Türkçe ile *NIX'i Barıştırmak

Diyelim ki, yazıcıdan türkçe bir metin çıkartmanız gerekiyor. Ama yeni kurulmuş bir BSD konsolundasınız; ya da KDE çalışıtırıyorsunuz ama türkçe klavyeniz yok. Ne yapabilirsiniz? Bu yazıda sadece geleneksel *nix araçları kullanarak neler yapabileceğinizi anlatmaya çalışacağım.

Önce vi kullanarak -Emacs de kullanabilirsiniz tabii- benim uydurduğum basit bir markup dili ile türkçe metninizi yazın. Aşağıda bu dil ile yazılmış türk alfabesini görebilirsiniz:

ABCCxDEFGGxHIIxJKLMNOOxPRSSxTUUxVYZ
abccxdefggxhixijklmnooxprssxtuuxvyz

Gördüğünüz gibi dil basit. 'x' harfi alfabemizde yer almadığı için onu noktalı harflerin noktası yerine kullanıyoruz. Bunun tek istisnası 'x'in küçük 'ı'nın noktasını silmek için kullanılması. Daha sonra aşağıdaki sed programcığını kullanarak metin dosyanızı groff kaynağına çevirin.

#!/usr/bin/sed -f
#Turkish Markup Language ile yazilan metinleri groff kaynagina cevirir.
#Once kafayi(header) yazalim.
#Burada s`den ve g`den sonra gelen harflerin kucuk ve buyukleri ile 
#Buyuk i tanimlaniyor. C`den, o`dan ve u`dan sonra gelen harfler zaten
#groff`ta tanimli olarak geliyor. i`nin noktasiz olani da oyle.
i\
.AM\
.acc*over-def breve \\(ab\
.acc*over-def dot \\(a.\
\
.char \\(yg g\\*[breve]\
.char \\(yG G\\*[breve]\
.char \\(s, s\\*,\
.char \\(S, S\\*,\
.char \\(I. I\\*[dot]\
.LP
#Simdi regular expressions ile donusumleri yapalim.
s/cx/\\\(\,c/g
s/Cx/\\\(\,C/g
s/gx/\\\(yg/g
s/Gx/\\\(yG/g
s/ix/\\\(\.i/g
s/Ix/\\\(I\./g
s/ox/\\\(\:o/g
s/Ox/\\\(\:O/g
s/sx/\\\(s\,/g
s/Sx/\\\(S\,/g
s/ux/\\\(\:u/g
s/Ux/\\\(\:U/g
#X yazmak da mumkun olsun.
s/kx/x/g
s/Kx/X/g

Elde ettiğiniz groff kaynağını 'groff -ms' komutu ile postscript dosyasına çevirdikten sonra basılmaya hazır dosyanız elinizde olacaktır. Artık bu son dosyayı 'lpr' komutu ile yazıcıya gönderebilirsiniz. Tabii programları teker teker çalıştırıp fazladan dosyalar oluşturmak yerine *nix borularını(pipe) da kullanabilirsiniz. Şöyle ki:

sed -f tuxrkcxe.sed metin.txt | groff -ms | lpr

Notlar:

Debian GNU/Linux kullanıyorsanız,
```
apt-get install groff
```
yapmanız gerekebilir.
sed programını 'tuxrkcxe.sed' adıyla kaydettiğinizi varsaydım.
Programda küçük bir hata var. Kafa(header) bölümünü gereksiz yere tekrar tekrar yazıyor. Ama program yine de çalışıyor.

Görüşler

tongucyumruk
yaklaşık 20 yıl önce

Peki buna gerçekten gerek var mı? Emacs ve benzeri metin editörleri zaten halihazırda birçok giriş yöntemi desteği ile geliyorlar. Bir örnek için şunara bakabilirsiniz:

M-x set-input-method <RET> latin-5-postfix

Bu komut sayesinde türkçe karakterleri şu şekilde yazabilirsiniz:

s, = ş
g~ = ğ

Veya LaTeX tarzı giriş metodunu kullanıp aşağıdaki gibi yazabilirsiniz:

\\pi = Pi karakteri
\\int = integral karakteri.

Bu arada yanlış anlaşılmasın, bence fikriniz oldukça güzel. Özellikle türkçe klavye vs... bulamadığmız durumlarda türkçe yazabilmek için tam bir kurtarıcı. Ancak bence "x" karakterini temel alan bir sistem yerine elimizdeki sed betiğini postfix veya prefix yazım tarzını işleyecek biçimde değiştirmek mantıklı olacaktır.

Not: Tabii bir diğer seçenekte doğrudan LaTeX ile yazmak olabilir. Düz metinden LaTeX belgesi üretmek herhalde o kadar da zor değildir...

misafir
yaklaşık 20 yıl önce

Katılıyorum. Tabii ki Perl atasözünün de söylediği gibi, bir işi yapmanın birden fazla yolu var. Burada iki amacım vardı: biri basit bir markup ortaya koymak. Yani yumuşak g'yi her yazmak istediğimizde latex'te "\\u g" yazmak yerine sadece "gx" yazmak. İkincisi de basit araçları kullanarak bile neler yapılabileceğini göstermek.

misafir
yaklaşık 20 yıl önce

Pardon, LaTeX demek istemiştim :-)

FZ
yaklaşık 20 yıl önce

Her seferinde gx yazmak yerine misal Ctrl ile Alt arasındaki arasındaki o anlamsız Win tuşunu Emacs ortamında (ya da belki VIM, vi?) programlasak da Win+g bastığımızda ğ ya da g~ filan bassa böylece iki tuşa ayrı ayrı basmak yerine tek bir tuş kombinasyonu kullanmış olsak?

FZ
yaklaşık 20 yıl önce

gx basmak istersem nasıl yazacağım? (çok dikkatli okumadım yazıyı, kaçırmış olabilirim, mazur görün) bir tür "escape" mekanizması var mı yukarıda?

misafir
yaklaşık 20 yıl önce

Onu "gkx" diye yazabilirsiniz. sed scriptinin son üç satırında mekanizmayı görebilirsiniz.

FZ
yaklaşık 20 yıl önce

Yani gkx yazarsam gx elde ediyorum. Pekiyi gkx yazmak istersem? gkkx? Ya gkkx yazmak istersem? O zaman da gkkkx? Bunun yerine başına bir sembol koysak ve bu sözcüğü (ya da belki başka bir gruplandırma yöntemi ile cümleyi, vs. ya da ayracımız, gruplandırıcımız her ne ise, çift tırnak arasına alıp vs.) yorumlama desek nasıl olurdu?

misafir
yaklaşık 20 yıl önce

Mümkün tabii ama sed scripti ile zor gibi görünüyor. Daha gelişmiş bir versiyonu awk ile yazmayı düşünüyorum. Hatta aynı markup'ı ve html'deki &#XXX kodlarını kullanarak türkçe karakterli html oluşturmayı da bu programa eklemek istiyorum. Önerileriniz için teşekkürler.

FZ
yaklaşık 20 yıl önce

Bu benim aklıma nereden geldi, hmm, sanırım Lisp'ten ve C# dillerinden geldi.

Nasıldı C# ortamında, sürekli "escape" yapmak yerine

@"Oh rahat rahat \ gibi özel anlamı olan şeyleri işte böyle \ basayım, başlarına ekstra bir şey yazmakla uğraşmayayım misal hemen \\t yazayım olduğu gibi görünsün \\\\t yazmama gerek kalmasın, vs."

gibi.

Ya da işte Common Lisp'teki reader macro mevzusu gibi, nasıldı misal #| gibi bir şeyi s-exp'nin (symbolic expression) başına koyunca onun tamamının etkilenmesi, vs.

misafir
yaklaşık 20 yıl önce

Eğer programcı arkadaşlardan bu markup'ı beğenenler varsa istedikleri dilde 'implement' edebilirler. Özgür bir lisansla lisansladım gitti :-) Benim awk öğrenmemi beklemek zorunda değiller. Belki de en uygunu groff için yeni bir macro yazmak olacaktır.

misafir
yaklaşık 20 yıl önce

Benim de aklıma bu geldi söylediklerinizden.

misafir
yaklaşık 20 yıl önce

Programı awk dili ile yeniden yazdım. Böylece haberde sözedilen hata da giderildi. Şöyle:


#!/usr/bin/awk -f

BEGIN{  print ".AM";

        print ".acc*over-def breve \\\\(ab";

        print ".acc*over-def dot \\\\(a.";

        print ".char \\\\(yg g\\\\*[breve]";

        print ".char \\\\(yG G\\\\*[breve]";

        print ".char \\\\(s, s\\\\*,";

        print ".char \\\\(S, S\\\\*,";

        print ".char \\\\(I. I\\\\*[dot]";

        print ".LP";}

{       gsub(/cx/,"\\\\(,c");

        gsub(/Cx/,"\\\\(,C");

        gsub(/gx/,"\\\\(yg");

        gsub(/Gx/,"\\\\(yG");

        gsub(/ix/,"\\\\(.i");

        gsub(/Ix/,"\\\\(I.");

        gsub(/ox/,"\\\\(:o");

        gsub(/Ox/,"\\\\(:O");

        gsub(/sx/,"\\\\(s,");

        gsub(/Sx/,"\\\\(S,");

        gsub(/ux/,"\\\\(:u");

        gsub(/Ux/,"\\\\(:U");

        gsub(/kx/,"x");

        gsub(/Kx/,"X");

        print;}

Görüş belirtmek için giriş yapın...

İlgili Yazılar

Slackware 10.1 duyuruldu

selim
7 Şubat 2005, 1 dakika okuma süresi

Uzun suredir beklenen, hatta Pat'in hastanede yatmasından dolayı çıkış tarihi belli olmayan Slackware' in 10.1 sürümü duyuruldu.
Daha çok hataların düzeltildiği bir sürüm. Büyük değisikliklerin 11. sürümde yapılacağı söyleniyor.

10.1 numaralı sürümdeki değişiklikler:

Linux`un patladığı nokta...

sundance
5 Nisan 2001, 1 dakika okuma süresi

Hep yazıyoruz Linux şöyle, Linux böyle. Çünkü açıkcası tamamen gönüllü organizasyonlar tarafından bir `fazlamesai`lere dayanan böyle bir proje bizde gerçekten heyecan ve keyif uyandırıyor.

Ama bu demek değildir ki Linux`daki kötü yanları da görmezden geleceğiz.
Birçok X Windows yöneticisinde terminaller arası copy/paste yapamamak bunlardan biri mesela ;)

Haftalık Linux Haber Bülteni E-postanızda...

anonim
10 Kasım 2003, 1 dakika okuma süresi

Yenilenen LinuxMerkezi sitesi Haftalık Bülten adında yeni bir hizmet başlatmış. Bu hizmet her hafta Türkçe Linux Haberlerinin e-postanıza gelmesini sağlıyor.

Ayrıntılı Bilgi

Gelecek Linux 2.0 çıktı

tongucyumruk
28 Eylül 2002, 1 dakika okuma süresi

Gelecek A.Ş. tarafından geliştirilen Gelecek Linux'un 2.0 sürümü geçtiğimiz günlerde sessiz sedasız çıktı. Tamamen masaüstüne yönelik olarak hazırlanmış olan dağıtımda mümkün olduğunca paketlerde sadeleştirme yapılmış. Bu sayede ilk defa Linux kuran ve X, Window Manager gibi kavramlara pek te alışık olmayan kullanıcıların daha makina açılında içinde Enlightenment, Blackbox, Window Maker gibi çince kelimeler geçen uzun bir menü ile karşılaşıp şaşırması önlenmeye çalışılmış.

Linux International Başkanı Türkiye´de

polat
14 Ocak 2003, 1 dakika okuma süresi

Bilgisayar işletim sistemi Windowsa alternatif olarak geliştirilen LINUX yazılımının uluslararası tanıtımını yapan sivil toplum örgütü niteliğindeki LINUX Internationalın Başkanı Jon Maddog Hall, Türkiyenin bilgisayar teknolojilerinde ihracat yapabilecek bir konuma gelmesini istiyorum dedi.
Kaynak:www.ntvmsnbc.com