Türkçe ile *NIX'i Barıştırmak

Diyelim ki, yazıcıdan türkçe bir metin çıkartmanız gerekiyor. Ama yeni kurulmuş bir BSD konsolundasınız; ya da KDE çalışıtırıyorsunuz ama türkçe klavyeniz yok. Ne yapabilirsiniz? Bu yazıda sadece geleneksel *nix araçları kullanarak neler yapabileceğinizi anlatmaya çalışacağım.

Önce vi kullanarak -Emacs de kullanabilirsiniz tabii- benim uydurduğum basit bir markup dili ile türkçe metninizi yazın. Aşağıda bu dil ile yazılmış türk alfabesini görebilirsiniz:

ABCCxDEFGGxHIIxJKLMNOOxPRSSxTUUxVYZ
abccxdefggxhixijklmnooxprssxtuuxvyz

Gördüğünüz gibi dil basit. 'x' harfi alfabemizde yer almadığı için onu noktalı harflerin noktası yerine kullanıyoruz. Bunun tek istisnası 'x'in küçük 'ı'nın noktasını silmek için kullanılması. Daha sonra aşağıdaki sed programcığını kullanarak metin dosyanızı groff kaynağına çevirin.

#!/usr/bin/sed -f
#Turkish Markup Language ile yazilan metinleri groff kaynagina cevirir.
#Once kafayi(header) yazalim.
#Burada s`den ve g`den sonra gelen harflerin kucuk ve buyukleri ile 
#Buyuk i tanimlaniyor. C`den, o`dan ve u`dan sonra gelen harfler zaten
#groff`ta tanimli olarak geliyor. i`nin noktasiz olani da oyle.
i\
.AM\
.acc*over-def breve \\(ab\
.acc*over-def dot \\(a.\
\
.char \\(yg g\\*[breve]\
.char \\(yG G\\*[breve]\
.char \\(s, s\\*,\
.char \\(S, S\\*,\
.char \\(I. I\\*[dot]\
.LP
#Simdi regular expressions ile donusumleri yapalim.
s/cx/\\\(\,c/g
s/Cx/\\\(\,C/g
s/gx/\\\(yg/g
s/Gx/\\\(yG/g
s/ix/\\\(\.i/g
s/Ix/\\\(I\./g
s/ox/\\\(\:o/g
s/Ox/\\\(\:O/g
s/sx/\\\(s\,/g
s/Sx/\\\(S\,/g
s/ux/\\\(\:u/g
s/Ux/\\\(\:U/g
#X yazmak da mumkun olsun.
s/kx/x/g
s/Kx/X/g

Elde ettiğiniz groff kaynağını 'groff -ms' komutu ile postscript dosyasına çevirdikten sonra basılmaya hazır dosyanız elinizde olacaktır. Artık bu son dosyayı 'lpr' komutu ile yazıcıya gönderebilirsiniz. Tabii programları teker teker çalıştırıp fazladan dosyalar oluşturmak yerine *nix borularını(pipe) da kullanabilirsiniz. Şöyle ki:

sed -f tuxrkcxe.sed metin.txt | groff -ms | lpr

Notlar:

Debian GNU/Linux kullanıyorsanız,
```
apt-get install groff
```
yapmanız gerekebilir.
sed programını 'tuxrkcxe.sed' adıyla kaydettiğinizi varsaydım.
Programda küçük bir hata var. Kafa(header) bölümünü gereksiz yere tekrar tekrar yazıyor. Ama program yine de çalışıyor.

Görüşler

tongucyumruk
19 yıl önce

Peki buna gerçekten gerek var mı? Emacs ve benzeri metin editörleri zaten halihazırda birçok giriş yöntemi desteği ile geliyorlar. Bir örnek için şunara bakabilirsiniz:

M-x set-input-method <RET> latin-5-postfix

Bu komut sayesinde türkçe karakterleri şu şekilde yazabilirsiniz:

s, = ş
g~ = ğ

Veya LaTeX tarzı giriş metodunu kullanıp aşağıdaki gibi yazabilirsiniz:

\\pi = Pi karakteri
\\int = integral karakteri.

Bu arada yanlış anlaşılmasın, bence fikriniz oldukça güzel. Özellikle türkçe klavye vs... bulamadığmız durumlarda türkçe yazabilmek için tam bir kurtarıcı. Ancak bence "x" karakterini temel alan bir sistem yerine elimizdeki sed betiğini postfix veya prefix yazım tarzını işleyecek biçimde değiştirmek mantıklı olacaktır.

Not: Tabii bir diğer seçenekte doğrudan LaTeX ile yazmak olabilir. Düz metinden LaTeX belgesi üretmek herhalde o kadar da zor değildir...

misafir
19 yıl önce

Katılıyorum. Tabii ki Perl atasözünün de söylediği gibi, bir işi yapmanın birden fazla yolu var. Burada iki amacım vardı: biri basit bir markup ortaya koymak. Yani yumuşak g'yi her yazmak istediğimizde latex'te "\\u g" yazmak yerine sadece "gx" yazmak. İkincisi de basit araçları kullanarak bile neler yapılabileceğini göstermek.

misafir
19 yıl önce

Pardon, LaTeX demek istemiştim :-)

FZ
19 yıl önce

Her seferinde gx yazmak yerine misal Ctrl ile Alt arasındaki arasındaki o anlamsız Win tuşunu Emacs ortamında (ya da belki VIM, vi?) programlasak da Win+g bastığımızda ğ ya da g~ filan bassa böylece iki tuşa ayrı ayrı basmak yerine tek bir tuş kombinasyonu kullanmış olsak?

FZ
19 yıl önce

gx basmak istersem nasıl yazacağım? (çok dikkatli okumadım yazıyı, kaçırmış olabilirim, mazur görün) bir tür "escape" mekanizması var mı yukarıda?

misafir
19 yıl önce

Onu "gkx" diye yazabilirsiniz. sed scriptinin son üç satırında mekanizmayı görebilirsiniz.

FZ
19 yıl önce

Yani gkx yazarsam gx elde ediyorum. Pekiyi gkx yazmak istersem? gkkx? Ya gkkx yazmak istersem? O zaman da gkkkx? Bunun yerine başına bir sembol koysak ve bu sözcüğü (ya da belki başka bir gruplandırma yöntemi ile cümleyi, vs. ya da ayracımız, gruplandırıcımız her ne ise, çift tırnak arasına alıp vs.) yorumlama desek nasıl olurdu?

misafir
19 yıl önce

Mümkün tabii ama sed scripti ile zor gibi görünüyor. Daha gelişmiş bir versiyonu awk ile yazmayı düşünüyorum. Hatta aynı markup'ı ve html'deki &#XXX kodlarını kullanarak türkçe karakterli html oluşturmayı da bu programa eklemek istiyorum. Önerileriniz için teşekkürler.

FZ
19 yıl önce

Bu benim aklıma nereden geldi, hmm, sanırım Lisp'ten ve C# dillerinden geldi.

Nasıldı C# ortamında, sürekli "escape" yapmak yerine

@"Oh rahat rahat \ gibi özel anlamı olan şeyleri işte böyle \ basayım, başlarına ekstra bir şey yazmakla uğraşmayayım misal hemen \\t yazayım olduğu gibi görünsün \\\\t yazmama gerek kalmasın, vs."

gibi.

Ya da işte Common Lisp'teki reader macro mevzusu gibi, nasıldı misal #| gibi bir şeyi s-exp'nin (symbolic expression) başına koyunca onun tamamının etkilenmesi, vs.

misafir
19 yıl önce

Eğer programcı arkadaşlardan bu markup'ı beğenenler varsa istedikleri dilde 'implement' edebilirler. Özgür bir lisansla lisansladım gitti :-) Benim awk öğrenmemi beklemek zorunda değiller. Belki de en uygunu groff için yeni bir macro yazmak olacaktır.

misafir
19 yıl önce

Benim de aklıma bu geldi söylediklerinizden.

misafir
19 yıl önce

Programı awk dili ile yeniden yazdım. Böylece haberde sözedilen hata da giderildi. Şöyle:


#!/usr/bin/awk -f

BEGIN{  print ".AM";

        print ".acc*over-def breve \\\\(ab";

        print ".acc*over-def dot \\\\(a.";

        print ".char \\\\(yg g\\\\*[breve]";

        print ".char \\\\(yG G\\\\*[breve]";

        print ".char \\\\(s, s\\\\*,";

        print ".char \\\\(S, S\\\\*,";

        print ".char \\\\(I. I\\\\*[dot]";

        print ".LP";}

{       gsub(/cx/,"\\\\(,c");

        gsub(/Cx/,"\\\\(,C");

        gsub(/gx/,"\\\\(yg");

        gsub(/Gx/,"\\\\(yG");

        gsub(/ix/,"\\\\(.i");

        gsub(/Ix/,"\\\\(I.");

        gsub(/ox/,"\\\\(:o");

        gsub(/Ox/,"\\\\(:O");

        gsub(/sx/,"\\\\(s,");

        gsub(/Sx/,"\\\\(S,");

        gsub(/ux/,"\\\\(:u");

        gsub(/Ux/,"\\\\(:U");

        gsub(/kx/,"x");

        gsub(/Kx/,"X");

        print;}

Görüş belirtmek için giriş yapın...

İlgili Yazılar

GNU/Linux çekirdeği, MS Windows'a mı benzemeye başladı?

anonim
4 Temmuz 2004, 1 dakika okuma süresi

SCOlastik düşünceye sahip insanlar, oralarda bir yerde hayatlarını hala sürdürüyorlar. Çok yakın bir arkadaşımdan (ki ben pek ZDNet takip etmem) aldığım haber linki beni değişik düşüncelere sevk etti.Yorumlarınıza açık.

Detaya inemeden şöyle bir gözattım. Paranoyak mıyım? Yoksa yeni bir oyun mu başlıyor? ZDNet haberi

UMeet 2002, IRC ile online UNIX konferansları

Maverick
19 Aralık 2002, 1 dakika okuma süresi

İnternetin belki de en popüler ve yine de en az saygı gören servislerinden birisi IRC`nin doğru kullanımına güzel bir örnek izledim bu sabaha karşı. Saat 03:00 - 05:30 arası irc.uninet.edu ağında #linux kanalında "Introduction to handhelds with GNU/Linux" konulu bir sanal konferans vardı. Bir konuşmacı (Francisco J. Reyna) kanalda sunumunu ingilizce yaparken (web üzerindeki slaytlarla destekliyordu), izleyiciler #qc kanalından yorum veya sorularını yönelttiler. Konuşmacı (yazıcı mı demeliyim yoksa :^) sorulara gerçek zamanlı olarak yanıt vermeyi tercih ettiği için gerçek bir konferanstan çok daha etkili olduğunu eklemeliyim (saat dilimi sorununu görmezden gelirsek). Bu akşam Türkiye saati ile 22:00`de son bir toplantı daha var. Bu daha çok "Kernel 2.5" hakkında bir yuvarlak masa toplantısı olacakmış. Katılımcılar: Dave Jones. Suse Linux; Andrew Morton, Digeo Inc.; Rik van Riel, Conectiva; Ralf Bächle, Linux-MIPS.; Robert Love, maintainer of the kernel-preemption patch. Kaçırdığınız toplantıların listesine ve loglara bu adresden ulaşabilirsiniz. Keşke daha önce haberimiz olasaydı :/ Bu akşam tüm Fazlamesaicileri saat 22:00`de irc.uninet.edu #linux kanalına bekliyorum. Görüşmek üzere...

College Linux 2.3 İncelemesi

anonim
12 Temmuz 2003, 1 dakika okuma süresi

LinuxTurkey.org College Linux u masaüstü kullanımı açısından incelemiş:

College Linux 2.3 Darth Vader (evet sürüm ismi olarak Star Wars karakter isimleri kullanıyor, bir sonraki sürüm ise Obi Van adını taşıyor) aslen İsviçre'deki Robert Kenedy College öğrencileri ve genel olarak üniversite öğrenci popülasyonuna hitab eden bir dağıtım. Dağıtım Linux dünyasının en sert ve en Unixvari dağıtımı olan Slackware üzerine kurulmuş.

Linux World´den Linus Torvalds röpörtajı

tongucyumruk
16 Kasım 2002, 1 dakika okuma süresi

Linux World, ruhani liderimiz Linus Torvalds ile yaptığı röpörtaj'da şimdiye kadar birçok kimsenin sormaya çekindiği soruları cesurca soruyor; Linux ve Linus ile ilgili karanlıkta kalmış birçok noktayı aydınlatıyor. İşte Linus Torvalds'ın gerçek yüzü.

HP: GNU/Linux olduğundan düşük gösteriliyor

cihatix
9 Mart 2005, 1 dakika okuma süresi

Açık kaynağı destekleyen şirketlerden HPnin üst düzey bir yöneticisi, istatistik şirketlerinin geri kalmış ölçüm yöntemleri nedeniyle GNU/Linuxun yaygınlığını olduğundan aşağıda gösterdiklerini öne sürdü.