OpenOffice, 2.0 beta sürümünün duyurulması ile birlikte ciddi tartışmalara da konu olmaya başladı. Sebep, 2.0 sürümünün java bağımlığının ciddi bir şekilde artması. Tartışmaları buradan takip edebilirsiniz.
Görüşler
Java'nın hak ettiği değeri alabilmesi için, özgür yazılım camiasına hak ettiği lisansla verilmesi gerekiyor.
Eger ozgur yazilimcidan anlasilan isinde ya da evdeki sisteminde ozgur yazilim disi (ya da daha abartili GPL disi ) hic bir sey barindirmayan kisi ise lafim yok, ama bence tanim bu degil. Ornegin Linus Torvalds mesela bu tanima girmiyor.
Java ile yazilmis binlerce yuksek kalite acik kodlu uygulama varken bence Sun java'nin GPL turu bir lisansa sahip olmasi gerektigini savunmak bence yanlis. Ki kodun okunabilir ve derlenebilir sekilde acik oldugunu tekrar hatirlatayim. ortada gizli sakli bir sey yok. kodu indirp derleyin, JCP'ye ya da Java.net JDK projelerine katilarak dil ve kutuphane uzerinde degisiklik onerisi de yapabiliyorsunuz su anda.
Kanaatimce Java bu tur bir lisansa sahip olmamalidir. Kurumsal alanda standartlar ve geri uyumluluk koda herkesin mudahale etme hakkindan cok daha once gelir.
Java ile yazilmis binlerce yuksek kalite acik kodlu uygulama varken bence Sun java'nin GPL turu bir lisansa sahip olmasi gerektigini savunmak bence yanlis. Ki kodun okunabilir ve derlenebilir sekilde acik oldugunu tekrar hatirlatayim. ortada gizli sakli bir sey yok. kodu indirp derleyin, JCP'ye ya da Java.net JDK projelerine katilarak dil ve kutuphane uzerinde degisiklik onerisi de yapabiliyorsunuz su anda.
Kanaatimce Java bu tur bir lisansa sahip olmamalidir. Kurumsal alanda standartlar ve geri uyumluluk koda herkesin mudahale etme hakkindan cok daha once gelir.
Kurumsal standartlara dair sorunun cevabı, kurumlar için, genellikle evet ;-) Geriye uyumluluğa gelince, valla ben şimdiye dek hiçbir yazılım için "aa, ne güzel, yeni sürüm eskisi ile uyumlu değil, eskisinde çalışan şeyler yenisinde çalışmıyor, harika, mükemmel!" dendiğini hiç duymadım ama tersini çok duydum! ;)
Bir örnek: Geçenlerde 6-7 yıl öncesinden kalma bir Java appletin kodları ile boğuşmam ve müdahale etmem gerekti. Bu kadar uzun bir sürenin bilgisayar dünyasında ne kadar uzun bir süre olduğu, aradan ne kadar sular aktığı filan hepimizin malumu. Elimdeki son sürüm Java derleyicisi, elimdeki bu nuh-ı nebiden kalma kodun eski olduğunu belirtti, birkaç noktada beni uyardı ancak sorunsuz olarak derledi, gayet güzel çalıştı filan... Bu durumda, görüldüğü üzre geriye doğru uyumluluk çok önemli, yani ıncık cıncık bir X sebebinden ötürü o kod derlenmeseydi, çalışmasaydı rahatlıkla saç baş yoldururdu. Saçları ağarmaya ve dökülmeye başlamış biri olarak bu tür bir prosesi hızlandıracak "gelişmelere" çok heveskar bir ruh hali ile bakmadığımı tahmin edersiniz ;-) Sabaha dek derin felsefi tartışmalara girebiliriz (seve seve) ancak bir de mevcut karman çorman durumlarda, bilgi işlem dünyası denen cangılda, balta girmemiş kod ormanlarında, sizden iş yetiştirmenizi bekleyen insanlar arasında hayatta kalmaya çalışmak var, bunu da göz önünde bulunduralım lütfen.
Şimdi bir de şu şekilde bakalım: Diyoruz ki Java diye bir dil, bir platform, bir teknoloji var, bu kullanılarak geliştirilmiş binlerce sistem var kişisel olsun, ticari olsun, devasa dağıtık uygulama olsun vs. Hatta biraz daha abartıp, soyutlama-benzetme yapıp diyelim ki Java bir tür bilgisayar, ya da bir tür işlemi, üzerinde uygulamalarımız, vs. çalışıyor. Şimdi bu uygulama uzayı bağlamında, diyoruz ki "özgür" değil, bu bizi nasıl engelliyor? Söz gelimi Stallman bir XEROX yazıcıya müdahale etmek istemiş, yazıcının yazıcı sürücü yazılımı açık kodlu olmadığı için müdahale edememişti. Buna benzer bir durum Java dünyasında da mevcut mudur? Bazı bilgisayarcılar Java ile bağlantılı bir şeylere müdahale etmek isteyip de edememekte midirler? Bazı işleri mi engellenmektedir? Yani bir bütün olarak Java dünyası, Java uzayı biz yazılımcıları, son kullanıcıları, sistem yöneticilerini, akademisyenlerini hangi anlamda engellemektedir? Java, yazılımcıların özgürlüğünü hangi anlamda, ne şekilde kısıtlamaktadır?
Not: Burada yazdıklarım bir Java avukatı olduğum anlamına gelmez! :) Teknoloji olarak fena olmadığını dil olarak (syntax, semantics, vs.) ise "yüksek seviyeli assembly" dili gibi olan C türü dil olduğunu düşünüyorum (yani yüksek seviyeli dil filan değil). Dilin geliştirilmesinde Gosling ve Joy ile birlikte anahtar adamlardan birinin aynı zamanda çok sağlam bir Common Lisp üstadı olan Guy L. Steele Jr. olması ise bir başka enteresan durum ;-) İlk tasarım aşamasında C++ programcılarını hedeflemeselerdi (ticari kaygılar? pazar payı?) ve tamamen programlama dili tasarımının bir sonraki aşamasına geçme çabası gütselerdi bugün belki Java ismi altında çok çok farklı bir şeyler kullanabiliyor olurduk (Lisp, Python, ML, Prolog, vs. karışımı bir şeyler? Kimbilir!). [Bu arada DDJ'nin son sayısında Steele ödül almış DDJ'den, Excellence Award, bunun üzerine çok güzel bir röportaj var, çevirecek babayiğit var mı?] Ayrıca çok değil birkaç yıl öncesinde Sun Microsystems içindeki pek çok bilgisayarcının şirketin ürünü olan Java'ya çok sağlam küfrettiği gerçeğini de hala hatırlıyorum (burada linkini vermiştim herhalde, internal memo gibi bir şeydi, şimdi arayıp bulmakla uğraşmadım).
Bir örnek: Geçenlerde 6-7 yıl öncesinden kalma bir Java appletin kodları ile boğuşmam ve müdahale etmem gerekti. Bu kadar uzun bir sürenin bilgisayar dünyasında ne kadar uzun bir süre olduğu, aradan ne kadar sular aktığı filan hepimizin malumu. Elimdeki son sürüm Java derleyicisi, elimdeki bu nuh-ı nebiden kalma kodun eski olduğunu belirtti, birkaç noktada beni uyardı ancak sorunsuz olarak derledi, gayet güzel çalıştı filan... Bu durumda, görüldüğü üzre geriye doğru uyumluluk çok önemli, yani ıncık cıncık bir X sebebinden ötürü o kod derlenmeseydi, çalışmasaydı rahatlıkla saç baş yoldururdu. Saçları ağarmaya ve dökülmeye başlamış biri olarak bu tür bir prosesi hızlandıracak "gelişmelere" çok heveskar bir ruh hali ile bakmadığımı tahmin edersiniz ;-) Sabaha dek derin felsefi tartışmalara girebiliriz (seve seve) ancak bir de mevcut karman çorman durumlarda, bilgi işlem dünyası denen cangılda, balta girmemiş kod ormanlarında, sizden iş yetiştirmenizi bekleyen insanlar arasında hayatta kalmaya çalışmak var, bunu da göz önünde bulunduralım lütfen.
Şimdi bir de şu şekilde bakalım: Diyoruz ki Java diye bir dil, bir platform, bir teknoloji var, bu kullanılarak geliştirilmiş binlerce sistem var kişisel olsun, ticari olsun, devasa dağıtık uygulama olsun vs. Hatta biraz daha abartıp, soyutlama-benzetme yapıp diyelim ki Java bir tür bilgisayar, ya da bir tür işlemi, üzerinde uygulamalarımız, vs. çalışıyor. Şimdi bu uygulama uzayı bağlamında, diyoruz ki "özgür" değil, bu bizi nasıl engelliyor? Söz gelimi Stallman bir XEROX yazıcıya müdahale etmek istemiş, yazıcının yazıcı sürücü yazılımı açık kodlu olmadığı için müdahale edememişti. Buna benzer bir durum Java dünyasında da mevcut mudur? Bazı bilgisayarcılar Java ile bağlantılı bir şeylere müdahale etmek isteyip de edememekte midirler? Bazı işleri mi engellenmektedir? Yani bir bütün olarak Java dünyası, Java uzayı biz yazılımcıları, son kullanıcıları, sistem yöneticilerini, akademisyenlerini hangi anlamda engellemektedir? Java, yazılımcıların özgürlüğünü hangi anlamda, ne şekilde kısıtlamaktadır?
Not: Burada yazdıklarım bir Java avukatı olduğum anlamına gelmez! :) Teknoloji olarak fena olmadığını dil olarak (syntax, semantics, vs.) ise "yüksek seviyeli assembly" dili gibi olan C türü dil olduğunu düşünüyorum (yani yüksek seviyeli dil filan değil). Dilin geliştirilmesinde Gosling ve Joy ile birlikte anahtar adamlardan birinin aynı zamanda çok sağlam bir Common Lisp üstadı olan Guy L. Steele Jr. olması ise bir başka enteresan durum ;-) İlk tasarım aşamasında C++ programcılarını hedeflemeselerdi (ticari kaygılar? pazar payı?) ve tamamen programlama dili tasarımının bir sonraki aşamasına geçme çabası gütselerdi bugün belki Java ismi altında çok çok farklı bir şeyler kullanabiliyor olurduk (Lisp, Python, ML, Prolog, vs. karışımı bir şeyler? Kimbilir!). [Bu arada DDJ'nin son sayısında Steele ödül almış DDJ'den, Excellence Award, bunun üzerine çok güzel bir röportaj var, çevirecek babayiğit var mı?] Ayrıca çok değil birkaç yıl öncesinde Sun Microsystems içindeki pek çok bilgisayarcının şirketin ürünü olan Java'ya çok sağlam küfrettiği gerçeğini de hala hatırlıyorum (burada linkini vermiştim herhalde, internal memo gibi bir şeydi, şimdi arayıp bulmakla uğraşmadım).
Java şu anda benim özgürlüğümü, canımın istediği gibi paketleyip, canımın istediği bir dağıtım ile kullanmak istersem kısıtlıyor mesela. Bir başka durum, çok iyi bir programcı var ve acilen yetiştirmesi gereken bir proje için java'da bir X özelliğine (mesela lambda) ihtiyaç duyuyor. Bunun için tabii gidip e-posta listelerinde forumlarda bunu istediğini söyleyebilir, kimbilir, yeterince destekçi toplarsa Java'nın bir sonraki sürümüne bu desteği bile ekleyebilirler, fakat bizim çok yetenekli programcımız tüm yeteneğine rağmen bu özelliği kalkıp kendisi elindeki Java'ya ekleyemez. Bu anlamda Java belki sizi kullanım konusunda özgür bırakabilir. Belki Java ile istediğiniz programı yazabilirsiniz. Fakat iş diğer özgürlüklere geldiğinde (değiştirme, dağıtma vs...) eliniz kolunuz daima bağlıdır.
Kurumsal standartlar ve geriye uyumluluk konusuna gelince. Günümüzde özgür yazılım geliştiricileri de geriye uyumluluğun öneminin farkındadır. Basit bir hobi projesinin ötesinde, büyük işler gerçekleştiren çoğu özgür yazılımda geriye uyumluluk son derece ciddi bir şekilde göz önünde bulundurularak geliştirme sürmektedir. Bu bakımdan özgür yazılımların geriye uyumlu olmadığını söylemek hata olacaktır.
Son olarak şunu da söyleyeyim. Aslında dil olarak Java'ya karşı değilim. Benim gözümde Java biraz temizlenmiş, eli yüzü daha düzgün bir C++. Benim Java ile tek derdim özgür olmaması. Yani GCJ veya diğer bir özgür Java VM ile iyi çalışan ve GNU Classpath kütüphaneleri ile uyumlu olan bir Java yazılımını kullanmamam diye birşey sözkonusu değil.
Kurumsal standartlar ve geriye uyumluluk konusuna gelince. Günümüzde özgür yazılım geliştiricileri de geriye uyumluluğun öneminin farkındadır. Basit bir hobi projesinin ötesinde, büyük işler gerçekleştiren çoğu özgür yazılımda geriye uyumluluk son derece ciddi bir şekilde göz önünde bulundurularak geliştirme sürmektedir. Bu bakımdan özgür yazılımların geriye uyumlu olmadığını söylemek hata olacaktır.
Son olarak şunu da söyleyeyim. Aslında dil olarak Java'ya karşı değilim. Benim gözümde Java biraz temizlenmiş, eli yüzü daha düzgün bir C++. Benim Java ile tek derdim özgür olmaması. Yani GCJ veya diğer bir özgür Java VM ile iyi çalışan ve GNU Classpath kütüphaneleri ile uyumlu olan bir Java yazılımını kullanmamam diye birşey sözkonusu değil.
Bir başka durum, çok iyi bir programcı var ve acilen yetiştirmesi gereken bir proje için java'da bir X özelliğine (mesela lambda) ihtiyaç duyuyor.
http://jse.sourceforge.net/ [jse.sourceforge.net]. tabi o kadar yetenekli ise, X özelliğine sahip, VM üzerinde koşacak ve mevcut koda bytecode seviyesinde ekleme/değiştirme yapacak yeni bir dil [www.robert-tolksdorf.de] ile de ortaya çıkabilir.
http://jse.sourceforge.net/ [jse.sourceforge.net]. tabi o kadar yetenekli ise, X özelliğine sahip, VM üzerinde koşacak ve mevcut koda bytecode seviyesinde ekleme/değiştirme yapacak yeni bir dil [www.robert-tolksdorf.de] ile de ortaya çıkabilir.
Sun Java'nın neresinin "özgürlüğe" halel getirdiği meselesi Uludağ listesinde benim de görüş beyan ettiğim bir ileti zincirinde [liste.uludag.org.tr] tartışılmıştı. Faydası olur düşüncesiyle buraya yapıştırıyorum:
Dagitim entegrasyonu acisindan Sun Java'nin bazi onemli kisitlamalar sundugunu hatirliyorum. Emin olmak icin biraz once kucuk bir arastirma yaptim. Mesela su madde[1]:
(iii) you do not distribute additional software intended to
replace any component(s) of the Software,
Kaffe, SableVM, Classpath, gcj (en azindan bana ve Debian da dahil bazi gorus sahiplerine gore) bu madde kapsamina giriyor. Yani dagitimin _resmi_ paket havuzunda Sun JRE'yi (JDK da oyle) yukarida saydigim Java muadili nevinden paketlerle birlikte sunamiyor, fakat sadece Sun Java'yi dagitabiliyorsunuz. (Sun bu Java standardi ve IP'si konusunda malum cok katidir.) Ote yandan resmi olarak sahiplenmediginiz bir yere paketi koyup dagitabiliyorsunuz. Debian'daki uygulama da boyle (main/non-free farki) diye biliyorum. Tabii butun bu hususlari etraflica incelemek gerekir, hukukcu degilim. Burada bir istisnayi da hatirlatmak lazim. Sayet ilgili entegrator Sun ile lisans anlasmasi yaparsa bu mulahazalar gecerli olmaz. Redhat Enterprise'daki durum boyle olmali (?).
Ayni durum Blackdown icin de gecerli. Blackdown Java, Sun Java'nin Blackdown grubu tarafindan hazirlanmis bir Linux portu. Dagitim sartlarinin degismemesi lazim.
Simdi buradan bir sonuc cikti dogal olarak :-) Slackware'in _resmi_ FTP depolarindan bu paketleri dagitmamasi beklenir. "jre slackware" aramasinda Google birseyler dondu, ama digerlerini bulamadim.
[1] http://java.sun.com/j2se/1.5.0/jre-1_5_0_01-license.txt
---------------------------
bence Sun java'nin GPL turu bir lisansa sahip olmasi gerektigini savunmak bence yanlis. Ki kodun okunabilir ve derlenebilir sekilde acik oldugunu tekrar hatirlatayim. ortada gizli sakli bir sey yok. kodu indirp derleyin
---------------------------
Java ile yazilmis olan bir yazilimin, ozgur olmasindan yola cikarak, bu tip yazilimlarin, bizleri ozgur olmayan bir urune bagimli kilmasini gormemezlikten gelemeyiz.
Sonucta bir kapali kutuya bagimli hale geliyorsak, yazilimin ozgur olmasi gerektigine inananlar icin sorun var demektir.
bence Sun java'nin GPL turu bir lisansa sahip olmasi gerektigini savunmak bence yanlis. Ki kodun okunabilir ve derlenebilir sekilde acik oldugunu tekrar hatirlatayim. ortada gizli sakli bir sey yok. kodu indirp derleyin
---------------------------
Java ile yazilmis olan bir yazilimin, ozgur olmasindan yola cikarak, bu tip yazilimlarin, bizleri ozgur olmayan bir urune bagimli kilmasini gormemezlikten gelemeyiz.
Sonucta bir kapali kutuya bagimli hale geliyorsak, yazilimin ozgur olmasi gerektigine inananlar icin sorun var demektir.
http://www.varbusiness.com/components/weblogs/article.jhtml?articleId=159907780
Yeni bir "Sun, Java'yi acik kaynak kodlu yapacakmis" haberi...
Yeni bir "Sun, Java'yi acik kaynak kodlu yapacakmis" haberi...
Linux ve ozgur yazilim camiasi Java'ya hakettigi degeri verse keske..