Telif hakkı © 2003 Recai Oktaş
Yasal Uyarı
Bu belge GNU Genel Kamu Lisansı ile dağıtılmaktadır. Herkese yardımcı olması ümidiyle yazılmıştır, fakat hiç bir garanti vadedilmemektedir.
23 Temmuz 2003
Baskı Tarihçesi | ||
---|---|---|
Baskı 1.0.0 | 23 Temmuz 2003 | roktas |
İlk baskı. |
Özet
Bu belge Debian GNU/Linux dağıtımında Türkçe desteğinin nasıl sağlanabileceğini bir dizi çok kısa olduğu umulan adımla tarif etmektedir. Debian dağıtımını da kapsayacak şekilde genel olarak Linux'da Türkçe desteği ile ilgili daha detaylı bilgiyi resmî Türkçe-NASIL belgesinden edinebilirsiniz.
Yönerge 1. Hazırlık
Belgeler sitesinden gerekli destek dosyasını indirin.
(Bu belgede tarif edilen bütün işlemler root haklarına sahip olduğunuzu varsayar.)
# cd ~ # wget http://www.belgeler.org/indirin/tr.tar.bz2
Destek dosyasını açın.
# tar jxvf tr.tar.bz2
Yönerge 2. Türkçe yereli yapılandırın.
Yerel dosyaları kurun.
# apt-get install locales
Türkçe yerel dosyaları üretin.
# echo "tr_TR ISO-8859-9" >>/etc/locale-gen # locale-gen
Yerel çevre değişkenlerini ayarlayın.
# echo "LANG=tr_TR" >>/etc/environment
Yönerge 3. Türkçe konsol klavyeyi yapılandırın.
Türkçe konsol klavye eşlemlerini düzeltin.
# cp --suffix='.old' ~/tr/trq*kmap.gz /usr/share/keymaps/i386/qwerty # cp --suffix='.old' ~/tr/trf*kmap.gz /usr/share/keymaps/i386/fgGIod
Terminali Türkçe klavyeye hazırlayın.
# cat >>/etc/inputrc <<- EOF set input-meta on set output-meta on set convert-meta off set meta-flag on EOF
İpucu
X dağıtımıyla gelen standart XTerm'de Home ve End tuşlarının doğru çalışması için /etc/inputrc dosyasına aşağıdaki satırları da ekleyebilirsiniz:
$if TERM=xterm # Home, End tuslari icin "\e[H": beginning-of-line "\e[F": end-of-line $endif
Türkçe konsol klavyeyi kurun. (Q klavye)
# install-keymap trq
Not
Türkçe F klavye için trqyu trf ile değiştirin.
Yönerge 4. Türkçe konsol yazıtiplerini yapılandırın.
Konsol yazıtiplerini ayarlayın.
# apt-get install fonty
fonty'nin ön yapılandırma ekranında iso9 (Turkish)i seçin.
Yönerge 5. X Window Türkçe klavyeyi yapılandırın.
X Window Türkçe klavyeyi düzeltin.
# cp --suffix='.old' ~/tr/tr-4.1 /etc/X11/xkb/symbols/tr
Dikkat
Kararlı sürümde X 4.1 kullanılmaktadır. Sisteminizde X 4.2 kullanılıyorsa yukarıdaki satırda tr-4.1i tr-4.2 ile, X 4.3 kullanılıyorsa tr-4.3 ile değiştirin. (tr_alt klavye kullanmak gibi bir niyetiniz yoksa X 4.3 sürümü için bu adıma gerek yoktur.)
X 4.2 kullananlar bu sürümde CapsLock tuşuyla ilgili sorunları düzeltmek için bir ek dosyayı daha sistemlerine ayrıca kurmak zorundadırlar:
# cp --suffix='.old' ~/tr/caps-4.2 /etc/X11/xkb/types/caps
X istemcisine kullanılacak Türkçe klavyeyi bildirin.
X Window için farklı yapılandırma dosyaları kullanılabilmektedir. Hangi yapılandırma dosyasının kullanıldığı /var/log/XFree86.0.log dosyasının içinde yazar. Dosya içinde aşağıdakine benzer bir satır arayacaksınız:
(==) Using config file: "/etc/X11/XF86Config-4"
Yapılandırma dosyasını belirledikten sonra herhangi bir editörle bu dosyayı açarak aktif klavyeye ait yapılandırmanın aşağıdakine benzer şekilde olmasını sağlayın:
Section "InputDevice" ... Option "XkbRules" "xfree86" Option "XkbModel" "pc105" Option "XkbLayout" "tr" ... EndSection
Not
Türkçe F klavye kullanıcıları:
Option "XkbVariant" "tr_f"
satırını yukarıda verilen bölüme eklemelidirler.
X 4.3 öncesi sürümlerde CapsLock tuşuyla ilgili bazı sorunlar vardır. Bunların düzeltilmesi amacıyla:
X 4.1 için:
Option "XkbOptions" "grp_led:caps"
X 4.2 için:
Option "XkbOptions" "caps:shift"
satırları kullanılmalıdır.
Yönerge 6. X konsol yazıtiplerini yapılandırın.
Türkçe biteşlemli yazıtiplerini yükleyin.
# apt-get install xfonts-100dpi-transcoded xfonts-75dpi-transcoded xfonts-base-transcoded
X uçbirimlerinin Türkçe yazıtiplerini tanımasını sağlayın.
# cp ~/tr/user-tr /etc/X11/Xresources
Yönerge 7. TrueType yazıtiplerini kurun.
TrueType yazıtiplerini el altında bulundurun.
Bu yazıtipleri önceden herhangi bir dizinde erişilebilir durumda bulundurulmalıdır. Sistemde /dev/hdaN gibi bir bölümde kurulu bulunan bir ticari işletim sisteminde bu yazıtiplerinin mevcut olduğunu biliyorsanız aşağıdakine benzer bir komutla bu şartı sağlayabilirsiniz:
# mount -t dosya_sistemi /dev/hdaN /mnt/ticari
ttf-commercial paketini kurun.
# apt-get install ttf-commercial
Ön yapılandırma aşamasında yazıtiplerinin bulunduğu dizini belirtin. (ttf-commercial çoğu durumda bu dizini otomatik olarak bulacaktır.) Yazıtiplerinin sembolik bağlama yerine doğrudan kopyalanarak kurulması önerilir. Paketin sorduğu diğer soruların da ön tanımlı değerlerle cevaplanması yeterli olacaktır.
Yönerge 8. Diğer ayarlar
GNOME başta olmak üzere Gtk kitaplığını kullanan programlarla yaşanacak sorunları önlemek için şu ayarlar yapılmalıdır: (2.x versiyonu itibarıyla Gtk kitaplığının yerelleştirme mekanizması değiştirildiğinden yeni sürümlerde böyle bir adıma gerek yoktur.)
# cd /etc/gtk # ln -s gtkrc-iso-8859-9 gtkrc.tr # ln -s gtkrc.tr gtkrc
Sisteminizde gsfonts-x11 paketi kuruluysa, Type1 (postscript) yazıtipleriyle yaşanabilecek bazı Türkçe sorunlarını gidermek için yan etkileri yeterince gözlenmemiş olan şu geçici çözüm adımları uygulanabilir:
/etc/X11/fonts/Type1/gsfonts-x11.scale dosyasını düzenleyin:
# cd /etc/X11/fonts/Type1 # cp gsfonts-x11.scale gsfonts-x11.scale.orig # vi gsfonts-x11.scale
Vi komut satırında:
:%s/8859-2/8859-9/g
Aynı işlemi /etc/X11/fonts/Type1/gsfonts-x11.alias dosyasında da gerçekleştirin:
# cp gsfonts-x11.alias gsfonts-x11.alias.orig # vi gsfonts-x11.alias
İpucu
Vi'da dosyayı kaydetip çıkmak için :wq komutu kullanılır.
Düzenlenen dosyaları güncelleyin:
# update-fonts-scale Type1 # update-fonts-alias Type1 # update-fonts-dir Type1
Dikkat
Bu komutları verilen sırayla uygulayın.
Buraya kadar anlatılan yapılandırma adımlarını doğru şekilde uygulamışsanız Debian'da oldukça yeterli seviyede bir Türkçe desteğine kavuşmuş olacaksınız. Gözden kaçan hataları lütfen bana veya debian-user-turkish@lists.debian.org listesine bildirin. Türkiye'deki Debian kullanıcılarına yönelik bu listeye üye olmak için web arayüzünü kullanabilirsiniz.