Buraya kadar ilginç bir şey yok. İlginç olan, bu oyunu oynarken aynı
zamanda bilime de katkıda bulunuyor olmanız. Çünkü Concept Game son
yıllarda örneklerini gördüğümüz "bir işe yarayan oyunlar" (games with
a purpose) ailesinin başka bir üyesi (bkz.
http://en.wikipedia.org/wiki/Game_with_a_purpose)). Oyunu oynayan
insanlar aynı zamanda yapay zeka çalışmalarında kullanılabilecek veri
kümesi çıkartmaya da yardımcı oluyorlar.
Kitapların sayfaları olduğunu, restorandan çıkarken para ödendiğini,
yağmurda yürüyünce ıslanıldığını ve bunun (çoğu zaman) istenmeyen bir
şey olduğunu ne zaman ve kimden öğrendiğinizi hatırlıyor musunuz?
Hepimizin sadece bilmekle kalmayıp diğer tüm insanların da bildiğine
emin olduğumuz bu bilgiler çoğu zaman asla dile dökülmüyor,
ansiklopedilerde veya kitaplarda yer almıyor ama aynı zamanda
hayatımızı sürdürürmek için vazgeçilmezler. Sağduyu adını verdiğimiz
bu bilgi havuzu, diğer insanlarla anlamlı ilişkiler kurmamızı sağlayan
asgari müşterek; bazı çalışmalar sıradan bir insanın sahip olduğu
sağduyu bilgisinin ancak milyonlarca önerme ile temsil edilebileceğini
tahmin ediyor (referanslar için bkz.
http://web.media.mit.edu/~push/ConceptNet-BTTJ.pdf).
İnsanlarla "zekice" iletişime geçen yazılımlar geliştirirken
karşılaşılan en büyük zorluklardan birisi yapay zeka programlarına bu
bilgileri vermenin kolay bir yolunun olmayışı. Tanımı gereği
ansiklopedilerde bulunmayan sağduyu bilgisini bilgisayarların da
işleyebileceği şekilde temsil etmek 80'lerin başından beri yapay
zekanın aktif araştırma konularından birisi. Bugüne kadar bu alanda
kullanılan yöntemlerden bir tanesi filozofları, bilgisayar
mühendislerini ve dilbilimcileri bilgisayarların başına oturtup
sistematik bir şekilde sağduyu önermeleri yazıp, bilgisayarlar
tarafından işlenebilecek bir biçimde saklamak oldu
(http://www.cyc.com). Diğer bir yöntem ise internette bu işi yapmaya
gönüllü insanları bir araya getirip sıradan insanların sağduyu
uzmanlığından faydalanmak oldu (http://conceptnet.media.mit.edu/).
Concept Game ise veri madenciliği ve "bir işe yarayan oyunlar" (games
with a purpose) yaklaşımını bir araya getiren bir projenin parçası.
Metin kaynağı olarak Wikipedia'yı kullandık ve aynı cümle içinde geçen
kavramları içeren toplam 250 milyon önerme ürettik. Mekanik öğrenme
teknikleri ile bu 250 milyon önerme içinden doğru olma ihtimali yüksek
olanları seçiyoruz ama yine de elimizde çok büyük ve hâlâ anlamsız
önermeler içeren bir yığın kalıyor. Oyun ise insanların bir yandan
oyun oynayıp bir yandan çıkarılan bilgi parçacıklarını kalite
kontrolünden geçirmesini sağlıyor. Sonuçta elde edilen yüksek
kalitedeki veri istersek yeniden veri madencisine eğitim girdisi
olarak geri gönderiyoruz, istersek yapay zeka programlarının
kullanabileceği bir veri kümesi olarak hizmete sunuyoruz.
Concept Game basit ama (bugüne kadar oynayanlara göre) sürükleyici bir
oyun. Tek kollu kumar makinelerine benzeyen bir alet size rastgele
İngilizce önermeler gösteriyor. Çoğu zaman karşınıza anlamsız
önermeler çıkacak. Kazanan durum, anlamlı bir önermenin çıktığı
durumlar. Sizin yapmanız gereken anlamlı bir önerme karşınıza çıktığı
zaman hak ettiğiniz puanı bir düğmeye basarak talep etmek. Eğer
anlamsız bir önerme için puan talep ederseniz ceza olarak puan
kaybediyorsunuz. Amacınız 40 saniye içerisinde en yüksek puanı
toplamak ya da bir ay içerisinde toplamda en çok puanı toplayan olmak.
Her ay sonunda en başarılı üç oyuncu amazon.com'dan ufak hediye
çekleri de kazanıyor.
Aslında sağ duyu verilerini bu şekilde toplama fikri çok hoşuma gitti. Zira yapay zeka konusunda uzun süredir kafamı karıştıran bir konuydu. "Düzenek tamam fakat e bur da mantık oluşturabileceğimiz veri yok?!." diye düşünürdüm.
saygı, sevgi.