Linux 2.4 çekirdeğin 20 yaşındaki koruyucu meleği Marcelo ile röportaj

JE (Jeremy Andrews): Oncelikle bize kendiniz, gecmisiniz ve Linux´la ilk nasil calismaya basladiginiz hakkinda bilgi verir misiniz?

Marcelo Tosatti: Bilgisayara olan ilgim agabeyim Nei Tosatti sayesinde basladi. O, bilgisayar parcalari satin alir ve onlari toplayip satardi... Sanirim 1994 yiliydi, henuz 12 yasindaydim. Bundan once, okuldan hoslanmayan siradan bir cocuktum.

O zamanlar DOS kullanmasini ogrendim; BASIC, oyunlar ve benzeri seylerle vakit geciriyordum. Bir sure sonra C´ye merak sardim ve kitaplardan okuyarak biraz C ogrendim, pratik yaptim (Borland C Compiler ile kodlarimi derledigimi hatirliyorum)

Ilk olarak 1995/1996 yillarinda Internet´e girme imkani buldum ve Linux´dan bahsedildigini duydum. Evimin yakinlarindaki bir firmadan ´Linux FT´ satin aldim. Bir yandan da bir ISS´de (Internet servis saglayicisinda) calismaya baslamistim. Bazi Windows NT sunucularin yerine Linux kurdum. Daha sonra is degistirdim ve Conectiva´da gelistirme yapmaya basladim (daha sonraki 6 yil, bu firmada calistim ve cekirdek gelistirmeyle ilgilendim)

Su an 20 yasindayim. Butun hayatim boyunca Curitiba/Brezilya´da ailemle birlikte yasadim ve okulu burada bitirdim. 2003 Temmuz´unda Suzana ile birlestik ve (biraz daha guneyde olan Porto Alegre´de yasamaya basladik. Bu sirada isimi de degistirip Cyclades´de calismaya basladim.

JA: Anladigim kadariyla Conectiva´da 13/14 yaslarinda calismaya basladin. Bu kadar kucuk bir yasta nasil burada calismaya baslayabildin?

MT: Evet... Bahsettigim Internet servis saglayicisinda calisirken Conectiva´ya is icin mail attim ve gorusmeden sonra onlarla calismaya basladim.

JA: Linux cekirdegine yaptigin hangi katkilardan dolayi 2.4 cekirdeginin bakicisi oldun?

MT: 2.2. ve 2.3/2.4 cekirdek surumlerinde bulunan bazi VM (sanal makine) sorunlarini duzelttim. (cogunlugu hafiza haklarinin yeniden tahsisi ile ilgili hatalardi). Conectiva cekirdek RPM´inin bakimina zaten asinaydim.

JA: Kisa zaman once yeni bir firma icin calismaya basladin. Bu karari almandaki sebepleri soyler misin?

MT: Conectiva´yi biraktim cunku 6 senedir burada calisiyordum ve (baska bir firma icin, baska turlu isler yapmak gibi) bazi degisikliklere ihtiyacim oldugunu hissediyordum.

Cyclades bana guzel bir proje ve iyi bir pozisyon teklif etti. Cyclades, Linux ile calisan, bazi ozel donanimlar (konsol sunuculari, guc yoneticileri v.b.) uretiyor. Bu makinelerde kullanilan gomulu sistemler uzerine calisiyorum; bir cogu PPC islemci kullaniyor. Tam su anda bazi suruculer uzerinde calisiyordum.

JA: Hatirliyorum, 2.4 cekirdegi devredilecegi zaman (Linus da dahil) herkes, bu isin Alan Cox´a verilecegini dusunuyordu. Nasil oldu da 2.4 kararli cekirdegin bakimi, sana verildi?

MT: Alan Cox, bakim yapma isini birakmaya karar verdi ve yerine beni tavsiye etti. Benimse bu isi yapmak icin zamanim ve istegim vardi. Baslangicta (medyadan filan) cok fazla baski vardi, ama simdi bu acidan durum daha iyi.

JA: Su an kararli Linux cekirdeginin bakimi konusunda oldukca deneyimin var, ne dusunuyorsun?

MT: Hmmm, zamanla gelistiricilerle olan iliskilerimde oldukca ilerleme kaydettigimi dusunuyorum (kime guvenilecegini, kimden yardim istenebilecegini ve benzeri seyleri artik biliyorum)

Bircok kisi (ornegin www.kerneltrap.org insanlari gibi :)), bakimi benim yapiyor olmamdan hoslanmiyormus gibi gorunebilir ama cogu gelistiricinin durumdan memnun oldugunu dusunuyorum.

Andrew veya Alan´in yapabilecegi kadar mukemmel degil belki ama yine de...

JA: Aslinda KernelTrap´da, senin bakimin hakkinda olumsuz seyler diyen, kucuk ama sesi cok cikan bir grubun oldugu dogru. Yine de bu kisilerin, KernelTrap okurlarinin butununu temsil ettigini dusunmuyorum.

Linus, ALan Cox veya Andrew Morton´dan sana, 2.4 cekirdeginin bakimiyla ilgili herhangi bir elestiri geldi mi?

MT: Bir kere Linus´a 2.4.x´in bakimi ile ilgili ne dusundugunu sormustum. Hicbir sikayetinin olmadigini soyledi. Alan´in da ayni fikirde olduguna inaniyorum.

JA: 2.4 Linux cekirdeginin bakimi esnasinda en buyuk zorluk ne oldu?

MT: Hmm, bakimsiz kodlarin oldugunu biliyordum. Butun ana parcalar, cok iyi durumdaydi ama iyi durumda olmayan bazi suruculer ve altsistemler vardi. Ve tabii ki ben de kodlarin tumunu bilmiyordum...

Ve bir de butun hata bildirimlerinin duzgun ve iyi raporlanmis olacagini umuyordum ama (herkesin yeterli zamani olmamasi gibi) bircok nedenden dolayi, bu her zaman boyle olmadi.

2.4´un bakimi esnasinda buyuk bir zorlukla karsilasmadigimi dusunuyorum. Altsistemlerin bakimini yapan butun gelistiricilere ve 2.4´un yamanmasinda yardimci olan butun topluluk uyelerine tesekkur ederim. Size devasa bir tesekkur listesi sunabilirim.

JA: 2.4 kaynak kodlarinin bakimini, bir yili askin suredir BitKeeper ile yapiyorsun. BitKeeper´in daha once kullandigin yonteme gore daha basarili oldugu soylenebilir mi?

MT: Evet. Butun hersey cok iyi kaydediliyor ve dokumante ediliyor. Geriye donup herbir degisikligi detaylari ile gormek mumkun (genellikle bir aciklama ile birlikte gonderilen yama hakkindaki e-mail´i butunuyle gorebiliyorsunuz)

Ayrica kodlari birlestirme islemi, bu sekilde cok daha kolay.

JA: Yeni 2.4.23 surumunde, OOM killer´in (out of memory killer - bellek disi sonlandirici) cikarilmasi da dahil, VM ile ilgili bazi degisiklikler var. Bu degisikliklerin sebebini ve muhtemel etkilerini aciklayabilir misin?

MT: OOM killer, bazi sartlar altinda olukilitlenmeye (deadlock) girmekte ve hatali bir sekilde gorevleri sonlandirmakta. Ayrica sanal bellek tanimlanmamis kurulumlarda da bazi sorunlar cikarmaktaydi.

Eski OOM killer ozelligini isteyenler icin sonraki 2.4.x surumunde opsiyonel OOM killer olacak.

JA: Ne gibi sartlar, OOM killer´in olukilitlenmeye girmesine sebep oluyor? Ve OOM killer, neden bazi zamanlar hatali bir sekilde gorevleri sonlandiriyor?

MT: Gocmus (down olmus) bir sunucudan cevap bekleyen TASK_UNINTERRUPTIBLE (islemi kesilemez) bir gorev, buna neden olabilir. Ornegin gocmus bir NFS sunucudan cevap bekleyen ve makineyi sonsuza kadar askiya alabilecek olan bir gorev gibi...

Sunuculardaki bir problem de, OOM killer´in daha ufak/onemsiz isler (ornegin 1GB´lik mozilla) yerine, buyuk/onemli gorevleri (ornegin 3GB´lik veritabanini) sonlandirabiliyor olmasi (OOM killer´in dogru process´i sonlandirma konusundaki zaaflari)

Bir de OOM killer´in, bos sanal bellek alani bulundugu halde, sanal bellege atilamamis bircok mlock()´lanmis bellek alani kullanan gorevleri, sonlandirmasi...

OOM killer´in hatali davrandigi bazi uc konular da var (ornegin bunlardan birisi cok dusuk bellekli makinelerle ilgili)

JA: 2.4.24 surumdeki opsiyonel OOM killer, 2.4.22 surumdekinin aynisi mi olacak?

MT: Evet

JA: Gecmise baktigimizda 2.4 VM (sanal makine), tehlikeli bir girisimdi. Bugun, VM´in kararliligi konusunda ne dusunuyorsun?

MT: 2.4.23 VM, (diger 2.4´lerdeki ile kiyaslandiginda) oldukca hizli. Ne kadar basarili oldugunu gosteren bircok rapor aldik. Ayrica 2.4.23´deki VM´de yapilan son degisiklikler, VM´in HIGHMEM´i (ust bellegi) yeniden tahsis etmesi/dengelenmesi isini cok daha iyi yapmasini sagliyor.

Buyuk boyutlardaki ustbellek ve bazi ozel isyukleri ile ilgili bazi ufak tefek sorunlar hala var ama bunlarin disinda isini oldukca yapiyor. Bircok kullanim icin VM´in 2.4.17/2.4.18´den beri oldukca kararli durumda oldugunu dusunuyorum.

JA: Ne boyuttaki bellek icin ´buyuk boyutlardaki ustbellek´ diyebiliriz ve bununla ilgili problemler nedir?

MT: Cok fazla dosya sistemi islemi olan makinelerdeki 4 GB´dan fazla bellek icin...

Inode´u yeniden tanimlayan rutin, kaselenmis verisi olan inode´larin serbest birakilmasi esnasinda hatali davraniyor. Bu durum, ustbellek kullanimiyla birlikte gercek bir sorun haline geliyor.Andrea´nin bununla ilgili bir yamasi var (-aa agacindan inode_highmem)

JA: Gecenlerde 2.4.24´un yayinlanmasiyla birlikte 2.4 cekirdegi, artik bakim moduna almak niyetinde oldugunu acikladin. Bu karari almandaki sebep neydi?

MT: Bu, zamanlama ile ilgili bir konu. Buna cevap olarak, 2.6.0 cikti diyebilirim. Gelistiriciler artik 2.6.0´a odaklanacaklar. Bu cekirdek, bircok kullanici icin artik kararli durumda.

2.4 cekirdegini, buyuk (major) bir guncelleme destegine ihtiyac duymayan makinelerin sahipleri, kullanmaya devam edecek.

Ayni sey, 2.4´un uretim (production) asamasina gecmesiyle, 2.2 icin de yapildi.

JA: 2.4.24´un yayinlanma sureci icinde hangi noktalara yogunlasacaksiniz?

MT: ´Oldukca guvenilir´ -aa (ve diger agac yapilari) yamasini eklemeye ve bunun kararliligindan emin olmaya...

JA: -aa´yi eklemek derken neyi kasdediyorsunuz?

MT: inode_highmem yamasini ve bazi ilgili duzeltmeleri...

JA: 2.4.24´u ne zaman gorecegiz?

MT: Şubat 2004 ortalari gibi...

JA: Yeni bir cekirdek surumunu yayinlamanin zamani geldigine nasil karar veriyorsunuz?

MT: Bu, yapilan degisikliklere bagli... Degisikliklerin iyi test edilmesini istiyoruz. Ornegin 2.4.21´de buyuk bir IDE guncellemesi vardi. Bu cekirdegin yayinlanmasi uzun surmustu.

Eger az degisiklik yapildiysa, cekirdegin yayinlanma suresi daha kisa olur.

JA: 2.4.24 yayinlandiktan sonra, baska seylere daha fazla zaman ayirabileceksin. Sana kalacak olan bu yeni bos zamani nasil degerlendirmeyi dusunuyorsun?

MT: Cekirdek gelistirmeyle daha fazla ilgilenmek istiyorum. 2.4´un bakimina basladigimdan beri bununla fazla ilgilenemedim. Ayrica Cyclades´in projeleriyle de daha fazla ilgilenecegim.

JA: Kernel´la ilgili hangi alanlarda calismak istiyorsun?

MT: Yine VM ile ilgilenmeye calisacagim (hata yakalama gibi) ve genel olarak elimden geldigi kadar yardim etmeye calisacagim. Bir de eklemek istedigim, Cyclades´in yaptigi PPC mimarisi ile ilgili kodlardaki bazi modifikasyonlar var.

JA: Linux Kernel mail listesinde XFS´in 2.4 cekirdege eklenmesi ile ilgili uzun bir tartisma olmustu. XFS´i neden eklemek istemedigini aciklayabilir misin?

MT: XFS´i eklemek istemedim cunku VFS´de yapilan degisikliklerin guvenilirliginden emin degildim. Christoph Hellwig, yamalari tekrar gozden gecirerek, daha rahat ekleyebilecegim hale getirdi. (Christoph ve XFS´den Nathan Scott anlastiktan sonra degisiklikler daha anlasilir duruma geldi)

JA: Eklendiginden beri XFS ile ilgili herhangi bir problem rapor edildi mi?

MT: Evet butun dosya sistemini etkileyen bir problem rapor edildi ama bu problem hemen duzeltildi.

JA: 2.4.23 surumunun hazirlanmasi esnasinda do_brk() fonksiyonundaki bir hata duzeltilmisti. Bu hata (bug), gecenlerde dort buyuk Debian Project sunucusunun kirilmasinda kullanildi. Neden 2.4.23, hatanin duzeltilmesinden hemen sonra yayinlanmadi?

MT: Andrew Morton tarafindan gonderilen bu yamayi ilk uyguladigimda, bunun guvenlik sorunu yaratabilecek bir hata (exploitable bug) oldugunu gorememistim (bunu, makinenin cokmesine (crash) neden olabilecek bir hata sanmistim).

Bunu bilseydim, cekirdegi biraz daha once yayinlardim.

JA: SCO´nun Linux cekirdegi ile ilgili iddiasi hakkinda ne dusunuyorsun?

MT: Bu konuda yeterli bilgi sahibi degilim (olayi yakindan takip etmiyorum) ama kisisel kanaatim SCO, Linux´u yildiramaz. Davayi kaybedecekler.

JA: Yeni 2.6 cekirdek ile calisma sansin oldu mu?

MT: Bazi Cyclades makinelerinde deneme calismalarim oldu (bu makinelerde calismasi icin cekirdekte, bazi degisikliklerin yapilmasina ihtiyac var). Ayrica masaustu makinemde 2.6 kullaniyorum.

JA: 2.6´daki heyecan verici yeni ozellikler hakkinda neler hissediyorsun?

MT: En heyecan verici yani, hizi... Gercekten hizli.
Ayrica yapisi (infrastructure) cok cok daha iyi (API surucusu, VM, IO, FS)

JA: 2.7´in gelistirilmesi esnasinda odaklanilacak konularin, neler olacagini dusunuyorsun?

MT: Birsey demek zor, ama daha cok VM/IO bloklari (SCSI, IDE), ag ile ilgili olacagina inaniyorum.

JA: 2.4 cekirdegin bakimi esnasinda Andrew Morton ile calisma imkani buldun. Onu, 2.6 cekirdegin bakicisi olarak nasil buluyorsun?

MT: Andrew´un buyuk bir bakici olacagina inaniyorum. Cok cok iyi bir tarzi var ve insanlarla nasil iyi iliskiler kuracagini biliyor.

JA: 2.4 kararli cekirdegin bakimi ile ugrasmadigin zamanlar, vaktini ne yaparak degerlendirmeyi tercih ediyorsun?

MT: Hmmm, Esimle birlikte olmayi, TV seyretmeyi, (bilgisayarla ilgili veya ilgisiz :)) kitaplar okumayi, arkadaslarimi ziyaret etmeyi filan tercih ediyorum.

JA: Bilgisayarla ilgili olmayan ne tip kitaplari okumaktan hoslaniyorsun?

MT: Hmmm, aslinda oyle cok fazla ´tip´ yok.... Genellikle bazi arkadaslarimin tavsiye ettigi kitaplari okuyorum. Su siralar, bir bestseller olan ´Aptal Beyaz Adamlar´ adli kitabi okumaya basladim.

JA: Eklemek istedigin herhangi birsey var mi?

MT: www.kerneltrap.org icin tesekkurler

JA: Sorularimi cevaplamaya vakit ayirdigin ve 2.4 kararli cekirdegin bakimina ayirdigin tum zamanlar icin sana tesekkurler. Bu cekirdege guveniyorum ve bana, oldukca kararli oldugunu ispatladi.