını aynen koruyarak yapmak zorundasınız. Buraya kadar bir sorun yok. Yani phpnuke geliştiricisi telif hakkı sahibi olarak (copyright holder) emek harcadığı bu ürünün üçüncü kişiler tarafından dağıtımı halinde isminin zikredilmesini istiyor ise GPL ona bu imkanı tanıyacaktır. Şunu vurgulamak lazım. GPL olağan şartlar altında (BSD`den farklı olarak) dağıtımla ilgili ayrıntılı yasal düzenlemelerden oluşur. GPL`in başlangıç paragraflarından alıntı yapacak olursak: (sağolsun Deniz Akkuş Kanca)
Kopyalama, dağıtım ve değiştirme haricinde kalan faaliyetler bu Lisans`ın kapsamı dışındadırlar. Yazılım`ı çalıştırma eylemi sınırlandırılmamıştır ve ...
Yani buraya kadar açıklanan şekliyle Francisco Burzi`nin `programı kullanırken copyright şartlarını her sayfada göstereceksiniz` isteğini anlamlandıramayız. Yukarıda yaptığım alıntının devamına bakarsak geliştiricinin neyi dayanak aldığını göreceğiz (vurgular bana ait):
... Yazılım`ın çıktısı yalnızca çıktının içeriği (Yazılım`ı çalıştırmak yolu ile elde edilmesinden bağımsız olarak) Yazılım`ı baz alan ürün kapsamına girer ise bu Lisans kapsamındadır. Bu koşulun sağlanıp sağlanmadığı Yazılım`ın ne yaptığı ile ilgilidir.
Bu cümleler GPL 2c) maddesinde açılıyor. Bakın GPL 2c) ne diyor:
Eğer değiştirilen yazılım olağan kullanım altında komutları interaktif olarak alıyor ise, yazılım, en olağan kullanım için interaktif olarak çalıştırıldığı zaman uygun bir telif hakkı bildirimi, garantisi olmadığına (veya sizin tarafınızdan garanti verildiğine), kullanıcıların bu yazılımı bu şartlar altında tekrar dağıtabileceklerine, ve kullanıcının bu Lisansın bir kopyasını nasıl görebileceğine dair bir bildirim yazdırmalı veya göstermelidir. (İstisna: Eğer Yazılım`ın kendisi interaktif ise fakat böyle bir bildirimi olağan kullanım esnasında yazdırmıyor ise, sizin Yazılım`ı baz alan ürününüz böyle bir bildirimde bulunmak zorunda değildir.)
Mesela `bc` komut satırında interaktif olarak çalışan bir hesaplayıcı olarak bu kapsama giren bir yazılım ve çalıştırdığınızda telif hakkı bildirimini görebilirsiniz. İşte geliştirici interaktif phpnuke rendering`ini öne sürerek phpnuke`un render ettiği sayfaların da çıktı olarak yazılım`ı baz alan ürün kapsamına girmesini gerekçe gösteriyor ve 2c) gereği üretilen her sayfanın footer`ında copyright notice belirtilmesini istiyor. (Anladığım kadarıyla başka bir form`u da kabul etmiyor.) Bu mesele Maverick`in bahsettiği, Berkeley reklamını zorunlu kılan 4 şartlı eski BSD lisansından farklı ve açıkçası bence 4 şartlı BSD lisansı daha insaflı (en azından form belirtilmiyor) ve daha dürüst (doğrudan reklam talebinde bulunuyor). phpnuke GPL olmasaydı bir sözümüz olamazdı fakat hem GPL hem de bu tür dolaylı kısıtlamalar ifade eden şartlar doğrusu şık kaçmıyor. Aynı mantıktan hareketle `latex`le üretilen her dvi/ps/pdf çıktısının footer`ında lisans şartlarının belirtildiğini düşünün. Bu duruma ne kadar yanlış ise bence ilkesel olarak bu da o kadar yanlış. Ürettiğim web sayfasının içeriği (content) benimdir ve Content`i Manage etti diye phpnuke`un her sayfada temcit pilavı gibi tanıtım istemesi (gizli reklam) doğru bir talep olmaz.

Francisco Burzi bu isteğine yasal dayanak oluşturmak için konuyu FSF`e götürmüş. FSF`den bir kişinin verdiği -resmi olmayan- cevapta GPL ihlalinin bulunmadığı onayını almış. Fakat bu cevabı veren kişi (David Turner) debian-legal listesinde biraz daha açık konuşuyor (zannediyorum olayın ciddiyetini göz ardı etmiş). debian-legal listesinde phpnuke lisansının bu şekliyle GPL ile çeliştiği konusunda bir tür konsensus oluşmuş durumda. Bu konsensusun sonucu olarak phpnuke`un DFSG (Debian Free Software Guidelines) uyumlu olmadığı ve ana dağıtımdan çıkarılması isteniyor. (bkz.) Ne yapsak acaba? FM2 için phpnuke yerine postnuke veya daha iyisi drupal`mi kullansak ;)

0
Maverick
Teşekkürler, bilmediğim şeyleri öğrendim. Benim vardığım sonuç PHP Nuke geliştiricilerinin haklı olduğu fakat bu copyright mesajının sitenin genel görüntüsüne uygun biçimde tekrar yerleştirilebileceği oldu. Yani mesajı görünüm olarak olduğu gibi bırakmak zorunda değilisinz (okunabilir kaldığı sürece). Shibumi`nin haberin sonundaki yorumlarını ise abartılı bulduğumu söylemeliyim..
0
m1a2
> Benim vardığım sonuç PHP Nuke geliştiricilerinin haklı olduğu fakat bu copyright mesajının sitenin genel görüntüsüne uygun biçimde tekrar yerleştirilebileceği oldu.

Evet bu düşünülebilir. Phpnuke geliştiricilerinin haklı olmadığını düşünüyorum. Benim görüşüm, bu konuda geliştiriciler tarafında GPL copyleft`den ödün vermemek şartıyla (ki bu kaynak kod için geçerli) kullanıcıyı kısıtlamamak. Fakat phpnuke bu konuda çok ısrarlı, /usr/share/doc/phpnuke/copyright`dan alıntı: # IMPORTANT: I saw many sites that removes the copyright line in the footer # of each page. YOU`RE NOT ALLOWED TO REMOVE NOR CHANGE/EDIT THAT NOTE. Burada ilginç olan şu: Eğer phpnuke`u GPL 2c)`ye sınıflarsak copyright notice`i bir şekilde göstermek zorunda. Haberde geçen örnekte Yale elemanları bu `bir şekilde`yi html kodu olarak yorumlamışlar. Geliştiricinin isteğine daha yakın ve makul bir yöntem footer`a konulacak bir `About` link`i olabilirdi. Ama bence yoruma açık bu konuda şöyle bir kriter`e riayet etmek en doğru yaklaşım olur. Orijinal copyright kullanıcı tarafından türetilmiş ürünlerin -eğer varsa- copyright`ını kirletmemeli (contaminate) ve masum bir reklam niyeti taşımamalı. Unutmayalım ki GPL, fikirlerin özgür şekilde paylaşılmasını engelleyen copyright sistemini ters yönde işleterek (yani copyleft ;) paylaşımı genişleten ve paylaşımı rededenleri zorlayan bir felsefi temele oturur. Bu felsefi temelde ego`nun tatmin edilmesine yönelik kısıtlamalar da doğru karşılanmaz. Eğer bir geliştirici kendi egosunu fazlasıyla vurgulamak istiyorsa kullanacağı lisans türü GPL olmamalı. (GPL uyumlu olmayan orijinal `artistic license` veya GPL uyumlu `perl artistic license` değerlendirilebilir. Hatta bunlardan bir tanesini baz alarak kendi egonuzu vurgulayacak farklı bir lisans üretebilirsiniz.) Son bir husus phpnuke ile benzer şartlardaki bir çok GNU programı phpnuke gibi davranmıyor. Bu husus yoruma açık konularda takip edilmesi gereken bir gelenek olması açısından önemli. Öte yandan GPL versiyon 3 hakkında sızan haberlerde 2c) kaynaklı reklam konularında ek bir düzenleme yapılmayacağını gösteriyor. Umarım son aşamada bu konular da dikkate alınır.

0
Maverick
Orijinal BSD lisansının insafsız tarafı programa katkıda bulunan herkesin copyright mesajını gösterme zorunluluğu ki bu da, program eskidikçe ve katkılar arttıkça copyright mesajlarının da artması demek..
0
SHiBuMi
Açıklama için teşekkürler, çok güzel olmuş böyle taşlar yerine daha iyi oturdu. Benim de vurgulamak istediğim, bu tip zorlamaların GPL'in bir parçasıymış gibi algılanabileceği - ki belli bir kesim böyle algılıyor - ve örneğin kendi firmasının web sitesi için phpnuke ya da benzeri bir araç kullanmayı tercih etmiş bir kişinin, benim reklamımı yapmalısın tarzı bir yaklaşımla karşılaştığında, haa demek ki GPL'in ücretsiz olmasının bedeli de buymuş deyip olaydan soğuyabileceğiydi.

Apayrı bir konu ama phpnuke hem arkaplan tasarımı olarak hem de kodlama olarak vasat hatta vasatın da altında bir yazılım. Ama Microsoft'un da başarısının arkasında yatan çok basit bir mantığa sahip: Kurulumu kolay, kullanımı (yönetimi) basit, bunlara karşılık görünümü fena değil.
0
Maverick
Bu yorumuna şaşırdım. Aslında senden yazarın copyright mesajını çıktıya ekleme hakkını savunmanı beklerdim. Burada olay benim reklamımı yapmalısın şeklinde sunulmuyor, lisansın elverdiği özgürlüğü sonuna kadar kullanmaktan bahsediliyor. Bir kullanıcı olarak bunu sorun yapmıyorum açıkçası. Daha önce de belirttiğim gibi mesajı sayfanın uygun başka bir yerine uygun formatta eklemek mümkün. Eğer bunu da beğenmezsem Nuke`u bırakıp farklı bir alternatife yönelirdim. Ama bunu yapmadan önce yazarla temasa geçip derdimi anlatırdım. Özgürlük kullanımı meselesinin özgürlük kısıtlayıcı bir hale gelmemesini savunduğun halde yazarın doğru GPL yorumunu beğenmemeyi açıkçası yanlış ve tehlikeli buluyorum. Sorun GPL''de ise bir versiyon 3 çıkartılır ve yanlış düzeltilir ancak o zamana kadar elimizdeki yasal metin geçerlidir..
0
SHiBuMi
Ben yazarın GPL yorumunu doğru değil, kendi işine geldiği biçimde yaptığını düşünüyorum. Red Hat'in her RedHat tabanlı web sunucusunun çıktısına bundan sonra kırmızı şapka konduracaksınız diye bir yaptırım uygulamaya çalışması kadar saçma geliyor bana bu talep. Ama benim asıl üzerinde durduğum, senin ise abartılı bulduğun konu, bu tip taleplerin open-source uygulamaların doğal sonucu olduğunu, zaten bedava kullandığınız uygulama için yazara en azından bu şekilde minnetimizi göstermemiz gerektiğini savunan yaklaşımın yaratacağı sıkıntıdır. Verdiğim linkte yapılan tartışmada buna örnekler bulabilirsin.
0
anonim
Turkiye PhpNuke kullanicilari cok ilginc gelismeler yasiyor. Bunlarinda lisans sorununda irdelenmesi gerektigini dusunuyorum. Once TurkNuke.Com acildi, sonradan sitenin hacklendigi soylenerek NukeTurkey.Com domainine site kaydirildi. Birkac ay sonra da (2002 Aralik) site editoru kisi (niki Artvinli) siteyi icindeki herseyiyle 750 USD ye satacagini cumle aleme ilan etti. Bu site daha dune kadar kendini PHPNUKE Resmi Turkiye Temsilcisi ilan ediyordu. Ama FB'nin (Francisco Burzi) bundan haberi dahi yoktu! Gecen ay da bu zat, sitesini (TurkNuke.Com) calan kisilerden geri aldigini(!) belirterek siteyi tekrar acti. Tabi siteyi satacak kimse bulamamislardi! Ustelik, sitede vakti zamaninda var olan yorumlarda sen bedava olan bir seyi, ustelik kullanici veritabaniyla -ki bu GAYRI AHLAKi bir durumdur!- nasil satarsin? sorusuna mantikli bir yanit verememistiler. Simdi bile hala phpnuke.org sitesinde nuketurkey.com domaini gorunuyor, bu sorunu forwarding yaparak halletmisler. Php bilmeyen, MySQL databaseden haberi dahi olmayan(haberlerdeki kufurlu yorumlari silemiyor, silselerde yorumu siliyor ama hala orijinal haberin yorum sayisinda 80-90 gibi abuk subuk rakamlar cikiyordu) bu resmi temsilci ler butun uyelik kayitlarini simdi uyelerinin tekrar yapmasini istiyor. Neymis efendim, guya upgrade yapmislar. Peh. (Ben 3 kere versiyon upgrade yaptim her defasinda da uye veritabanlarini korumayi ozel bir caba sarfetmeden yaptim, MySQL dan fazla anlamadigim halde) Simdi bu resmi temsilciler kendi sitelerinde ceviri haberleri yayimlamaya devam ediyorlar. Çok Ayip Sey diye cevirmisler haberi(ingilizceleride kIt). Cevirilerinin tumunde pek cok hata var (bunlar ayri konular ispat ederim isteyene) ve sIkI durun : Kendi footer.php lerinde copyright bilgisi yok! Yani burada eseklere kullanilan bir kelime aklima geldi ama ayip yahu. Sen git sitende ceviri haberle footer.php de benim kopiraytimi silmisler aman da aman diye haber yap, resmi temsilcisin guya, ama kendi sitende bu YOK.
10-12 yas gurubunda olan kisilerden resmi temsilci olursa boyle olur. Once temsilini yaptiginiz PhpNukenin yazildigi platformu ogren (PHP+SQL) , sonra GNU/GPL i bir kavra, daha sonra belki dersin ben suyum buyum. Aleme rezil ancak boyle olunur. Budur. Saygilar.
P.S: Sahsi fikrime gelince, her sayfada zirt pirt kopirayt cikmasindan pek de memnun oldugumu soyleyemem. Phpnuke sitesinde ilgili habere girilen yorumlarda bazi uçuk kisiler shitlist dahi onermisler. Aha adres veriyorum, saglik.gov.tr de onlarin istedigi gibi linkle baglantili bir copyright yok. Gidin sIkIysa GOV.TR domainini shitlist e alin da goreyim. Hasbinallam ya kimlere kaldik.. neyse sevgiler.
0
conan
Peki bir sorum olacak: GPL bir programin kaynak kodunu modifiye etsek de bu kodun bilmemne programindan turetildigini programimizin icinde disinda bir yerinde belirtmek zorunda miyiz. Bana oyle gelmiyor.
0
m1a2
Kaynak kodla birlikte gelen GPL şartlarını dağıtım sırasında aynen koruman gerektiğinden programın orijinal kimliği de bu şekilde zaten tanınmış olmuyor mu? Buna ek olarak GPL 2a şöyle diyor:
2. Yazılım`ın kopyasını veya kopyalarını veya herhangi bir parçasını değiştirerek Yazılım`ı baz alan ürün elde edebilir, bu değişiklikleri veya ürünün kendisini yukarıda 1. bölümdeki şartlar dahilinde ve aşağıda sıralanan şartların yerine getirilmesi koşulu ile kopyalayabilir ve dağıtabilirsiniz.

a. Değiştirilen dosyaların görünür bir şekilde dosyaların sizin tarafınızdan değiştirildiğine dair, tarihli bir bildirim içermesini sağlamalısınız.

Anladığım kadarıyla bu şartın arkasında yatan temel neden programın dağıtılan o anki haliyle ilk hali arasında fark olduğunu belirtmek ve programda hangi kısımların kimler tarafından modifiye edildiğini dokümante etmek. (Muhtemelen bir lisans ihlali olduğunda bu ihlalin kim tarafından hangi değişiklikle, ne zaman yapıldığı da ortaya çıkmış oluyor.) Zannediyorum ChangeLog`lar -diğer işlevlerinin yanısıra- bu 2a maddesini de karşılıyor (veya cvs log`ları). Şu ana kadar incelediğim bir çok GPL programda 2a şartının layıkıyla uygulanmadığını gözledim. (FSF programları hariç. GNU standartları bu konuda ayrıntılı önerilerde bulunuyor, incelemekte fayda var.) Bu konularda biraz gri bir alan var gibi... GPL, orijinal çalışma ile modifiye edilmiş çalışma arasında keskin hatlar çizmiyor. Yani yorumlayabildiğim kadarıyla orijinal programın ismi ve geliştiricisinin kimliği konularında aşırı bir duyarlılık yok (ego faktörü). Artistik lisans GPL`e göre bu açıdan daha katı mesela. Değiştirdiğin program için (orijinal copyright sahibiyle anlaşmadığın müddetçe) farklı bir isim kullanmak zorunluluğu getiriyor. (veya ben böyle anlıyorum :)
0
conan
Hmm verdigin linkte dedigine gore paperwork doldurmak gerekiyor her degisiklik icin. Ama yine de sunu anlamis degilim. Ben phpNuke`u aldim, uzerine yeni moduller ekledim ve de oldukca berbat kodunu strip edip kendime uygun bir framework yarattim (buna framework denmez ya neyse...) Ben illa ki sayfalarimin bir yerinde bu phpNuke programindan turetilmistir demek zorunda degilim degil mi? Sadece ChangeLog gibi bir yerde bunu belirtmemde yarar var. (Benim bildigim kadariyla zorunlu bile degilim)

Hem yeni yarattigim program phpNuke degil ki artik. O zaman diyelim ki phpNuke`un OpenTable() fonksiyonunu degistirdim. Bu program artik phpNuke degil. Yine de phpNuke`tur bu diye bir ibare koymam abes kacmaz mi? Yani kisaca bu tip sorunlardan kurtulmanin workaroundu gidip GPL bir program indirip bunun icini ``azcik modifiye edip`` yeni bir program yaratma olabilir mi?

Simdi bir sorum daha olacak. Ben illa ki bu yarattigim frameworkun kodunu acmak zorunda miyim? (Zorundayim bunu biliyorum caktirmayin ;) Zorundaysam benim yazdigim berbat kod yuzunden guvenligim altust olursa naapcam ben neler ederim? ;) Saka bi yana bu kodu acmak icin ne yapacagim? Illa ki atiyorum, bir sourceforge projesi mi acacagim? Nasi olcak bu is? Yoksa bakin bu sayfa bu programla calismaktadir, bu linkden de tar.gz`sine ulasabilirsiniz gibi bir girdi mi yapmam lazim? Cok ciddi bir sayfa ise ve musteri buna izin vermiyorsa ne yapacagiz? Pek cozemedim ben buralari. :)

0
tongucyumruk
Eğer programı dağıtmıyorsan bildiğim kadarıyla kodunu açmak zorunda değilsin. Yani site bir banka sitesiyse: Aha şurada da bizim CMS var buyrun indirin demene gerek yok. Ama programı dağıtırsan kodu da dağıtman lazım.
0
m1a2
> Hmm verdigin linkte dedigine gore paperwork doldurmak gerekiyor her degisiklik icin.

O disclaimer konusu daha çok FSF için geçerli. Malum adamlar tam istim üzerinde, oyuna gelmemek için her türlü önlemi alarak işi biraz da abartıyorlar. Yani idel hal bu, pratikte sistemin böyle yürümesi zor tabii.

> Ben illa ki sayfalarimin bir yerinde bu phpNuke programindan turetilmistir demek zorunda degilim degil mi?

Yanlış anlaşılabilecek bir noktayı düzelteyim. Bu konuyu araştırırken phpnuke`un copyright notice isteğine dayanak olarak, GPL`in, yazılımın kullanımıyla ilgili kısmının (yani `Yazılım`ı baz alan ürün` ifadesinin geçtiği kısım) gerekçe gösterildiğini ve bunun 2c ile bağlantılandığını söylemiştim. Böyle bir bağlantının kurulması doğru değil. Ben sadece tartışmalarda geçen iddiaları aktardım.

Müsaadenle biraz sıkıcı olmak pahasına olayı biraz daha açarak, anladığım ve öğrendiğim hususları aktarayım. (Hukuk uzmanı değilim, sadece yorumladıklarımı aktaracağım :) Son yaptığım okumalardan sonra bu hayli karışık konuda phpnuke`un reklam isteğinin (geliştiricinin ifadesiyle lisans bildirimi) bütünüyle 2c`ye dayandığı kesinleşti. Yani özetlemek gerekirse phpnuke interaktif olarak çalışan bir program olduğunu gerekçe göstererek her çalışmasında bu tip interaktif (etkileşimli) programlar için yazılmış olan 2c maddesinde belirtilen copyright notice`i göstermek zorunda olduğunu ve kimsenin bunu değiştiremeyeceğini, aksi taktirde böyle bir hareketin lisans ihlali oluşturacağını söylüyor. Bu zorlama yorum -şekilsel olarak doğru olsa da- 2c`nin ruhuna aykırı. İnteraktif olmayan programların doğru çalışması için -çoğunlukla- programa bir dizi option/argüman verilmelidir ve bu yüzden kullanıcı çoğunlukla ne yaptığını bilir/bilinçlidir. Halbuki interaktif durumda -diğerine göre çok daha sık rastlanılır bir hal olarak- kullanıcı programın ne idüğünden daha az haberdardır. Bu yüzden ona `bak kardeşim, hakların bunlar, yani programı serbest dağıtabilirsin, fakat kesinlikle hiçbir garanti olmadığını bilmek zorundasın...` vs. şeklinde bilgi vermeyi 2c zorunlu kılıyor. Tabii bu bilginin içinde `merhaba, ben phpnuke`um, her hakkım mahfuzdur` ifadeleri de olma durumunda ;) Benim anladığım şekliyle 2c`nin ruhu bu, başka şekilde Rationale gösterecekler varsa onları da dinlemek isterim. Şüphesiz ki 2c`nin başka yorumları da olabilir, fakat emin olduğum şey şu ki phpnuke geliştiricisinin niyeti bunların hepsinden farklı olacaktır (gizli reklam). Aynı mantıktan hareketle postscript işlemcisini (gs), LaTeX işlemcisini (latex) ne yapacağız. Bunlar da interaktif. Yani ps/dvi footer`larına müdahale mi edeceğiz? Tabii GPL bunu engelliyor. Programın kendi source`undan bir parça olmadıkça (bison parser çıktıları gibi) yazılım çıktısı GPL lisanslı olmak zorunda değildir. 2c maddesi bu interaktif programlar çalıştırıldığında uygulanır. Mesela gs`i çalıştırırsanız bunu görürsünüz. (`latex` copyright notice göstermiyor fakat o da GPL değil, GPL uyumlu bir lisansla dağıtılıyor)

> Bu program artik phpNuke degil. Yine de phpNuke`tur bu diye bir ibare koymam abes kacmaz mi?

2c`nin istisnasında şu denilmiş:

(İstisna: Eğer Yazılım`ın kendisi interaktif ise fakat böyle bir bildirimi olağan kullanım esnasında yazdırmıyor ise, sizin Yazılım`ı baz alan ürününüz böyle bir bildirimde bulunmak zorunda değildir.)
Yani görünen o ki, değiştirdiğin _interaktif_ yazılım istisna oluşturmadan copyright notice gösteriyorsa sen de böyle yapmak zorundasın, Fakat söylediğin konuda ben de şüphedeyim. Yani GPL, modifiye ettiğim yazılımı başka bir isimle dağıtmamı engellemiyor (yeter ki değiştirilmiş haliyle bütün kaynaklar aynı GPL şartlarıyla açık hale getirilsin -ki bu şartların arasında 2a ile belirtilen değişiklik notları da var.) Peki bu durumda benim 2c gereği orijinal yazılımın yaptığı şekilde copyright notice belirtmem gerekiyorsa bu hangi isimle olacak? Bu konuyu tam kavrayamadım. (Muhtemelen burada bir elma-armut karıştırması yapıyorum...)

> Ben illa ki bu yarattigim frameworkun kodunu acmak zorunda miyim? (Zorundayim bunu biliyorum caktirmayin ;)

(Ben de mahsuscuktan yanıt vereyim ;) Hayır açmak zorunda değilsin. Kaynak kodu açık hale getirip getirmemek bir özgürlükler konusudur ve GPL bu konuda senin özgürlüğünü kısıtlamaz. Fakat şunu yapar... Eğer özgürlüğünü kullanarak kodu açık hale getirme teşebbüsünde bulunmuş isen (yani değiştirdiğin haliyle yazılımı dağıtmaya karar vermiş isen) seni bu dağıtımı tam olarak yapmaya ve başkalarının da özgürlüğünü kısıtlamamaya zorlar. Yani yaptığın bütün değişiklikleri eksiksiz şekilde dağıtman, açık hale getirmen gerekir. Sadece binary dağıtımlar yetmez, kaynağını da -eksiksiz- dağıtmak zorundasın. (BSD için veya genel olarak copyleft olmayan yazılımlar için böyle bir şart yok meselâ). Tek amacın `bunu alayım, değiştirerek kullanayım, hatta mensubu olduğum organizasyon/kurum içindeki insanların da istifadesine sunayım` şeklinde ise (son isteğe dikkat) GPL bu konuda sana hiç bir şart koşmaz. Fakat kuş bir kere dışarı uçarsa yavrularını da salmak zorundasın :)

> bu kodu acmak icin ne yapacagim? Illa ki atiyorum, bir sourceforge projesi mi acacagim? Nasi olcak bu is? Yoksa bakin bu sayfa bu programla calismaktadir, bu linkden de tar.gz`sine ulasabilirsiniz gibi bir girdi mi yapmam lazim?

Yazılımı derlenmiş binary formda da dağıtman mümkün. Böyle bir durumda tek yapman gereken şey 3ncü şahıslara bir yazılı bir taahhütname (written offer) vermen. (Taahhütname GPL metni içinde hazır zaten.) Bu taahhütname ile neyi taahhüt ettiğine gelince onu da GPL metninden okuyalım (sağolsun Deniz hanım):

Yazılım`ı ( veya 2. bölümde tanımlandığı hali ile onu baz alan bir ürünü) ara derlenmiş veya uygulama hali ile 1. ve 2. Bölüm`deki şartlar dahilinde ve aşağıda sıralanan yöntemlerden birisine uygun olarak kopyalayabilir ve dağıtabilirsiniz.

1. Yaygın olarak yazılım dağıtımında kullanılan bir ortam üzerinde, yukarıda 1. ve 2. Bölüm`de bulunan şartlar dahilinde, bilgisayar tarafından okunabilir kaynak kodlarının tamamı ile birlikte dağıtmak.

2. Herhangi bir üçüncü şahsa, fiziksel olarak dağıtımı gerçekleştirme masrafınızdan daha fazla ücret almayarak, yaygın olarak yazılım dağıtımında kullanılan bir ortam üzerinde, yukarıda 1. ve 2. Bölüm`de bulunan şartlar dahilinde, bilgisayar tarafından okunabilir kaynak kodlarının tamamını dağıtacağınıza dair en az üç yıl geçerli olacak yazılı bir taahhütname ile birlikte dağıtmak.

3. Size verilmiş olan ilgili kaynak kodunu dağıtma taahhütnamesi ile birlikte dağıtmak. (Bu alternatif yalnızca ticari olmayan dağıtımlar için ve yalnızca siz de yazılımı ara derlenmiş veya uygulama biçeminde ve yukarıda b) bölümünde anlatılan şekli ile bir taahhütname ile birlikte almış iseniz geçerlidir.)

Bu yöntemlerden hangisini seçeceğin sana kalmış. Fakat unutma ki bütün yollar Roma`ya çıkıyor ;) Eğer taahhütname yöntemini (2nci şık) seçmiş isen taahhütname`yi alan bir kişi senden istekte bulunabilir. Bu kişinin isteğini fiziksel olarak dağıtımı gerçekleştirme masrafından daha fazla olmayan bir ücret talep etme hakkıyla birlikte karşılamak zorundasın. Tabii en doğal olan binary`yi dağıttığın yerden kaynak kodu da dağıtmak. (Kaynak ve binary`nin açık yerini belirttikten sonra kullanıcının sadece binary`yi alıp kaynağı almaması senin sorumluğun değildir.)

>Cok ciddi bir sayfa ise ve musteri buna izin vermiyorsa ne yapacagiz?

Kaçarı yok, kaynağı vereceksin :) GPL bulaşıcı bir hastalıktır. Kurtuluş yok.

> Pek cozemedim ben buralari. :)

Bunca lafa bakma, benim de çözemediğim çok yer var, öyle anlatıyoruz işte. Fakat adamlar her türlü hukuksal inceliği GPL metnine serpiştirmişler. Yani gerçek anlamıyla özgür olacağın konusu bu serpiştirmelerle güvenceye alınmış görünüyor ;)

0
conan
verdigin super bilgiler ve harcadigin zaman icin cok cok cok tesekkur ederim :)

bu arada thread acmisken de ufak bir karisikliga yolacabilecek konuya degineyim mi? degineyim! daha once vermis oldugun linkte anlatilanlar contributions icin, yani senin yazdigin bir programa baska bir kisi(ler) tarafindan yapilan eklemeler icin duzenlenmis. Benim degindigim konu ise projeyi asil sahibinden alip, baska bir branch acmak. Yani oradan kopmak. Sanirim o zaman bu section benim dedigime uyan bir yonerge degil, degil mi?

0
m1a2
Doğru, senin dediğin daha farklı bir durumdu... Ben o linki bu tip konularda varolan görgü ve gelenekleri vurgulamak için verdim. Malum, yasaların erişemediği yerlerde bu hususlar devreye giriyor.
0
oktay
Ben sahsen programin sahibi olan kisinin eger isterse reklami orada tutmak zorunludur gibi bir istekte bulunabilecegini dusunuyorum.

Fakat bu tip GPL'in ruhuna aykiri bir uygulamaya girecekse de o zaman GPL lisansi kullanmayacak. Acik acik GPL lisansinin degistirilmis hali olan PHPNUKE lisansi ile lisansliyorum programimi dese kimse de agzini acip bir sey demez. Bu tip bir lisansi FSF/GNU (ve haliyle Debian) buyuk bir ihtimalle uyumsuz bulup reddeder fakat Open Source'a uygun kabul edilir.

Sonuc olarak sorun programin sahibinin ne isteyip isteyemeyecegi degil. Eger reklamini koymak istiyorsa o zaman reklam koymasina izin veren bir lisans secmelidir. Ille GPL kullanacagim diye lisansa uygun olmayan hareketler yapmak kabul edilemez. Yani baska bir deyisle lisans yazarin sartlarina gore degismez, aksina yazar lisansin sartlarina uymak zorundadir. (tabi bu zorunluluk GPL kullanacagim dedikten sonra gelen bir zorunluluk, yoksa kimse herhangi bir lisansi kullanmaya zorunlu degildir)

GPL uyumlu olmadigi halde tutulan bir cok program var. Bunlarin en guzel ornegi Daniel Bernstein'in Qmail, djbdns, daemontools vs programlari. Kesinlikle GPL'in ruhuna ters bir lisansla yayinlandiklari halde djb'nin cok ustun programlama yetenegi ve becerisinden dolayi genis capta kullaniliyorlar.

Ayni seyi PHPNuke icin soylemek mumkun degil. Daha once defalarca soyledim burada da tekrar ediyorum. PHPNuke php kodu olarak bakildiginda acinacak halde bir programdir. Eger GPL'li olmasa -mesela parayla satilmak istense- su anki kullanici kitlesinin tamamina yakinini kaybeder. PHPNuke'un tek esprisi CMS konusunda piyasaya erken girmesinde dogan isim yapmisligidir. Zaten -tek basina calismayi seven- gelistiricisi yuzunden oncelikle PostNuke olmak uzere bir cok benzer projeye girisilmek zorunda kalinmistir. Gerekirse de drupal gibi, PostNuke (postnuke ekibinin buyuk bir bolumu PostNuke'den de ayrildilar ve yeni bir sistem uzerinde calisiyorlar) veya e107 (jalist'e de bir GPL dersi vermek gerek bu arada) gibi CMS'lerden birini kullanilir ve PHPNuke'de yapilan hersey yine yapilabilir.

Bu arada GPL kullanan yazarlarin da tabi ki bazi mantikli istekleri olabilir. Mesela bazi CMS yazarlari kodu GPL ile yayinladiklari halde ozgun sanat eseri kapsamindaki logolarini, ve ikon dosylarini GPL kapsamina almadan dagitiyorlar ve bunlarin baska sitelerde kullanilmamasini veya degisiklik yapilmadan kullanilmasini istiyorlar ki ana urunden ayri tutulabilecekleri icin gayet mantikli ve GPL'in ozuyle ayni dogrultuda olmasa da yine de uyumsuz olmayan bir taleptir.

GPL yasal bir belge oldugunda dilini anlamak biraz zor ve bu sekilde kendi kullanimina uygun yonlere dogru cekerek yorumlamalar yapilmasi da kacinilmaz. Fakat sonucta GPL'in yazarlari ve bir numarali takipcileri FSF/GNU bu tip sorunlarda gerekli yorumu yaparak konulara aciklik kazandiracaktir.

Basarilar.

Oktay Altunergil
0
redial
Arkadaslar, gerci konu daha cok lisans baglaminda tartisilmis ama, copyright notunun yayinlamanin (beraberinde surum vs...) bir de guvenlik ile ilgili tarafi yok mu?

Guvenlik tarafindan bakildiginda, sitenin herhangi bir yerinde bu bir cms dir demekle bu php-nuke'un xx.xx surumudur demek arasindaki fark sizce kucumsenecek bir fark mi?

0
urxalit
Bu benim başıma geldi. Sitemde forum için Phorum kullandım. Girişte en alta da powered by phorum ikonunu çekinmeden koydum. Bir süre sonra phorum.org´a girdiğimde ana sayfada en üstteki haberin güvenlik açığı ve o nedenle upgrade uyarısı olduğunu görünce phorum´u yamayıp o ikonu da kaldırdım. :)

Bir posta listesi vardır ona üye olsaydın daha önce haberin olurdu diyebilirsiniz ama phorum topluluğu daha çok sitesindeki forumlarla haberleşiyor ben de o kadar takip etmiyorum. :)
0
m1a2
Evet, -en azından Debian açısından- bu konuyu kapatalım: 06 Mart 2003 (yani bu yorumu gönderdiğim tarih) itibarıyla phpnuke Debian ana dağıtımından çıkarıldı.
The consensus on debian-legal, after a week of discussion, is that the license as forwarded and interpreted by the copyright holder is not DFSG-free, as it places an unacceptable restriction on modification; that means it violates DFSG 3 (Derived Works). The license must allow modifications and derived works, and must allow them to be distributed under the same terms as the license of the original software.

... move this package to non-free or drop it from the distribution.

0
murat09
Kapanmadı :-) Daha stabil bir Nuke arayanlar için:
PostNuke Debian Package (stable) :-)
Kastircaklar illa git linux34.com dan Debian siparişi ver, bu arada databaseni Phpnuke'dan PostNukeye geçir, PostNuke'yi Türkçele, sonra Debian öğren, whoaa..uğraş dur. Ne gerek var yahu bu kadar fırsata findows neyim varken, peh..!
Zor işlerin adamı olan FMci:-)
Görüş belirtmek için giriş yapın...

İlgili Yazılar

İyi ki Doğdun GNU

tongucyumruk

Richard Stallman'ın biricik evladı GNU 20 yaşında. Bir Xerox yazıcının sorun çıkartmasıyla başlayıp bugün dünya tekellerine meydan okuyan GNU/Linux'un ortaya çıkmasına kadar uzanacak yolda atılan ilk adımın 20. yıldönümü. Sanıyorum Richard Stallman'ın GNU'yu insanlara ilk defa duyurduğu mesajını okumak için daha iyi bir gün olamaz.

Özgür Yazılım Para ve Müşteri ile Buluşuyor

FZ

Özgür (Bedava?) Terminaller

The Linux Terminal Server Project isimli proje pek çok kişinin yıllar önce çözülmüş olduğunu düşündüğü bir problemi - kullanıcıların merkezi bir bilgisayar sistemine bağlanması - problemini çözüyor. Hey! PC'ler Mainframe'leri öldürmemiş miydi?

Bugün bile, pek çok kurumun asıl yükünü uzakta bir yerde bulunan bilgi işleme merkezleri çekiyor. Bilgi girişi için tuşlara teker teker basmak henüz otomatikleştirilemedi, insan emeğine yoğun bir şekilde ihtiyaç duyuyor ve bir çift gözle ele sahip olan canlılar PC-oid makinalara alıştıkları için de epey pahalıya patlıyor. Kullanıcıların masalarının üzerinde duran bu canavarların maliyetinin aşağı çekilmesi bir şirketin finansal durumunda hatırı sayılır bir iyileşmeye yol açabilir.

muhasebeci YTL'ye hazır

muhasebeci

Geçen yıldan beri gelişimi devam eden uygulama artık YTL destekli çalışyıor. Yapılan diğer önemli özellik ise aynı çatı altında faaliyet gösteren firmalar için hepsinin kayıtlarını ayrı ayrı tutmalarını sağlayacak "Çoklu Firma Desteği" özelliği.

Syllable 0.6.1

Titus

Özgür yazılıma gönül veren geliştiricilerin sayısının artmasına paralel olarak açık kaynak kodlu işletim sistemlerinin sayısı da artıyor. Syllable da bu sistemlerden birisi.

Hızı ve kullanım kolaylığı ile kullanıcının başını döndüren Syllable'ın tek dezavantajı hala geliştirme aşamasında olduğu için çoğu uygulamada yetersiz kalmasıdır. Detaylı özelliklerini inceledikten sonra mevcut dağıtımınıza alternatif olarak düşünebilirsiniz.

TiddlyWiki: Kişisel Wiki, tek .html dosyasında!

sundance

Malum son zamanlarda hepimizin gözdesi Wikipedia ve wiki teknolojileri. Öyle ki artık bir çok kişi arama yaparken daha rafine sonuçlara ulaşmak için Wikipedia'yı tercih etmekte.

Wiki teknolojisi o kadar gelişti ki, hemen her zevke hitap eden wikiler bulmak mümkün. Öte yandan defterlerime aldığım notları kaydedebileceğim, kurulumu basit bir wiki aramaktaydım ki karşıma TiddlyWiki çıktı.