Tabii haklı olarak uzun eğitim alanların daha varlıklı insanlar olduğu ve sağlığa daha çok para ayıracakları, dolayısıyla asıl etkinin zenginlikten kaynaklandığını düşünebilirsiniz. Ancak zorunlu eğitimin süresinin artırıldığı dönemler incelendiğinde de aynı sonuç çıkıyor. Dolayısıyla eğitimle zenginlik arasındaki ilişki bozulduğunda da eğitim ömür uzatmaya devam ediyor. Böylece esas faktör zenginliktir açıklaması ortadan kalkıyor.
Sonucta okulda geçirilen, eğitimde kullanılan vakit ömür uzatıyor. Ve seneler uzadıkça ilişki azalmıyor. Onuncu seneden sonra her ilave sene daha az fayda sağlar, değmez diye bir sonuç yok. Yazıya göre her bir senelik eğitim, 35 yasındaki ömür beklentisini 1.5 sene uzatıyormuş."
Kaynaklar: A surprising secret to a long life: stay in school, The New York Times.
Başlık, ARITeknokent grubundan Memduh Karakullukçu'nun bir e-postasına ait. Konu kısaca uzun ömür ile eğitim süresi arasındaki ilişki:
Karakullukçu'nun alıntıladığı habere göre "ortalama ömür analizlerine bakıldığında, ülkeler arasında en tutarlı pozitif etki yapan faktörun eğitim olduğu sonucu ortaya çıkıyor. Okulda daha çok zaman geçiren insanların ömürleri daha uzun oluyor ve bu çok sağlam bir ampirik sonuç. Başka hiçbir faktör bu kadar tutarlı pozitif etki göstermiyor.
Karakullukçu'nun alıntıladığı habere göre "ortalama ömür analizlerine bakıldığında, ülkeler arasında en tutarlı pozitif etki yapan faktörun eğitim olduğu sonucu ortaya çıkıyor. Okulda daha çok zaman geçiren insanların ömürleri daha uzun oluyor ve bu çok sağlam bir ampirik sonuç. Başka hiçbir faktör bu kadar tutarlı pozitif etki göstermiyor.
- Öncelikle aynı veri kümesinden kafanıza göre istediğiniz sonuçları çıkarabileceğinizi gösteriyor:
- * "Uzun yaşayan toplumlarda eğitime daha uzun zaman ayrılıyor",
- * "Uzun eğitim alanların kanserden ölme riski daha yüksek olur",
- * hatta "Uzun eğitim alanların ölmeden önce bunama ihtimali yükselir",
- * daha da abartırsak: "eğitim bunamaya neden oluyor".
- Ayrıca adam gibi teorik sonuçlarla aynı kefeye konulan ampirik sonuçlar, bilim dışı hurafelerle bilim arasında bir geçişkenlik oluşturarak sapla samanın birbirine karışmasına neden oluyor.
Özellikle mühendisler arasında çok yaygın bir hastalık ampirisizm ve pozitivizm. Sol gösterip sağdan vuruyor. "Bilimsel" olacağım diye gerici ve bilim düşmanı bakışları bilimin içine davet ediyor. Özellikle fazlamesai'de dikkat etmekte yarar var.