Kılavuz: Türkçe imla denetleyicisi

0
m1a2
Haberi önce linux.org.tr`de okudum ve hemen kaynak sayfaya zıpladım. Kılavuz, Linux ortamında çalışan bir Türkçe imlâ denetleyicisi. İşte nicedir görmek istediğim türden bir proje :) Umarım sayıları artar. Haberi hiçbir test yapmadan yazıyorum (arka plânda download devam ediyor), çünkü Türkçe`nin kendine has problemleriyle uğraşmaya yönelik her teşebbüs kutsaldır ve (Sabancı üniversitesinde çalışan ?) proje geliştiricilerini de kutluyorum ;)
Yeri gelmişken bu kapsamda bir projeyi daha zikredeyim. Şu linkte `aspell` üzerinden Türkçe denetlemesi yapma yöntemini tercih etmiş olan bir başka `Türkçeleme çözümü` mevcut. (Projedeki en son aktiviteyi 2001`in 1nci ayı olarak gördüm. Şu an ne durumda onu bilemiyorum.)

P.S. Proje, imlâ denetlemesini de içeren `Computational Linguistics` alanında ülkemizin önde gelen bilimadamlarından Sn. Kemâl Oflazer`in supervisor`lığında yürütülüyor zannediyorum . (Yanlışım varsa ilgili kişiler düzeltsin ;) Hâl böyleyse bu çok güzel bir gelişme. Kemâl Bey`e 4-5 yıl önce -o zaman Bilkent`te idi sanıyorum- bu tür bir projeyi GPL olarak dağıtması konusunda bir istek mail`ı yazmış ve son derece nazik bir dille `intellectual property` gerekçeleriyle bunun mümkün olamayacağı cevabını almıştım. Hadi bakalım hayırlısı! Ben şimdi gidiim de programı deneyeyim. Acaba `spell check over TeX` yapabiliyor mu? Meraklandım...

Görüşler

0
cartman
Acaba ispell ya da aspell'e entegre edilebilir mi?

Çok manyak olurdu walla ya :)
0
m1a2
`kilavuz`un entegrasyonu anlamında bunun mümkün olduğunu sanmıyorum. (`ispell` için kesin olarak imkânsız olduğunu söyleyebilirim, `aspell` için de büyük bir olasılıkla öyle.) Mesele şu: ispell tarzı `her derde deva` imlâ denetleyiciler aslında `ingilizce-almanca vb. türü `dertlere deva`. (Burada teknik olarak falanca dil aileleri denilebilirdi fakat terimleri hatırlayamadım.) Türkçe gibi ek kullanımına dayalı `Çekoslovakyalılaştırılamayan` ;) diller -ki Türkçe başı çekiyor- imlâ denetimi açısından büyük sorun. `ispell` sadece kök kelimeleri içeren bir sözlük veritabanından yanlış hatırlamıyorsam `affix` denilen ek ve kural dosyalarıyla bütün türetilmiş sözcükleri de kapsayan bir sözcük uzayı üreterek işlem yapıyor. İngilizce gibi -regular ?- dillerde bunun algoritmalaştırılması kolay, Türkçe de ise `ne yapsak ta şunu CPU`nun kafasında kurallaştırsak` nevinden zorlu bir algoritmik problem var. Ben bu `ispell` mevzusunu Kemal hocaya sordum ve teknik olarak buna benzer bir açıklama yapmıştı. `aspell` getirdiği soyutlamalarla düzensiz dilleri de içerecek yönde atılmış ileri bir adım, mamaafih bu adım Türkçe`nın kıyısına zor ulaşıyor gibi görünmekte. `aspell` C++ ile yazılan ve mümkün her yerde soyutlama yapıldığını tahmin ettiğim bir `motor`a sahip. Türkçe imlâ`nın etkin denetimi için biraz da bu motora müdahale gerekiyo gibime gelmekte (aspell için Türkçe dat hazırlayan geliştirici arkadaş buralara takılsa da bizi aydınlatsa)... Neyse bu konuda çok afakî laf etmeyeyim, yeterince bilmiyorum zira. Yani dostum, bu imlâ denetimi `tırnağın varsa kaşı` türünde bir çetrefil problem. İşte bu yüzden `kaşıma` girişiminde bulunan bu arkadaşları takdir ettim.

Not. Programı hâlâ deneyemedim, denediğimde bi çift laf edecem...
0
dfisek
aspell'in türkçe eklentileri mevcut. gnu türkçe projesinin sayfasından indirilebiliyor diye hatırlıyorum. netekim öyleymiş.

http://gnu-tr.sourceforge.net/dosyalar/aspell-tr.tar.gz

kurulumu ile ilgili aynı sayfada sık sorulan sorular bölümünde bilgi var.
0
cartman
Sağolasın :)
0
anonim
Bir tesadüf eseri bu sayfaya bir şekilde geldim ve bu imla denetleyicileri tartışmasını gördüm. Benim açımdan daha önce geliştirdiğimiz imla denetleyicisi kodunu ve datasını Türkçe LINUX'a koymakta bir sorun yok - ancak ispell/aspell APIsina uymuyor olabilir. Eğer ilgilenmek isteyen arkadaşlar olursa benimle temasa geçsinler ben ham C kodunu verebilirim.

Kemal Oflazer
oflazer@sabanciuniv.edu
0
m1a2
Hocam saygılar sunarım. İlginizi esirgememişsiniz yine. Böyle bir konu üzerinde çalışmayı planlayan veya halen çalışan arkadaşlar için bundan daha güzel bir fırsat düşünemiyorum. Türkiyedeki akademik camianın açık yazılım platformuna daha aktif katılımını sağlamak açısından gösterdiğiniz bu yaklaşımın bir örnek teşkil etmesini diliyorum. Teşekkürler...
0
m1a2
Haber de unutmuşum. Sn. Kemal Oflazer`in çalışmaları hakkında bir fikir almak için (sadece en son) yayınlarını içeren bir link şu, homepage`i de bu. Yaaa, öyle işte, ülkemizde böyle değerler var. Enseyi karartmamak lâzım ;)
0
cartman
Aslında bu sistem KDE spelling sistemine katılabilir...KDEcilere bi önermek lazım :-)
Görüş belirtmek için giriş yapın...

İlgili Yazılar

MonoDevelop 1.0 yayınlandı

anonim

Uzun bir beklemeden sonra nihayet MonoDevelop 1.0 yayınlandı. MS Windows ortamında .NET ile uygulama yazanlar artık çok az çaba harcayarak ya da belki kodlarını olduğu gibi alıp derleyerek uygulamalarını GNU/Linux ve Mac OS X üzerine taşıyabilecekler.

MacOS X için Microsoft Office 10

anonim

MS Unix'ler için Office'i çıkarmaya artık iyice karar vermiş gibi gözüküyor. MS'den Kevin Browne New York'daki Mac World'de Mac OS X için MS Office'i anons etti. Darısı Linux a :)

detaylı bilgi için...

Augmented Reality: Gerçeklik Anlayışımızda Yeni Bir Boyut

FZ

Önce VR vardı yani Virtual Reality, yani Sanal Gerçeklik, kafaya geçirdiğiniz kask ile tamamen bilgisayar tarafından oluşturulmuş dünya gözlerinizin önüne geliyordu. Şimdi ise yeni bir kavramla yüz yüzeyiz, Augmented Reality. Nasıl tercüme edilir doğru düzgün bilmiyorum ama bu kavramla anlatılmak istenen gerçek dünya görüntüleri üzerine bilgisayar grafiklerini bindirmek ve böylece mevcut algılayışınızı çok öteye götürmek.

Tyler Mitchell´in blogunda anlatılanlara bakılacak olursa Avustralyalı araştırmacılar bir hayli aşama kaydetmiş durumdalar. Fiziksel ortamınızda 3B modelleri nasıl yaratıp onlarla oynayabileceğinizi videolarla gösteren Tinmith Technologies sitesine ve benzer bir teknolojinin kullanıldığı Augmented Reality Quake sitesine göz atmakta fayda var.

Düşünsenize bu Avustralyalı amcaların hazırladığı sırt çantasını ve kaskı giyiyorsunuz, sonra terk edilmiş ve tekinsiz bir binada ilerlemeye başlıyorsunuz, her an koridorun köşesinden korkunç bir canavar çıkabilir ya da belki arkadaşınız sizi vurmaya çalışıyor olabilir. Hangisi gerçek, hangisi hayal? Tabii insanlar bunu coğrafi bilgi sistemleri gibi daha faydalı işler için de kullanmayı düşünüyorlar ;-)

Dillo 0.6.5

m1a2

200 KB civarı kilosuyla çok işler yapabilen minik browser`ınız yeni sürümüyle karşınızda. Sun Sparc`tan iPAQ`e kadar bir çok platform`da çalışan Dillo`nun Fazlamesai`nin yorum alanlarında kaybolmaması için yeni sürümü de fırsat bilerek şöyle bir vitrine koymak güzel olur diye düşündük. Hemen şuradan indirip, derleyelim ve deneyelim. Bu işlem için harcayacağımız vakit ayrıntılı bir tanıtımı okumaya ayrılacak süreden daha kısa olacaktır kanaatimizce ;) Yeni sürümün flash özelliğini belirtelim ama. 0.6.5 çerez (cookie) desteğiyle geliyor ve tabii olmazsa olmaz bugfix`lerle.

Python 2.4

tongucyumruk

18 aylık uzun bir bekleyişin ardından Python 2.4 çıktı. Yenilikler arasında özellikle dekoratörler, geliştirilmiş üreteç desteği ve long veri itipi ile integer veri tipinin birleştirilmesi göze çarpıyor. Özellikle MS Windows kullanıcılarını ilgilendiren bir diğer yenilik ise bu sürümden başlayarak Python'un MS Windows platformunda msi paketleri kullanılarak dağıtılacak olması. Yeni sürümdeki yeniliklerin bir özetini buradan okuyabilir, daha detaylı bilgiyi ise A. M. Kuchling'in dökümanından okuyabilirsiniz. Yeni sürümü indirmek içinse buraya