İlk çalışmalar 1998 yılında başladı. Önce böyle bir bilgisayar sisteminin nasıl kurulacağına dair fikrî alt yapı çalışmaları yapıldı. Adalet Bakanlığı Personel Genel Müdürlüğü bünyesinde bir reorganizasyon çalışması yapıldı. Bunun sonucunda da 1999 yılı sonunda Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığı kuruldu. Daha sonra konuyla ilgili teknoloji firmalarıyla görüşüldü, hangi teknolojilerin kullanılması gerektiğine karar verildi. Böyle bir çalışmanın tek parça halinde yapılmasının daha doğru olacağı kanaatine varıldı. Adına Ulusal Yargı Ağı Projesi(UYAP) denildi.
Davayı uzatan süreçlerden birisi kişinin sabıka kaydına ve dayanak belgelerine ulaşılmaktaki gecikmelerdir. Bu sorunu aşabilmek için Adli Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğü ile Sabıka kayıtlarının alınması konusunda ortak çalışma içindeyiz. Nüfus kaydına ulaşılmaktaki gecikmelerde davayı uzatan süreçlerden birisidir. MERNİS ile görüşmelerimiz uzun bir süredir devam etmekte olup, 2005 başından itibaren açılmasını bekliyoruz. Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü ile de uzun süredir görüşmelerimiz devam ediyor. Onlar şu anda Gölbaşı ve Çankayadaki tapuların dijital ortamda kayda geçirilmesini tamamlamış durumdalar. Polis teşkilatı üzerinden gelen kayıtların ve yargı birimlerinden giden dokümanların entegre bir şekilde hareketi için, POLNET kapsamında uzun bir süredir görüşmelerimiz devam ediyor. Bankalarla da görüşmelerimiz devam ediyor. Çünkü avukatların bürolarından dava açabilmeleri için böyle bir altyapı gerekiyor. Maliye Bakanlığı ve diğer kurumlar ile entegrasyon görüşmelerimiz devam ediyor.Yargıtay ve Uyuşmazlık Mahkemesi ise bu sistemin tamamen içinde yer almıştır. Biz her bilgiyi, işbirliği yaptığımız kurumlara elektronik ortamda sunabilecek durumdayız.
Bu tür büyük sistemlerin korunması için gerekli günümüzde geçerli güvenlik tedbirlerinin tamamı uygulanmaktadır. VPNli bir network altyapısı, kriptolu bilgi akışı, yetki seviyelerine göre sisteme, menülere ve ekranlara ulaşım, firewall ve Proxy dahil kendi katmanlarında görevlerini yapmaktadır. Yalnızca ağ içindeki güvenlik önlemleri ile de yetinmiyoruz. Bazı hassas noktalarda kod bazında ekstra güvenlik tedbirleri uygulanmaktadır. Ayrıca yedekli sistemler, rutin alınan backuplar ve fiziksel olarak farklı bir noktadaki Acil Durum Merkezi de bu sistemin güvenlik altyapısı içinde yerini almaktadır.
Başlangıçta öngörülen maliyet, 160 milyon dolardı. Şu ana kadar tüm Türkiye genelinde kullanılan 17.333 bilgisayar, 7.100 lazer yazıcı, 8.200 dizüstü bilgisayar, 5.000 kesintisiz güç kaynağı, tarayıcılar ve diğer yan donanımlar, 36.500 uçluk yerel alan ağları, 30 birimdeki geniş alan ağları, kurumun ihtiyacına özel geliştirilen yazılım, diğer yazılımların lisansları, merkezi sistem odası, güvenlik altyapısı, web mail altyapısı, web hosting hizmeti altyapısı ve diğer şeyler dahil, yaklaşık maliyet 60-65 milyon dolar civarındadır. Önümüzde yapacağımız çok fazla harcama kalmadı. Maliyetin yüzde 40ına yakın bir tasarruf olmasını bekliyoruz.
Tüm adalet camiası temel bilgisayar okur yazarlığı konusunda çok iyi durumda. 13 bin kişiye profesyonel eğitim veren kurslarda ya da halk eğitim merkezlerinde temel bilgisayar eğitimi verildi. Bilgisayarlar, yazıcılar, yerel alan ağları ve yazılım yüzde 90a yakın oranda tamamlanmış durumda. Sadece 30 pilot ve test birimimizde ve merkez teşkilatımızda merkezi sistemle çalışmalar yapıldığından dolayı geniş alan ağı altyapımızın tamamlanması konusunda yüzde 10lardayız. Halen Bakanlık merkez teşkilatıyla birlikte 6 bin 500 kişi sistemi kullanabilmektedir. Bunun 30 bine çıkması gerekir. Avukatlar da sisteme girince 70 bini aşması gerekiyor. Bu kısımda gecikme söz konusu değil. Pilot ve test sürecinin tamamlanmasının beklenmesi söz konusu. Yaygınlaştırma kapsamındaki kalan kullanıcıların eğitilmesi önümüzdeki en büyük iş adımı. Bunlar, temel bilgisayar eğitimi almış insanlar olmasına rağmen kendi işlerini yapan ve bilgi paylaşımını içeren bir yazılımı kullanmayı öğrenmeleri gerekiyor. Bunun mümkün olduğu kadar görev yaptıkları yerlerde yapılması gerekiyor. 2005 yılının ilk aylarından itibaren bu sistem yayılmaya başlayacak. Tahmin ediyorum 2005 yılının sonuna bunu yetiştirebiliriz.
Kaynaklar:
http://www.bidb.adalet.gov.tr/tanitim.htm
http://www.adalet.gov.tr/programs/hukuk_programlari.html
http://www.adalet.gov.tr
Adalet Bakanlığı, yargı sisteminin daha hızlı, güvenilir ve "sayısal" şekilde işlemesi için UYAP'ı (Ulusal Yargı Ağı Projesi) yavaş yavaş devreye sokuyor.
Yargı sisteminin daha kesintisiz ve kolay işlemesi için devreye sokulan sistemlerden biri de avukatların kullanması için hazırlanmış e-takip sistemi. Adalet Bakanlığı Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığınca kamuya sunulan e-takip programı Java ile geliştirilmiş ve girilen verileri XML tabanlı bir metin dosyasında saklıyor. Program, 512 MB'lık Pentium IV işlemcili bir PC'de bir miktar hantal çalışmakla birlikte iş görür vaziyette. Yine de, hukukçu arkadaşlarımızdan aldığımız duyumlara göre pek çok hukuk bürosunun işlerinde yavaşlamalar ve aksamalar olduğu söyleniyor.
UYAP ile ilgili verilen bilgilerden birkaç dikkat çekici alıntı:
Yargı sisteminin daha kesintisiz ve kolay işlemesi için devreye sokulan sistemlerden biri de avukatların kullanması için hazırlanmış e-takip sistemi. Adalet Bakanlığı Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığınca kamuya sunulan e-takip programı Java ile geliştirilmiş ve girilen verileri XML tabanlı bir metin dosyasında saklıyor. Program, 512 MB'lık Pentium IV işlemcili bir PC'de bir miktar hantal çalışmakla birlikte iş görür vaziyette. Yine de, hukukçu arkadaşlarımızdan aldığımız duyumlara göre pek çok hukuk bürosunun işlerinde yavaşlamalar ve aksamalar olduğu söyleniyor.
UYAP ile ilgili verilen bilgilerden birkaç dikkat çekici alıntı:
bunun yaninda, eger adalet bakanliginin kaslı bir server alacak parası yoksa sırf su adalet sisteminin hızlanması icin arkadaslardan, tanidiklardan bagis toplamaya baslayalim mi?