Skolelinux Debian Labs

0
roktas
MEBnin okullarda bilgisayar ve Internet kullanımını yaygınlaştırmak için ayırdığı bütçeyi ve bu bütçenin nereye harcandığını yeterince bilmiyorum. Fakat ticari işletim sistemi ve uygulamalarının kurumsal ölçekte daha fazla tercih edildiği gerçeğini göz önünde bulundurursak GNU/Linux veya diğer özgür lisanslı bilgi-işlem ortamlarının yeterli rağbeti görmediğini tahmin edebiliriz. Üstelik eğitim kurumlarımızdaki maddi imkansızlıklara rağmen böyle bir durum söz konusu.
Eğitim-öğretimde kullanılacak bilgi-işlem araçlarının seçiminde sadece parasal konular göz önüne alınamaz (ki bu hususta özgür yazılım ürünleri maça daima 1-0 önde başlar). Birden fazla sayıda insanın ortaklaşa kullandığı kamusal alanlarda bireylerin vatandaşlık bilincine güvenmek veya bir dizi yönerge/yasak buyurmak yoluyla suistimalleri ve bilgi-işlem kazalarını önlemek çok zordur. Hele de bu alan okul gibi genç ve bu işi yeni öğrenmekte olan insanların bulunduğu bir yer ise. Amirinden aldığı emirlerin dışına çıkması her an muhtemel Ahmet efendiyi çocukların başına dikmek de bir çözüm olmadığı gibi o kurum üniversite ise bu şık da değildir. Tabii yıkıp dökerek sadece eleştiride bulunmak bizim tercih edeceğimiz bir yaklaşım olmamalı. Yapıcı olmak gayesiyle bu kısa incelemede tanıtacağım `Skolelinux´ çok kullanıcı sistemler konusunda artık klasikleşmiş bir çözüm olan Un*x´in bütün avantajlarıyla birlikte eğitim kurumlarına özel ihtiyaçlar için derlenmiş bir GNU/Linux dağıtımı. Sözü uzatmadan tanıtıma geçelim.

Skolelinux Norveç menşeli, Knoppix'te olduğu gibi Debian tabanlı özelleştirilmiş bir GNU/Linux dağıtımı. Büyük bir olasılıkla eski bilgisayarlardan müteşekkil bir makina parkına da sahip eğitim kurumlarında bu özelleştirmenin ön şartı, atıl durumdaki bilgisayarları değerlendirecek bir çözüm sunmak olmalıdır. LTSP (Linux Terminal Server Project) özelliği sayesinde Skolelinux bu şartı apriori olarak sağlıyor. LTSP tabanlı bilgisayar laboratuvarları çok yeni bir fikir değil. LTSP´nin ön sayfasında çok miktarda `başarı öyküsü´ ile karşılaşabilirsiniz. Skolelinux LTSP kullanımını çok daha kolay hale getirirken buna bir de Debian´ın malum avantajlarını ekliyor. Peki, LTSP nedir? X Window İstemci/Sunucu modeli çerçevesinde ağ ortamında çalışacak şekilde tasarlanmıştır. İstemci rolündeki zayıf bilgisayarları, üzerinde X sunucusunun da koşturulduğu güçlü bir makinaya ağ yoluyla bağlamak ve istenen uygulamaları da sunucu makinada çalıştırmak suretiyle pek bir zayıf ve hafif (thin) bu bilgisayarları mecalleri nispetinde iş görür hale getirmenin adı LTSP oluyor. LTSP sayesinde asgari düzeyde belleğe, ağ kartına ve ekrana birşeyler çiziktirmek kabiliyetini haiz basit bir ekran kartına sahip bilgisayarlarda misal Mozilla gibi devasa boyutlarda sistem kaynağı tüketen programları kullanabiliyorsunuz. (Listede sabitdiskin olmadığına dikkat buyurunuz!) Skolelinux mimarisine ilişkin şekil bu anlattıklarımızı daha açık olarak görselleştiriyor.

Tek CD üzerinde gelen Skolelinux`un üç farklı kurulum profili var: (1) İstemci, (2) Haif istemci sunucusu (Thin client server), (3) İş istasyonu (Workstation). (1) ve (3) nolu profiller alışık olduğumuz anlamlarıyla değerlendirilebilir. (3) nolu kurulum kipi ise kurulumu bu profille gerçekleştirilen bir makinayı LTSP`de bahsi geçen sunucu haline getiriyor. Sabit disk gibi bir kalıcı kayıt aygıtına sahip olmayan hafif istemciler için kurulum doğal olarak yok, sunucu tarafında gerekli ayarlar yapıldıktan sonra ihtiyacınız olacak tek şey floppy açış (boot) disketleri (veya ağ üzerinden açış yapmayı sağlayan boot ROM). Test amaçlı bir Skolelinux kurulumu şu belgede detaylı anlatılıyor. İşte gerekli malzemeler:

4'e kadar hafif istemciye hizmet edebilecek sunucu bilgisayar için asgari şartlar:
  • İşlemci: 300MHz
  • Bellek (RAM): 256 MB
  • Sabitdisk: 2 GB
  • CD-ROM
Hafif istemci için asgari şartlar:
  • İşlemci: 80 MHz
  • Bellek: 24 MB (Bu ne kadar aşağı çekilebilir?)
  • PCI/AGP tipinde olması gerekmeyen bir ekran kartı
  • Ağ kartı (ISA tipinde olabilir ör. 3com509)
İş istasyonu için -tavsiye edilen- asgari şartlar:
  • İşlemci: 150MHz
  • Bellek (RAM): 64 MB
  • CD-ROM
Ve son olarak da asgari 10 MB/s`lik 4 kapili bir HUB.

Skolelinux hedeflediği sahada gerekecek bütün servislerle hazır halde geliyor. Listede DNS (Bind), DHCP, Apache (Apache 2), Squid, NFS, SSH, CUPS gibi olmazsa olmazların yanısıra şu hizmetlerden de yararlanmak mümkün:
  • LDAP ile merkezi bir sunucu üzerinden yetkilendirme
  • PostgreSQL ile öğrenci ve personel veritabanları
  • Courier ile IMAP
  • Mailman ile posta listeleri
Uzaktan sistem bakım ve yönetimi için `Webmin', Posta sunucu yönetimi için `Limacute' tercih edilmiş. Tek bir makine üzerinden otomatik yapılandırma amacıyla `cfengine' kullanılmış. Web tabanlı yayımcılık ve portal için `ezpublish' seçilmiş (çok kaliteli bir sistem olmasının yanısıra sanıyorum Norveç kaynaklı olması da bu seçimde rol oynamıştır). Unutmadan belirtelim, Skolelinux ile kurulan bir ağ'a Windows veya MacOSX istemcilerinin bağlanması da mümkün.

Uygulama programları cephesinde GNOME mevcut olmakla birlikte, ezpublish'dekiyle benzer faktörlerden dolayı KDE eğilimi ağır basıyor. Bir öğrencinin ödev veya rapor hazırlarken kullanabileceği standart ofis araçları gayet isabetli seçilmiş (Kword, Abiword, Gnumeric), Allah'a şükür Open Office yok :-) Internet tarayıcısı olarak Mozilla, Konqueror vb. ile birlikte ilginç bir alternatif sunulmuş: Opera. İlginç olan Skolelinux´daki Opera´nın reklam banner´larından arındırılabilen özel bir sürüm olması.

Skolelinux`un başarısı Debian Proje lideri Martin Michlmayr`ın da dikkatini çekmiş. Skolelinux projesinden gelen istekler gayet ciddiye alınarak değerlendiriliyor ve gerekirse Debian alt yapısında buna uygun değişiklikler de gerçekleşebiliyor. Knoppix´in tanınmasından sonra `Knoppix etkisi´ diye bir şeyden bahsedilir oldu. Yani bir dağıtım düşünün ki şöhreti her tarafa ulaşıyor (sevgili Sundance sayesinde Türkiye´de de artık epey tanındığını belirtelim), kullanan herkese `Vay be!´ dedirtiyor fakat arkasındaki asıl itici gücün Debian GNU/Linux olduğu unutuluyor. (Tıpkı bu cümleyi kurarken neredeyse es geçmek üzere olduğum GNU-Linux ilişkisi gibi ;-) Skolelinux konusunda `Knoppix etkisi´nden muzdarip olmamak için Martin Michlmayr Debian listelerine uzunca bir ileti göndermiş. Hazretin Skolelinux projesi için önerdiği isim bu yazının başlığını da açıklamış oluyor.

-- roktas

Görüşler

0
Challenger
MEB' in ayırdığı bütçeyi nereye harcadığını hemen belirteyim.
Her okula 20 adet bilgisayar gönderiliyor. Bunlardan 19' u öğrenci bilgisayarı ve 1 tanesi de öğretmen bilgisayarı. Daha önce gönderilen bilgisayarlarda, öğrenciler için Windows 98, öğretmen bilgisayarı için de Windows NT 4.0 Server kurulu oluyordu. Şimdi ise yanlış hatırlamıyorsam hepsinde Windows XP yüklü olarak geliyor.

Şimdi sıkı durun:
Bu bilgisayarların hepsi 24' lü ve 100 MBit' lik switch ile birbirine bağlı ve internet bağlantısı için koskoca bir router kullanılıyor. Bu router' a bir tane 56K harici dial-up modem bağlı.

Daha önce gönderilen bilgisayarlarla birlikte BackOffice lisansı da gönderiliyordu.
0
mysterious
İçinde bulunduğumuz durum gerçekten vahim desene.
Dünyanın parası çöpe (M$) gidiyor. Üzüldüm açıkcası.
0
dfisek
Microsoft ötesinde hurdaya gidiyor. O bilgisayarları okullara yolluyorlar ama öğretmen yolluyorlar mı yanlarında? Hadi öğretmen yolladılar, o bilgisayarlardaki yazılımlarda problem olduğu zaman kim düzeltecek? Kim o bilgisayarların sistem yönetimini üstlenecek? Bunun için de personel gönderiyorlar mı?

Bilgisayar satın almak kiralamak gibidir. Kullanmadığıniz sürece değerini kaybeder sonunda da hurdaya döner. Yukarıdaki şartlardan dolayı bilgisayar gönderilen 100 okuldan belki 1'inde kullanılabilmiştir.

En son bilgisayar gönderilen bir okulda elektrik olmadığını okudum. Süs bitkisi olarak kullanırlar artık bilgisayarları.

Bilgisayarlar, insanlar onları kullanmadığı, kullanmayı öğretilmeye sürece hurdalardan farksızdır.

O hurdalar yerine *insana* yatırım yapılması gerektiğini, esas olanın insan olduğunu umarım bir gün öğreniriz.
0
mysterious
Umarım ..
Öğreniriz ama işin önemli olanı geç kalmamak.
0
sametc
gercekten dfisek cvok guzel noktaya gelmisin :) evet elektirk olmayan okulda bilgisayar getirilmiş ve o bilgisayarı mudur lojmanlardaki jeneratorlarla sağlıyor elektriği ne komik durum turkiyede camı kapısı olmayan okullar var su hale bak ....

insana yatırım yapmayı ne zaman oğrenicez ben de merak ediyorum..........

0
conan
roktas supersin!
Ilk defa duyuyorum bu dagitimi ve oldukca da etkilendim. Eline saglik!
0
roktas
[...] üç farklı kurulum profili var: (1) Sunucu
Görüş belirtmek için giriş yapın...

İlgili Yazılar

Debian o kadar da iyi değil mi ?

sundance

Debian`ın uzun süredir beklenen versionu 3.0 Woody Temmuz ortalarında çıkmış olsa da nedense bir türlü doğru düzgün yorum almadı. RedHat ve Mandrake gibi dağıtımların daha çıkmadan önce incelenip yorumlanmasına rağmen Debian`ın bu kadar süre incelenmemiş olması Debian sevenleri biraz üzmüştü. DebianPlanet`da yeralan bu yorum herne kadar biraz beceriksizce yazılmış ve, Debian neden RedHat değil gibi bir anlama geliyor olsa da, eleştrileri her zaman dikkate almak gerekir. (Ed. iyi ki de Debian, yazarın istediği gibi bir dağıtım değil ;)

Bir Windows XP ve Debian deneyimi

FZ

Bir arkadaş bir avukat tanıdığından aldığı ve adam edip geri vereceğini belirttiği eski bir makinaya (266 Mhz'lik bir Celeron, 256 MB RAM, 4 GB HDD, S3Virge ekran kartı) Windows XP kurmaya kalkar. Bunun icin önce harddiske gerekli XP dosyaları aktarılır (neden çünkü makina CD'den boot edememektedir) sonra da hadi başla kuruluma denir, XP uyarır, bu alette SmartDrive yok, kurulum biraz vakit alabilir! Arkadaşımız da ne kadar sürebilir ki en fazla diye düşünür ve kurulumu başlatır, sistem çalışmaya başlar, aradan 1 saat geçmesine rağmen herhangi bir hareket görünmemektedir, arkadaş "alet kilitlendi herhalde kapatıp açsam mı" diye düşünürken biraz daha beklemeye karar verir ve başka bir bilgisayarda oyun oynamaya başlar, oyuna dalar, saatlerce oynar, 10 saat sonra XP kurulumunu hatırlar, sistem bir sonraki aşamaya geçmiştir. Bir sonraki aşama yaklaşık 8 saat sürer.

18 saat sonra büyük bir heyecanla bilgisayar XP ile boot etmeye çalışır ve mavi bir ekran çıkar, şuna benzer bir mesaj yazmaktadır:

error c000002 Windows Hard Error
systemRoot lablabal tdll.dll


Evet, hem isminden hem de uzantısından dll olduğuna dair en ufak bir şüphe etmeyeceğimiz ntdll.dll şikayet etmekte, "hard" bir problem olduğunu söylemektedir. Hardware? Hayır, Hard!

screenshots.debian.net: Debian Paket Kurmadan Önce Görüntüsüne Bakın

FZ

http://screenshots.debian.net/ sitesinde Debian paketleri ile ilgili son ekran görüntülerini görebilir, ekran görüntüleri olan tüm paketleri listeleyebilir, ajaxterm gibi bir paketin ekran görüntülerine bakabilir yahut favori paketinizin ekran görüntüsü yoksa bunu siz yükleyebilirsiniz. Sitedeki haberlere göre ekran görüntüsü desteği şu anda Synaptic paket yöneticisine eklenmiş durumda. Böylece paketi kurmadan sisteminizde paket çalıştığında nasıl bir görüntüsü olacağını paket yöneticinizin içinde görebilirsiniz.

Debian 3.0´da Türkçe -1

m1a2

Zaman makinasıyla harf inkılâbını tasarlayan teknik komiteye duhul edebilsek -bir programcı olarak- ne yapardık? Hmmm... Bir kere bütün çengelli karakterleri çift harf şeklinde: ş:sh, ç:ch vb. önermekle başlardım işe. Veya bundan vazgeçip ayrıntılı bir araştırmayla belirleyeceğim bir tarihe kendimi ışınlayarak ASCII karakter setini oluşturmakla mükellef elemanların başına silâh dayardım. (Ha bu arada yanımda bir anda beliren öfkeli bir japon arkadaşa da "siz önden buyurun" inceliğini göstermekte tereddüt etmezdim.) Her linux kurulumu sonrasında cebelleştiğimiz bu türkçeleme mevzuu işte böyle tuhaf hayallere sevkediyor insanı. Okuduğunuz dokümanın uzunluğu da yeterince anlamlı değil mi?

Debian GNU/Linux 3.0 Güncelleme 5 Duyuruldu

darkhunter

Debian GNU/Linux 3.0 r5 dağıtımı duyuruldu. Güncelleme niteliği taşıyan r5 sürümü önceden karşılaşılan bazı güvenlik ve uygulamalarda karşılaşılan sorunlara getirilen çözümlerden oluşuyor. Kullanıcıların ellerindeki 3.0 CD elden çıkarmalarına gerek olmadığını, sadece gerekli güncellmeleri indirmelerinin ve apt yansılarının düzenlenmesinin yeterli olacağı bildirildi.