Kılavuz: Türkçe imla denetleyicisi

0
m1a2
Haberi önce linux.org.tr`de okudum ve hemen kaynak sayfaya zıpladım. Kılavuz, Linux ortamında çalışan bir Türkçe imlâ denetleyicisi. İşte nicedir görmek istediğim türden bir proje :) Umarım sayıları artar. Haberi hiçbir test yapmadan yazıyorum (arka plânda download devam ediyor), çünkü Türkçe`nin kendine has problemleriyle uğraşmaya yönelik her teşebbüs kutsaldır ve (Sabancı üniversitesinde çalışan ?) proje geliştiricilerini de kutluyorum ;)
Yeri gelmişken bu kapsamda bir projeyi daha zikredeyim. Şu linkte `aspell` üzerinden Türkçe denetlemesi yapma yöntemini tercih etmiş olan bir başka `Türkçeleme çözümü` mevcut. (Projedeki en son aktiviteyi 2001`in 1nci ayı olarak gördüm. Şu an ne durumda onu bilemiyorum.)

P.S. Proje, imlâ denetlemesini de içeren `Computational Linguistics` alanında ülkemizin önde gelen bilimadamlarından Sn. Kemâl Oflazer`in supervisor`lığında yürütülüyor zannediyorum . (Yanlışım varsa ilgili kişiler düzeltsin ;) Hâl böyleyse bu çok güzel bir gelişme. Kemâl Bey`e 4-5 yıl önce -o zaman Bilkent`te idi sanıyorum- bu tür bir projeyi GPL olarak dağıtması konusunda bir istek mail`ı yazmış ve son derece nazik bir dille `intellectual property` gerekçeleriyle bunun mümkün olamayacağı cevabını almıştım. Hadi bakalım hayırlısı! Ben şimdi gidiim de programı deneyeyim. Acaba `spell check over TeX` yapabiliyor mu? Meraklandım...

Görüşler

0
cartman
Acaba ispell ya da aspell'e entegre edilebilir mi?

Çok manyak olurdu walla ya :)
0
m1a2
`kilavuz`un entegrasyonu anlamında bunun mümkün olduğunu sanmıyorum. (`ispell` için kesin olarak imkânsız olduğunu söyleyebilirim, `aspell` için de büyük bir olasılıkla öyle.) Mesele şu: ispell tarzı `her derde deva` imlâ denetleyiciler aslında `ingilizce-almanca vb. türü `dertlere deva`. (Burada teknik olarak falanca dil aileleri denilebilirdi fakat terimleri hatırlayamadım.) Türkçe gibi ek kullanımına dayalı `Çekoslovakyalılaştırılamayan` ;) diller -ki Türkçe başı çekiyor- imlâ denetimi açısından büyük sorun. `ispell` sadece kök kelimeleri içeren bir sözlük veritabanından yanlış hatırlamıyorsam `affix` denilen ek ve kural dosyalarıyla bütün türetilmiş sözcükleri de kapsayan bir sözcük uzayı üreterek işlem yapıyor. İngilizce gibi -regular ?- dillerde bunun algoritmalaştırılması kolay, Türkçe de ise `ne yapsak ta şunu CPU`nun kafasında kurallaştırsak` nevinden zorlu bir algoritmik problem var. Ben bu `ispell` mevzusunu Kemal hocaya sordum ve teknik olarak buna benzer bir açıklama yapmıştı. `aspell` getirdiği soyutlamalarla düzensiz dilleri de içerecek yönde atılmış ileri bir adım, mamaafih bu adım Türkçe`nın kıyısına zor ulaşıyor gibi görünmekte. `aspell` C++ ile yazılan ve mümkün her yerde soyutlama yapıldığını tahmin ettiğim bir `motor`a sahip. Türkçe imlâ`nın etkin denetimi için biraz da bu motora müdahale gerekiyo gibime gelmekte (aspell için Türkçe dat hazırlayan geliştirici arkadaş buralara takılsa da bizi aydınlatsa)... Neyse bu konuda çok afakî laf etmeyeyim, yeterince bilmiyorum zira. Yani dostum, bu imlâ denetimi `tırnağın varsa kaşı` türünde bir çetrefil problem. İşte bu yüzden `kaşıma` girişiminde bulunan bu arkadaşları takdir ettim.

Not. Programı hâlâ deneyemedim, denediğimde bi çift laf edecem...
0
dfisek
aspell'in türkçe eklentileri mevcut. gnu türkçe projesinin sayfasından indirilebiliyor diye hatırlıyorum. netekim öyleymiş.

http://gnu-tr.sourceforge.net/dosyalar/aspell-tr.tar.gz

kurulumu ile ilgili aynı sayfada sık sorulan sorular bölümünde bilgi var.
0
cartman
Sağolasın :)
0
anonim
Bir tesadüf eseri bu sayfaya bir şekilde geldim ve bu imla denetleyicileri tartışmasını gördüm. Benim açımdan daha önce geliştirdiğimiz imla denetleyicisi kodunu ve datasını Türkçe LINUX'a koymakta bir sorun yok - ancak ispell/aspell APIsina uymuyor olabilir. Eğer ilgilenmek isteyen arkadaşlar olursa benimle temasa geçsinler ben ham C kodunu verebilirim.

Kemal Oflazer
oflazer@sabanciuniv.edu
0
m1a2
Hocam saygılar sunarım. İlginizi esirgememişsiniz yine. Böyle bir konu üzerinde çalışmayı planlayan veya halen çalışan arkadaşlar için bundan daha güzel bir fırsat düşünemiyorum. Türkiyedeki akademik camianın açık yazılım platformuna daha aktif katılımını sağlamak açısından gösterdiğiniz bu yaklaşımın bir örnek teşkil etmesini diliyorum. Teşekkürler...
0
m1a2
Haber de unutmuşum. Sn. Kemal Oflazer`in çalışmaları hakkında bir fikir almak için (sadece en son) yayınlarını içeren bir link şu, homepage`i de bu. Yaaa, öyle işte, ülkemizde böyle değerler var. Enseyi karartmamak lâzım ;)
0
cartman
Aslında bu sistem KDE spelling sistemine katılabilir...KDEcilere bi önermek lazım :-)
Görüş belirtmek için giriş yapın...

İlgili Yazılar

ClusterKnoppix İle Kendi Süperbilgisayar Kümenizi Kolayca Kurun

FZ

Büyük bir okul ya da şirket ağınız var, ya da bir yerden ucuza düşük model bir sürü ikinci el bilgisayar buldunuz (40$'a Pentium 166 MMX, 32 MB ana hafıza falan) ve bunların atıl kalmasına gönlünüz el vermiyor. Sağda solda "clustering" diye de tabir edilen kümeleme diye bir kavram duyuyorsunuz ancak bir sürü bilgisayarı paralel olarak belli bir problem üzerinde çalıştırmanın uzmanlık derecesinde bilgi gerektirdiğini düşünüyorsunuz... ve... yanılıyorsunuz! Her derde deva ClusterKnoppix ile çok güçlü paralel bilgi işlem merkezi kurmanız işten bile değil ;-)

Hala tereddüt edenlerin iştahını kabartmak için şu ekran görüntülerine bakmalarını tavsiye ederim: 12 adet bilgisayarın merkezi kontrolü, openMosixview, 12 meşgul bilgisayarın gözetlenmesi, openMosixmigmon.

Editörün Notu: Bildiğim kadarı ile İzmir´li üyemiz decaf (aka realist) bu konu ile ilgileniyordu, kendisinden en kısa sürede konu ile ilgili lezzetli bir makale beklediğimizi belirtmeme gerek yok sanırım ;-)

Bir MPEG Çözücü Nasıl Çözülür ;-)

FZ

Meşhur çip seti ve anakart üreticisi VIA´nın EPIA-M anakartları üzerinde gömülü bir CLE266 MPEG çözücü (decoder) mevcut. Bu özellik söz konusu anakartı multimedya uygulamaları için ideal hale getiriyor. Ancak küçük bir problem var, VIA´nın ürettiği yegane sürücü kapalı kod olarak geliyor. Tabii bu durumda da devreye `hacking´ ve `reverse engineering´ ruhu giriyor! Tabii planlı programlı çalışmanın da önemi yadsınamaz ;-)

Detaylı bir Python - Ruby Kıyaslaması

FZ

Gerçek anlamda yüksek seviyeli dil olarak kabul edilebilecek, popülariterleri gittikçe artan ve Java programcıları tarafından dahi ciddi ciddi değerlendirilmeye başlanan Python ve Ruby dilleri ile ilgili detaylı ve güzel bir kıyaslama makalesi: Ruby, Python, "Power"

Rakun XML Uygulama Platformu 0.3.2 Çıktı

evolution

Web tabanlı kurumsal uygulamaları (ERP, MRP, CRM, v.b.) XML yapısında geliştirme altyapısını sunan Rakun Platformu 0.3.2 sürümüne ulaştı. Detaylı bilgi için buraya tıklayabilirsiniz.

Yeni ve Akıllı Bir Paket Yöneticisi: Smart Package Manager

FZ

smart: (programming) Said of a program that does the Right Thing in a wide variety of complicated circumstances.

Yukarıdaki alıntı Free Online Dictionary of Computing'den ve Smart Package Manager sistemini tavrını vurguluyor.

Smart Paket Yöneticisi projesi yazılım güncelleme ve kurulum konusuna akıllıca ve taşınabilir algoritmalarla yeni bir yaklaşım getirme iddiasında. Araç şu anda pek çok büyük GNU/Linux dağıtımı ile çalışıyor ve APT, APT-RPM, YUM, URPMI gibi yerel paket yöneticilerine kıyasla bazı avantajlar getiriyor. Smart, diğer dağıtımlardaki paket yöneticilerinden daha iyi bir yönetici olmak iddiasında