Kılavuz: Türkçe imla denetleyicisi

Haberi önce linux.org.tr`de okudum ve hemen kaynak sayfaya zıpladım. Kılavuz, Linux ortamında çalışan bir Türkçe imlâ denetleyicisi. İşte nicedir görmek istediğim türden bir proje :) Umarım sayıları artar. Haberi hiçbir test yapmadan yazıyorum (arka plânda download devam ediyor), çünkü Türkçe`nin kendine has problemleriyle uğraşmaya yönelik her teşebbüs kutsaldır ve (Sabancı üniversitesinde çalışan ?) proje geliştiricilerini de kutluyorum ;)

Yeri gelmişken bu kapsamda bir projeyi daha zikredeyim. Şu linkte `aspell` üzerinden Türkçe denetlemesi yapma yöntemini tercih etmiş olan bir başka `Türkçeleme çözümü` mevcut. (Projedeki en son aktiviteyi 2001`in 1nci ayı olarak gördüm. Şu an ne durumda onu bilemiyorum.)

P.S. Proje, imlâ denetlemesini de içeren `Computational Linguistics` alanında ülkemizin önde gelen bilimadamlarından Sn. Kemâl Oflazer`in supervisor`lığında yürütülüyor zannediyorum . (Yanlışım varsa ilgili kişiler düzeltsin ;) Hâl böyleyse bu çok güzel bir gelişme. Kemâl Bey`e 4-5 yıl önce -o zaman Bilkent`te idi sanıyorum- bu tür bir projeyi GPL olarak dağıtması konusunda bir istek mail`ı yazmış ve son derece nazik bir dille `intellectual property` gerekçeleriyle bunun mümkün olamayacağı cevabını almıştım. Hadi bakalım hayırlısı! Ben şimdi gidiim de programı deneyeyim. Acaba `spell check over TeX` yapabiliyor mu? Meraklandım...

Görüşler

cartman
yaklaşık 21 yıl önce

Acaba ispell ya da aspell'e entegre edilebilir mi?

Çok manyak olurdu walla ya :)

m1a2
yaklaşık 21 yıl önce

`kilavuz`un entegrasyonu anlamında bunun mümkün olduğunu sanmıyorum. (`ispell` için kesin olarak imkânsız olduğunu söyleyebilirim, `aspell` için de büyük bir olasılıkla öyle.) Mesele şu: ispell tarzı `her derde deva` imlâ denetleyiciler aslında `ingilizce-almanca vb. türü `dertlere deva`. (Burada teknik olarak falanca dil aileleri denilebilirdi fakat terimleri hatırlayamadım.) Türkçe gibi ek kullanımına dayalı `Çekoslovakyalılaştırılamayan` ;) diller -ki Türkçe başı çekiyor- imlâ denetimi açısından büyük sorun. `ispell` sadece kök kelimeleri içeren bir sözlük veritabanından yanlış hatırlamıyorsam `affix` denilen ek ve kural dosyalarıyla bütün türetilmiş sözcükleri de kapsayan bir sözcük uzayı üreterek işlem yapıyor. İngilizce gibi -regular ?- dillerde bunun algoritmalaştırılması kolay, Türkçe de ise `ne yapsak ta şunu CPU`nun kafasında kurallaştırsak` nevinden zorlu bir algoritmik problem var. Ben bu `ispell` mevzusunu Kemal hocaya sordum ve teknik olarak buna benzer bir açıklama yapmıştı. `aspell` getirdiği soyutlamalarla düzensiz dilleri de içerecek yönde atılmış ileri bir adım, mamaafih bu adım Türkçe`nın kıyısına zor ulaşıyor gibi görünmekte. `aspell` C++ ile yazılan ve mümkün her yerde soyutlama yapıldığını tahmin ettiğim bir `motor`a sahip. Türkçe imlâ`nın etkin denetimi için biraz da bu motora müdahale gerekiyo gibime gelmekte (aspell için Türkçe dat hazırlayan geliştirici arkadaş buralara takılsa da bizi aydınlatsa)... Neyse bu konuda çok afakî laf etmeyeyim, yeterince bilmiyorum zira. Yani dostum, bu imlâ denetimi `tırnağın varsa kaşı` türünde bir çetrefil problem. İşte bu yüzden `kaşıma` girişiminde bulunan bu arkadaşları takdir ettim.

Not. Programı hâlâ deneyemedim, denediğimde bi çift laf edecem...

dfisek
yaklaşık 21 yıl önce

aspell'in türkçe eklentileri mevcut. gnu türkçe projesinin sayfasından indirilebiliyor diye hatırlıyorum. netekim öyleymiş.

http://gnu-tr.sourceforge.net/dosyalar/aspell-tr.tar.gz

kurulumu ile ilgili aynı sayfada sık sorulan sorular bölümünde bilgi var.

cartman
yaklaşık 21 yıl önce

Sağolasın :)

anonim
yaklaşık 21 yıl önce

Bir tesadüf eseri bu sayfaya bir şekilde geldim ve bu imla denetleyicileri tartışmasını gördüm. Benim açımdan daha önce geliştirdiğimiz imla denetleyicisi kodunu ve datasını Türkçe LINUX'a koymakta bir sorun yok - ancak ispell/aspell APIsina uymuyor olabilir. Eğer ilgilenmek isteyen arkadaşlar olursa benimle temasa geçsinler ben ham C kodunu verebilirim.

Kemal Oflazer
oflazer@sabanciuniv.edu

m1a2
yaklaşık 21 yıl önce

Hocam saygılar sunarım. İlginizi esirgememişsiniz yine. Böyle bir konu üzerinde çalışmayı planlayan veya halen çalışan arkadaşlar için bundan daha güzel bir fırsat düşünemiyorum. Türkiyedeki akademik camianın açık yazılım platformuna daha aktif katılımını sağlamak açısından gösterdiğiniz bu yaklaşımın bir örnek teşkil etmesini diliyorum. Teşekkürler...

m1a2
yaklaşık 21 yıl önce

Haber de unutmuşum. Sn. Kemal Oflazer`in çalışmaları hakkında bir fikir almak için (sadece en son) yayınlarını içeren bir link şu, homepage`i de bu. Yaaa, öyle işte, ülkemizde böyle değerler var. Enseyi karartmamak lâzım ;)

cartman
yaklaşık 21 yıl önce

Aslında bu sistem KDE spelling sistemine katılabilir...KDEcilere bi önermek lazım :-)

Görüş belirtmek için giriş yapın...

İlgili Yazılar

Haftanın Sitesi: Cryptool - Kriptografinin Gizemleri

anonim
26 Şubat 2006, 1 dakika okuma süresi

Bu haftanın sitesi: www.cryptool.org.

Açık kaynaklı bir yazılım olan Cryptool'un asıl amacı konu ile ilgilenen hevesli öğrencilere şifrelemeyi ve şifreleme mantığını anlatmak.

Program ile ilgili daha ayrıntılı bilgiyi bu adreste, ekran görüntülerini ise burada bulabilirsiniz.

Yüz Yıl Sonraki Programlama Dilleri (ya da Perl vs. Lisp ve Lambda Calculus)

FZ
17 Nisan 2003, 1 dakika okuma süresi

Deneyimli LISP `hacker´ı Paul Graham bu kez yüzyıl sonra ne tür programlama dilleri kullanabileceğimiz üzerine tahrik edici bir makale yazmış. Nesneye yönelik programlamaya, Java´ya, C++ diline saydıran yazar arada Perl diline de değiniyor.

Hazır konu açılmışken ilginizi çekebileceğini düşündüğüm bir başka yazı ise Mark Jason Dominus´un Perl´in Lambda Calculus içerdiğine dair bir prezentasyonu. (Prezentasyonun diğer adı: 1+1´i hesaplamak için 163 satırlık bir program nasıl yazılır? ;-)

Lux Render: Özgür, Fiziksel Tabanlı Render Sistemi

Tarık
4 Ağustos 2009, 1 dakika okuma süresi

Windows ortamında üç boyutlu grafik işiyle iştigal edenlerin GNU/Linux dağıtımlarını tercih 'edememelerinin' birinci nedeni çoğu zaman, yüksek gerçekçilikte görsel çıktı sağlayabilen ve piyasayla yarışabilecek kalitede render sistemlerinin mevcut olmamasıdır.

Fakat durum artık eskisi gibi değil ve ortalık kızışacak gibi. Zira işte tam bu noktada Lux Render dediğimiz alet devreye giriyor ve Maxwell Render gibi paralı akranlarıyla boy ölçüşebilecek kalitede, ışığın fizikteki kurallarını benzetimleyerek çalışıyor ve gerçekten işe yarıyor gibi görünüyor. Hem de bedava. Hem de açık kaynak kodlu.

NSD: Alternatif bir Alan Adı Sunucusu

Soulblighter
4 Temmuz 2005, 1 dakika okuma süresi

Linux üzerinde, Bind çok kullanılan bir Alan Adı Sunucusu. Fakat güvenlik açıklarının çok fazla olması bazı kritik uygulamalarda tercih edilmemesine neden oluyor. Eğer siz de Bind'a alternatif bir Alan Adı Sunucusu arıyorsanız. NSD'ye bir gözatın derim.

Google Programlama Yarışması

FZ
8 Şubat 2002, 1 dakika okuma süresi

Efsanevi arama mekanizması Google, ilk programlama yarışmasını duyurdu.

ArsTechnica sitesinde yer alan habere göre eğer acilen 10.000$'a ihtiyacınız var ise yapmanız gereken hemen kolları sıvamak ve belli bir işlemden geçirilmiş ancak yine de ham formatta sunulmuş 900.000 web sayfalık veriyi işleyip anlamlı bir iş yapan program kodunu yazmak.