Türkçe ile *NIX'i Barıştırmak

Diyelim ki, yazıcıdan türkçe bir metin çıkartmanız gerekiyor. Ama yeni kurulmuş bir BSD konsolundasınız; ya da KDE çalışıtırıyorsunuz ama türkçe klavyeniz yok. Ne yapabilirsiniz? Bu yazıda sadece geleneksel *nix araçları kullanarak neler yapabileceğinizi anlatmaya çalışacağım.

Önce vi kullanarak -Emacs de kullanabilirsiniz tabii- benim uydurduğum basit bir markup dili ile türkçe metninizi yazın. Aşağıda bu dil ile yazılmış türk alfabesini görebilirsiniz:

ABCCxDEFGGxHIIxJKLMNOOxPRSSxTUUxVYZ
abccxdefggxhixijklmnooxprssxtuuxvyz

Gördüğünüz gibi dil basit. 'x' harfi alfabemizde yer almadığı için onu noktalı harflerin noktası yerine kullanıyoruz. Bunun tek istisnası 'x'in küçük 'ı'nın noktasını silmek için kullanılması. Daha sonra aşağıdaki sed programcığını kullanarak metin dosyanızı groff kaynağına çevirin.

#!/usr/bin/sed -f
#Turkish Markup Language ile yazilan metinleri groff kaynagina cevirir.
#Once kafayi(header) yazalim.
#Burada s`den ve g`den sonra gelen harflerin kucuk ve buyukleri ile 
#Buyuk i tanimlaniyor. C`den, o`dan ve u`dan sonra gelen harfler zaten
#groff`ta tanimli olarak geliyor. i`nin noktasiz olani da oyle.
i\
.AM\
.acc*over-def breve \\(ab\
.acc*over-def dot \\(a.\
\
.char \\(yg g\\*[breve]\
.char \\(yG G\\*[breve]\
.char \\(s, s\\*,\
.char \\(S, S\\*,\
.char \\(I. I\\*[dot]\
.LP
#Simdi regular expressions ile donusumleri yapalim.
s/cx/\\\(\,c/g
s/Cx/\\\(\,C/g
s/gx/\\\(yg/g
s/Gx/\\\(yG/g
s/ix/\\\(\.i/g
s/Ix/\\\(I\./g
s/ox/\\\(\:o/g
s/Ox/\\\(\:O/g
s/sx/\\\(s\,/g
s/Sx/\\\(S\,/g
s/ux/\\\(\:u/g
s/Ux/\\\(\:U/g
#X yazmak da mumkun olsun.
s/kx/x/g
s/Kx/X/g

Elde ettiğiniz groff kaynağını 'groff -ms' komutu ile postscript dosyasına çevirdikten sonra basılmaya hazır dosyanız elinizde olacaktır. Artık bu son dosyayı 'lpr' komutu ile yazıcıya gönderebilirsiniz. Tabii programları teker teker çalıştırıp fazladan dosyalar oluşturmak yerine *nix borularını(pipe) da kullanabilirsiniz. Şöyle ki:

sed -f tuxrkcxe.sed metin.txt | groff -ms | lpr

Notlar:

Debian GNU/Linux kullanıyorsanız,
```
apt-get install groff
```
yapmanız gerekebilir.
sed programını 'tuxrkcxe.sed' adıyla kaydettiğinizi varsaydım.
Programda küçük bir hata var. Kafa(header) bölümünü gereksiz yere tekrar tekrar yazıyor. Ama program yine de çalışıyor.

Görüşler

tongucyumruk
18 yıl önce

Peki buna gerçekten gerek var mı? Emacs ve benzeri metin editörleri zaten halihazırda birçok giriş yöntemi desteği ile geliyorlar. Bir örnek için şunara bakabilirsiniz:

M-x set-input-method <RET> latin-5-postfix

Bu komut sayesinde türkçe karakterleri şu şekilde yazabilirsiniz:

s, = ş
g~ = ğ

Veya LaTeX tarzı giriş metodunu kullanıp aşağıdaki gibi yazabilirsiniz:

\\pi = Pi karakteri
\\int = integral karakteri.

Bu arada yanlış anlaşılmasın, bence fikriniz oldukça güzel. Özellikle türkçe klavye vs... bulamadığmız durumlarda türkçe yazabilmek için tam bir kurtarıcı. Ancak bence "x" karakterini temel alan bir sistem yerine elimizdeki sed betiğini postfix veya prefix yazım tarzını işleyecek biçimde değiştirmek mantıklı olacaktır.

Not: Tabii bir diğer seçenekte doğrudan LaTeX ile yazmak olabilir. Düz metinden LaTeX belgesi üretmek herhalde o kadar da zor değildir...

misafir
18 yıl önce

Katılıyorum. Tabii ki Perl atasözünün de söylediği gibi, bir işi yapmanın birden fazla yolu var. Burada iki amacım vardı: biri basit bir markup ortaya koymak. Yani yumuşak g'yi her yazmak istediğimizde latex'te "\\u g" yazmak yerine sadece "gx" yazmak. İkincisi de basit araçları kullanarak bile neler yapılabileceğini göstermek.

misafir
18 yıl önce

Pardon, LaTeX demek istemiştim :-)

FZ
18 yıl önce

Her seferinde gx yazmak yerine misal Ctrl ile Alt arasındaki arasındaki o anlamsız Win tuşunu Emacs ortamında (ya da belki VIM, vi?) programlasak da Win+g bastığımızda ğ ya da g~ filan bassa böylece iki tuşa ayrı ayrı basmak yerine tek bir tuş kombinasyonu kullanmış olsak?

FZ
18 yıl önce

gx basmak istersem nasıl yazacağım? (çok dikkatli okumadım yazıyı, kaçırmış olabilirim, mazur görün) bir tür "escape" mekanizması var mı yukarıda?

misafir
18 yıl önce

Onu "gkx" diye yazabilirsiniz. sed scriptinin son üç satırında mekanizmayı görebilirsiniz.

FZ
18 yıl önce

Yani gkx yazarsam gx elde ediyorum. Pekiyi gkx yazmak istersem? gkkx? Ya gkkx yazmak istersem? O zaman da gkkkx? Bunun yerine başına bir sembol koysak ve bu sözcüğü (ya da belki başka bir gruplandırma yöntemi ile cümleyi, vs. ya da ayracımız, gruplandırıcımız her ne ise, çift tırnak arasına alıp vs.) yorumlama desek nasıl olurdu?

misafir
18 yıl önce

Mümkün tabii ama sed scripti ile zor gibi görünüyor. Daha gelişmiş bir versiyonu awk ile yazmayı düşünüyorum. Hatta aynı markup'ı ve html'deki &#XXX kodlarını kullanarak türkçe karakterli html oluşturmayı da bu programa eklemek istiyorum. Önerileriniz için teşekkürler.

FZ
18 yıl önce

Bu benim aklıma nereden geldi, hmm, sanırım Lisp'ten ve C# dillerinden geldi.

Nasıldı C# ortamında, sürekli "escape" yapmak yerine

@"Oh rahat rahat \ gibi özel anlamı olan şeyleri işte böyle \ basayım, başlarına ekstra bir şey yazmakla uğraşmayayım misal hemen \\t yazayım olduğu gibi görünsün \\\\t yazmama gerek kalmasın, vs."

gibi.

Ya da işte Common Lisp'teki reader macro mevzusu gibi, nasıldı misal #| gibi bir şeyi s-exp'nin (symbolic expression) başına koyunca onun tamamının etkilenmesi, vs.

misafir
18 yıl önce

Eğer programcı arkadaşlardan bu markup'ı beğenenler varsa istedikleri dilde 'implement' edebilirler. Özgür bir lisansla lisansladım gitti :-) Benim awk öğrenmemi beklemek zorunda değiller. Belki de en uygunu groff için yeni bir macro yazmak olacaktır.

misafir
18 yıl önce

Benim de aklıma bu geldi söylediklerinizden.

misafir
18 yıl önce

Programı awk dili ile yeniden yazdım. Böylece haberde sözedilen hata da giderildi. Şöyle:


#!/usr/bin/awk -f

BEGIN{  print ".AM";

        print ".acc*over-def breve \\\\(ab";

        print ".acc*over-def dot \\\\(a.";

        print ".char \\\\(yg g\\\\*[breve]";

        print ".char \\\\(yG G\\\\*[breve]";

        print ".char \\\\(s, s\\\\*,";

        print ".char \\\\(S, S\\\\*,";

        print ".char \\\\(I. I\\\\*[dot]";

        print ".LP";}

{       gsub(/cx/,"\\\\(,c");

        gsub(/Cx/,"\\\\(,C");

        gsub(/gx/,"\\\\(yg");

        gsub(/Gx/,"\\\\(yG");

        gsub(/ix/,"\\\\(.i");

        gsub(/Ix/,"\\\\(I.");

        gsub(/ox/,"\\\\(:o");

        gsub(/Ox/,"\\\\(:O");

        gsub(/sx/,"\\\\(s,");

        gsub(/Sx/,"\\\\(S,");

        gsub(/ux/,"\\\\(:u");

        gsub(/Ux/,"\\\\(:U");

        gsub(/kx/,"x");

        gsub(/Kx/,"X");

        print;}

Görüş belirtmek için giriş yapın...

İlgili Yazılar

Linux´un Geleceği

Nightwalker
26 Şubat 2003, 1 dakika okuma süresi

http://www.vnunet.com/News/1138984 adresinde yer alan habere göre yıllık kazançları 1 milyar doları aşan 15 büyük Amerikan firmasıyla yapılan görüşmelerde firma yetkilileri GNU/Linux'un kritik görevlerde kullanımak için hala yeterli olmadığını belirttiler. Firmaların endişeleri Linux'a verilen destek konusunun yetersizliğinden kaynaklanıyor. Diğer taraftan röportajda görüşleri alınan bilişim uzmanlarından bazıları Linux'un büyük firmaların kritik görevlerinde kullanılmamasının sebebini algı yanlışlıklarına ve alışkanlıklara bağladılar.

Ulusal GNU/Linux Dağıtımı Yapmak Ne Kadar Anlamlı?

FZ
4 Temmuz 2005, 1 dakika okuma süresi

mp3.com ile köşeyi dönen ve ardından masaüstü GNU/Linux dağıtımı işine giren ve Linspire isimli bir GNU/Linux dağıtımı satmaya başlayan Michael Robertson, ülkelerin ulusal dağıtımlarını geliştirmelerinin pek de mantıklı ve anlamlı bir iş olmadığını düşünüyor.

Robertson'a göre bu durum yıllar önce ülkelerin kendi ulusal havayollarına sahip olmaya çalışmalarına ve sonra da o havayolları şirketlerinin zarar etmesine benziyor. Robertson, ciddi bir masaüstü dağıtım geliştirip kitlelere sunmanın büyük bir ekip gerektirdiğini ve bundan daha önemlisi çok hızlı, kıvrak ve piyasa koşullarına göre hareket edilmesinin önemli olduğunu, bunu da ancak özel sektörün becerebileceğini, devlet kurumlarının bu tür bir alanda yeterince çevik ve öngörülü hareket edemeyeceğini belirtiyor. Yazar, Brezilya ve Çin gibi ülkelerin ulusal dağıtım geliştirme çabalarının arzu edilen noktaya varamayacağını belirtiyor.

Kaynak: http://emresokullu.blogspot.com

Ingo Molnar röportajı

raistlinthewiz
3 Aralık 2002, 1 dakika okuma süresi

KernelTrap.org, ünlü kernel hackerlardan Ingo Molnar ile bir röportaj gerçekleştirdi. Yeni O(1) Schedular'ı 2.5 serisine dahil edilen Ingo, 2.5 serisinin yeni Virtual Memory yapısından bahsediyor. Linux Kernel ile ilgilenen arkadaşların birçok yararlı bilgi bulabileceği bir yazı. www.kerneltrap.org/node.php?id=517

Knoppixe Kardeş Geldi...

anonim
11 Nisan 2003, 1 dakika okuma süresi

Hepimizin tanıyıp sevdiği Knoppix'e nihayet bir kardes geldi... Üstelik bu kardeş abisinden daha yetenekli ve daha eğlenceli görünüyor.
http://morphix.sourceforge.net adresinden pre-made 4 tane ISO'su indirilebilen(Morphix Game, Morphix HeavyGUI, Morphix KDE, Morphix LightGUI) bu cd den calisan penguencik, gerek linuxla yeni tanışmak isteyen kullanıcılar için gerekse "du bakalim tux hakikatten uçabiliyor mu?" diye merak eden kullanicilar icin eğlenceli bir deneyim olacacaktir..
ufak bir not; Morphix Game (550MB) Quake 3 Arena, Unreal Tournament 2 ve Nvidia driverlari ile birlikte geliyor... e ne duruyorsunuz :P daha fazla bilgi ve dowload linkleri için http://morphix.sourceforge.net adresine uğramayı ihmal etmeyin

College Linux 2.3 İncelemesi

anonim
12 Temmuz 2003, 1 dakika okuma süresi

LinuxTurkey.org College Linux u masaüstü kullanımı açısından incelemiş:

College Linux 2.3 Darth Vader (evet sürüm ismi olarak Star Wars karakter isimleri kullanıyor, bir sonraki sürüm ise Obi Van adını taşıyor) aslen İsviçre'deki Robert Kenedy College öğrencileri ve genel olarak üniversite öğrenci popülasyonuna hitab eden bir dağıtım. Dağıtım Linux dünyasının en sert ve en Unixvari dağıtımı olan Slackware üzerine kurulmuş.