Bakanlığın internet sitesinde hizmete giren Gaspıralı Kiril-Latin Alfabe Çeviri Programı sayesinde Türk dünyasındaki milyonlarca kişinin kullanmakta olduğu 20 ayrı Türk lehçesine ait kiril alfabesinde yazılı tüm metinler, otomatik olarak Latin alfabesine dönüştürülebilecek.Uygulamada, Kiril harfli metinler, bir OCR Programı yardımıyla tarandıktan sonra bilgisayar ortamına aktarılacak ve Gaspıralı çeviri programı ile de web ortamında Latin harflerine dönüştürülecek. Programın çevirdiği metinler, Word ortamında rahatlıkla kullanılabilecek.
Program, Altayca, Başkurtça, Gagavuzca, Karaçayca, Kazakça, Kırgızca, Kumukça, Nogayca, Tuvaca, Yakutça, Azerice (Özel), Azerice (Genel), Çuvaşça, Hakasça, Karakalpakça, Kazan Tatarcası, Kırım Tatarcası, Malkarca, Özbekçe, Türkmence (Genel), Yeni Uygurca ve Türkmence (Özel) lehçelerinde anında çeviri yapabilecek.
PROGRAM NASIL ORTAYA ÇIKTI?
Doç.Dr. Mehmet Kara, programla ilgili bilgi verirken, 1998de Kiril-Latin çevirisiyle ilgili çalışmalara aktif olarak başladığını söyledi.
1996da bitirdiği doktora tezinde Kiril harfleriyle yazılmış 704 sayfalık metni Latin alfabesine çevirmek için 1 yılını harcadığını anlatan Kara, bu işi yaparken başlangıçta kelime kelime yazamadığını kaydetti. Kara, Sonradan metni kelime kelime hafızamda tutup aktarmayı becerebilsem de metnin orijinalini uzun zamanda bitirebildim. Tezi bitirdikten sonra bunun bilgisayar ortamında çözülüp çözülemeyeceğini düşünmeye başladım dedi.
Bilgisayar firmalarını ziyaret ederek tarayıcıya ek olarak kiril karakterlerini metin halinde tarayabilecek bir programa ihtiyaç duyduğunu anlatan Kara, uzun araştırmaların ardından görüştüğü bir dostunun kurduğu şirketle çalışmalara başladıklarını belirtti.
Hazırlık devresinden sonra Türkmenceden ilk denemeyi yaptıklarınıancak uygulamaya konulduğunda büyük bir hayalkırıklığı yaşadıklarını aktaran Kara, Çok moralim bozuldu. Latine çevrilen bütün karakterler soru işareti şeklindeydi diyerek programın hazırlanma aşamalarında yaşadıkları zorluğu dile getirdi.
Sonunda yazılan programın başarısının uzun çalışmaların ardından nihayet yüzde 100e ulaştığını anlatan Kara, Şu ana kadar bilgilerimize göre program dünyada bir ilktir. Yapılan işlem bir dil çevirisi değil, alfabe çevirisidir. Artık bu yazılımla 1 yıllık iş, 1 veya 2 hafta içerisinde bitirilmiş olacak diye konuştu.
Editörün Notu: Bununla ilgili çok spesifik bir URL bulamadım, AA sitesinde de doğrudan haberlerden ya da arşivden erişemedim, eğer bulabilen bir arkadaş olursa ve yorum olarak yazıp bilgi verirse sevinirim. Benim Google üzerinden bulabildiğim adresler şunlar:
http://www.vatankirim.net/bahcesaray/bulten.asp?sayi=27&yazi=13
http://www.circassiancanada.com/tr/arastirma/kirilmi_latinmi_03.htm
http://www.dtm.gov.tr/turkcumhuriyetleri/toplanti25.htm
Takip ettiğim e-posta listelerinden biri olan Yazılım İhracatı listesinde bugün gördüğüm bir e-postayı FM camiası ile paylaşmak istedim...
Hazırlanan bir bilgisayar programı sayesinde artık 20 Türk lehçesindeki Kiril alfabesinde yazılan metinler anında Latin alfabesine çevrilebilecek.
Kırıkkale / AA
2 Ocak 2005 Kültür ve Turizm Bakanlığının sitesinde hizmete sunulan programı Kırıkkale Üniversitesinden Doç. Dr. Mehmet Kara, 3 yıllık bir çaba sonucu hazırladı.
Türk Cumhuriyetleri için önemli bir sorun olan Kiril alfabesinden Latin alfabesine çeviri yapan bir bilgisayar programına ömrünü Türk dünyasının dil birliğine adayan Gaspıralı İsmailin adı verildi.
20 Türk lehçesinde Kiril alfabesi ile yazılı metinleri otomatik olarak Latin alfabesine çeviren programın yazılımı da Damla BilgisayarA.Ş. tarafından gerçekleştirildi.
Hazırlanan bir bilgisayar programı sayesinde artık 20 Türk lehçesindeki Kiril alfabesinde yazılan metinler anında Latin alfabesine çevrilebilecek.
Kırıkkale / AA
2 Ocak 2005 Kültür ve Turizm Bakanlığının sitesinde hizmete sunulan programı Kırıkkale Üniversitesinden Doç. Dr. Mehmet Kara, 3 yıllık bir çaba sonucu hazırladı.
Türk Cumhuriyetleri için önemli bir sorun olan Kiril alfabesinden Latin alfabesine çeviri yapan bir bilgisayar programına ömrünü Türk dünyasının dil birliğine adayan Gaspıralı İsmailin adı verildi.
20 Türk lehçesinde Kiril alfabesi ile yazılı metinleri otomatik olarak Latin alfabesine çeviren programın yazılımı da Damla BilgisayarA.Ş. tarafından gerçekleştirildi.
Yukarıda verilen Türk boylerının yerel dilleri ilei lgili oalrakda Karacayca ve Malkarca diye bir ayrım yapılmış, yapı, sözcük hazinesi ve alfabe olarak aynı olan dili zoraki siyasi sınırlara göre nasıl bölmüşler anlamak imkansız!
AA daki habere bir link :
http://www.aa.com.tr/index.php?option=com_haber&Itemid=50#590536
ve
AA' nın bildirdiği kadarıyla haber: