Kılavuz: Türkçe imla denetleyicisi

0
m1a2
Haberi önce linux.org.tr`de okudum ve hemen kaynak sayfaya zıpladım. Kılavuz, Linux ortamında çalışan bir Türkçe imlâ denetleyicisi. İşte nicedir görmek istediğim türden bir proje :) Umarım sayıları artar. Haberi hiçbir test yapmadan yazıyorum (arka plânda download devam ediyor), çünkü Türkçe`nin kendine has problemleriyle uğraşmaya yönelik her teşebbüs kutsaldır ve (Sabancı üniversitesinde çalışan ?) proje geliştiricilerini de kutluyorum ;)
Yeri gelmişken bu kapsamda bir projeyi daha zikredeyim. Şu linkte `aspell` üzerinden Türkçe denetlemesi yapma yöntemini tercih etmiş olan bir başka `Türkçeleme çözümü` mevcut. (Projedeki en son aktiviteyi 2001`in 1nci ayı olarak gördüm. Şu an ne durumda onu bilemiyorum.)

P.S. Proje, imlâ denetlemesini de içeren `Computational Linguistics` alanında ülkemizin önde gelen bilimadamlarından Sn. Kemâl Oflazer`in supervisor`lığında yürütülüyor zannediyorum . (Yanlışım varsa ilgili kişiler düzeltsin ;) Hâl böyleyse bu çok güzel bir gelişme. Kemâl Bey`e 4-5 yıl önce -o zaman Bilkent`te idi sanıyorum- bu tür bir projeyi GPL olarak dağıtması konusunda bir istek mail`ı yazmış ve son derece nazik bir dille `intellectual property` gerekçeleriyle bunun mümkün olamayacağı cevabını almıştım. Hadi bakalım hayırlısı! Ben şimdi gidiim de programı deneyeyim. Acaba `spell check over TeX` yapabiliyor mu? Meraklandım...

Görüşler

0
cartman
Acaba ispell ya da aspell'e entegre edilebilir mi?

Çok manyak olurdu walla ya :)
0
m1a2
`kilavuz`un entegrasyonu anlamında bunun mümkün olduğunu sanmıyorum. (`ispell` için kesin olarak imkânsız olduğunu söyleyebilirim, `aspell` için de büyük bir olasılıkla öyle.) Mesele şu: ispell tarzı `her derde deva` imlâ denetleyiciler aslında `ingilizce-almanca vb. türü `dertlere deva`. (Burada teknik olarak falanca dil aileleri denilebilirdi fakat terimleri hatırlayamadım.) Türkçe gibi ek kullanımına dayalı `Çekoslovakyalılaştırılamayan` ;) diller -ki Türkçe başı çekiyor- imlâ denetimi açısından büyük sorun. `ispell` sadece kök kelimeleri içeren bir sözlük veritabanından yanlış hatırlamıyorsam `affix` denilen ek ve kural dosyalarıyla bütün türetilmiş sözcükleri de kapsayan bir sözcük uzayı üreterek işlem yapıyor. İngilizce gibi -regular ?- dillerde bunun algoritmalaştırılması kolay, Türkçe de ise `ne yapsak ta şunu CPU`nun kafasında kurallaştırsak` nevinden zorlu bir algoritmik problem var. Ben bu `ispell` mevzusunu Kemal hocaya sordum ve teknik olarak buna benzer bir açıklama yapmıştı. `aspell` getirdiği soyutlamalarla düzensiz dilleri de içerecek yönde atılmış ileri bir adım, mamaafih bu adım Türkçe`nın kıyısına zor ulaşıyor gibi görünmekte. `aspell` C++ ile yazılan ve mümkün her yerde soyutlama yapıldığını tahmin ettiğim bir `motor`a sahip. Türkçe imlâ`nın etkin denetimi için biraz da bu motora müdahale gerekiyo gibime gelmekte (aspell için Türkçe dat hazırlayan geliştirici arkadaş buralara takılsa da bizi aydınlatsa)... Neyse bu konuda çok afakî laf etmeyeyim, yeterince bilmiyorum zira. Yani dostum, bu imlâ denetimi `tırnağın varsa kaşı` türünde bir çetrefil problem. İşte bu yüzden `kaşıma` girişiminde bulunan bu arkadaşları takdir ettim.

Not. Programı hâlâ deneyemedim, denediğimde bi çift laf edecem...
0
dfisek
aspell'in türkçe eklentileri mevcut. gnu türkçe projesinin sayfasından indirilebiliyor diye hatırlıyorum. netekim öyleymiş.

http://gnu-tr.sourceforge.net/dosyalar/aspell-tr.tar.gz

kurulumu ile ilgili aynı sayfada sık sorulan sorular bölümünde bilgi var.
0
cartman
Sağolasın :)
0
anonim
Bir tesadüf eseri bu sayfaya bir şekilde geldim ve bu imla denetleyicileri tartışmasını gördüm. Benim açımdan daha önce geliştirdiğimiz imla denetleyicisi kodunu ve datasını Türkçe LINUX'a koymakta bir sorun yok - ancak ispell/aspell APIsina uymuyor olabilir. Eğer ilgilenmek isteyen arkadaşlar olursa benimle temasa geçsinler ben ham C kodunu verebilirim.

Kemal Oflazer
oflazer@sabanciuniv.edu
0
m1a2
Hocam saygılar sunarım. İlginizi esirgememişsiniz yine. Böyle bir konu üzerinde çalışmayı planlayan veya halen çalışan arkadaşlar için bundan daha güzel bir fırsat düşünemiyorum. Türkiyedeki akademik camianın açık yazılım platformuna daha aktif katılımını sağlamak açısından gösterdiğiniz bu yaklaşımın bir örnek teşkil etmesini diliyorum. Teşekkürler...
0
m1a2
Haber de unutmuşum. Sn. Kemal Oflazer`in çalışmaları hakkında bir fikir almak için (sadece en son) yayınlarını içeren bir link şu, homepage`i de bu. Yaaa, öyle işte, ülkemizde böyle değerler var. Enseyi karartmamak lâzım ;)
0
cartman
Aslında bu sistem KDE spelling sistemine katılabilir...KDEcilere bi önermek lazım :-)
Görüş belirtmek için giriş yapın...

İlgili Yazılar

Haiku OS R1 Alfa 1 duyuruldu

madanadam

Openbeos'un devamı olan ve BeOS işletim sistemini geliştirmek amaçlı kurulan Haiku işletim sisteminin ilk resmi sürümü duyuruldu.

Bilişsel Bilim ve YazBoz: Kelimeler Ağlar Anlamlar (yahut Hadoop ve Lucene)

FZ

Boğaziçi Üniversitesi, Bilişsel Bilim bölümünden arkadaşım Hakan Ünlü'nün bugün yolladığı bir e-postayı paylaşmak istiyorum: "Merhaba Son günlerde Yazboz sitesi çok ilgimi çekiyor. Sizlerin de ilgisini çekeceğini düşündüğüm için burada duyurmak istedim: http://www.yazboz.com

Site aslında bir serbest çağrışım oyunu. Size bir kelime veriyor ve bunula ilgili aklınıza gelen ilk kelimeyi yazmanızı istiyor. Bunun sonunda tüm oyuncular tarafından girilen kelimeleri 'connectionist' bir yaklaşımla bağlıyor. Sonuçları da görsel olarak izlemek mümkün.

Sony PSP ve Lua Programlama

FZ

FM ortamında GP2X ve PSP tartışmaları alevlenmeye başlamışken PSP programlama ile ilgili gördüğüm bazı linkleri paylaşayım dedim. Common Lisp ortamlarından yakınen tanıdığımız Frank Buss geçen senek O'Reilly konferasında konu ile ilgili bir sunum yapmıştı Easy Game Console Hacking: An introduction to Lua Player on the PSP başlıklı.

Truva Linux 1.0 Beta Duyuruldu!

anonim

2004 yılı Nisan ayında bir grup Linux gönüllüsü tarafından Türk Linux kullanıcılarının ihtiyacına göre hızlı, güvenilir, kurulumu ve kullanımı kolay işletim sistemi hazırlanması amacıyla başlatılan Truva Linux Projesi'nin ilk ürünü "Helen" kod adlı "Truva Linux 1.0 Beta" sürümü duyuruldu.

Emerge: Bir StarLogo Videosu

FZ

Animasyon konusunda uzmanlaşan James Mortensen'in, StarLogo kullanarak hazırlamış olduğu Emerge videosu, çok basit kurallara göre hareket eden etmenlerin (agent), çok etmenli sistemde (mutliagent system) ne tür düzenlere yol açtıklarını gösteriyor.

Müziklerle de zenginleştirilmiş bu videoda her kuralın önce ismi ardından da yol açtığı örüntü (pattern) canlı bir şekilde görüntüleniyor. Karmaşık sistemlerin, toplumsal örüntülerin, vb. fenomenlerin modellenmesi ile uğraşanların ve "hacker" amblemi olarak seçilmiş "Game of Life"ın başka şeylerle bağlantısını görmek isteyen meraklı "hacker"ların ilgisini çekebilecek bir video.