Kılavuz: Türkçe imla denetleyicisi

0
m1a2
Haberi önce linux.org.tr`de okudum ve hemen kaynak sayfaya zıpladım. Kılavuz, Linux ortamında çalışan bir Türkçe imlâ denetleyicisi. İşte nicedir görmek istediğim türden bir proje :) Umarım sayıları artar. Haberi hiçbir test yapmadan yazıyorum (arka plânda download devam ediyor), çünkü Türkçe`nin kendine has problemleriyle uğraşmaya yönelik her teşebbüs kutsaldır ve (Sabancı üniversitesinde çalışan ?) proje geliştiricilerini de kutluyorum ;)
Yeri gelmişken bu kapsamda bir projeyi daha zikredeyim. Şu linkte `aspell` üzerinden Türkçe denetlemesi yapma yöntemini tercih etmiş olan bir başka `Türkçeleme çözümü` mevcut. (Projedeki en son aktiviteyi 2001`in 1nci ayı olarak gördüm. Şu an ne durumda onu bilemiyorum.)

P.S. Proje, imlâ denetlemesini de içeren `Computational Linguistics` alanında ülkemizin önde gelen bilimadamlarından Sn. Kemâl Oflazer`in supervisor`lığında yürütülüyor zannediyorum . (Yanlışım varsa ilgili kişiler düzeltsin ;) Hâl böyleyse bu çok güzel bir gelişme. Kemâl Bey`e 4-5 yıl önce -o zaman Bilkent`te idi sanıyorum- bu tür bir projeyi GPL olarak dağıtması konusunda bir istek mail`ı yazmış ve son derece nazik bir dille `intellectual property` gerekçeleriyle bunun mümkün olamayacağı cevabını almıştım. Hadi bakalım hayırlısı! Ben şimdi gidiim de programı deneyeyim. Acaba `spell check over TeX` yapabiliyor mu? Meraklandım...

Görüşler

0
cartman
Acaba ispell ya da aspell'e entegre edilebilir mi?

Çok manyak olurdu walla ya :)
0
m1a2
`kilavuz`un entegrasyonu anlamında bunun mümkün olduğunu sanmıyorum. (`ispell` için kesin olarak imkânsız olduğunu söyleyebilirim, `aspell` için de büyük bir olasılıkla öyle.) Mesele şu: ispell tarzı `her derde deva` imlâ denetleyiciler aslında `ingilizce-almanca vb. türü `dertlere deva`. (Burada teknik olarak falanca dil aileleri denilebilirdi fakat terimleri hatırlayamadım.) Türkçe gibi ek kullanımına dayalı `Çekoslovakyalılaştırılamayan` ;) diller -ki Türkçe başı çekiyor- imlâ denetimi açısından büyük sorun. `ispell` sadece kök kelimeleri içeren bir sözlük veritabanından yanlış hatırlamıyorsam `affix` denilen ek ve kural dosyalarıyla bütün türetilmiş sözcükleri de kapsayan bir sözcük uzayı üreterek işlem yapıyor. İngilizce gibi -regular ?- dillerde bunun algoritmalaştırılması kolay, Türkçe de ise `ne yapsak ta şunu CPU`nun kafasında kurallaştırsak` nevinden zorlu bir algoritmik problem var. Ben bu `ispell` mevzusunu Kemal hocaya sordum ve teknik olarak buna benzer bir açıklama yapmıştı. `aspell` getirdiği soyutlamalarla düzensiz dilleri de içerecek yönde atılmış ileri bir adım, mamaafih bu adım Türkçe`nın kıyısına zor ulaşıyor gibi görünmekte. `aspell` C++ ile yazılan ve mümkün her yerde soyutlama yapıldığını tahmin ettiğim bir `motor`a sahip. Türkçe imlâ`nın etkin denetimi için biraz da bu motora müdahale gerekiyo gibime gelmekte (aspell için Türkçe dat hazırlayan geliştirici arkadaş buralara takılsa da bizi aydınlatsa)... Neyse bu konuda çok afakî laf etmeyeyim, yeterince bilmiyorum zira. Yani dostum, bu imlâ denetimi `tırnağın varsa kaşı` türünde bir çetrefil problem. İşte bu yüzden `kaşıma` girişiminde bulunan bu arkadaşları takdir ettim.

Not. Programı hâlâ deneyemedim, denediğimde bi çift laf edecem...
0
dfisek
aspell'in türkçe eklentileri mevcut. gnu türkçe projesinin sayfasından indirilebiliyor diye hatırlıyorum. netekim öyleymiş.

http://gnu-tr.sourceforge.net/dosyalar/aspell-tr.tar.gz

kurulumu ile ilgili aynı sayfada sık sorulan sorular bölümünde bilgi var.
0
cartman
Sağolasın :)
0
anonim
Bir tesadüf eseri bu sayfaya bir şekilde geldim ve bu imla denetleyicileri tartışmasını gördüm. Benim açımdan daha önce geliştirdiğimiz imla denetleyicisi kodunu ve datasını Türkçe LINUX'a koymakta bir sorun yok - ancak ispell/aspell APIsina uymuyor olabilir. Eğer ilgilenmek isteyen arkadaşlar olursa benimle temasa geçsinler ben ham C kodunu verebilirim.

Kemal Oflazer
oflazer@sabanciuniv.edu
0
m1a2
Hocam saygılar sunarım. İlginizi esirgememişsiniz yine. Böyle bir konu üzerinde çalışmayı planlayan veya halen çalışan arkadaşlar için bundan daha güzel bir fırsat düşünemiyorum. Türkiyedeki akademik camianın açık yazılım platformuna daha aktif katılımını sağlamak açısından gösterdiğiniz bu yaklaşımın bir örnek teşkil etmesini diliyorum. Teşekkürler...
0
m1a2
Haber de unutmuşum. Sn. Kemal Oflazer`in çalışmaları hakkında bir fikir almak için (sadece en son) yayınlarını içeren bir link şu, homepage`i de bu. Yaaa, öyle işte, ülkemizde böyle değerler var. Enseyi karartmamak lâzım ;)
0
cartman
Aslında bu sistem KDE spelling sistemine katılabilir...KDEcilere bi önermek lazım :-)
Görüş belirtmek için giriş yapın...

İlgili Yazılar

Open source muhasebe programı, Turquaz

huseyin

Turquaz, açık kaynak kodlu, modüler bir muhasebe yazılımı.
Piyasada bulunan programların network sorunları, kısıtlayıcı lisansları, kullanıcı istekleri doğrultusunda yeterli gelişim göstermemesi ve linux işletim sistemi üzerinde çalışmaması sebebiyle hazırlanmaktadır. Gelişimi turquaz ekibi tarafından sourceforge.net sitesinde yapılmakta. Faha fazla bilgi için web sitesini ziyaret edebilirsiniz. Programlama veya muhasebe konusunda deneyimli kişilerin testi ve önerileri ilerleme açısından çok önemli. Sizinde katkılarınızı bekliyoruz.

Açık Kodlu Özgür Bir Yazılım Projesi: FlightGear Uçuş Simülatörü

FZ

1995 yılında havacılık simülasyonları konusunda uzmanlaşmış Curtis Olson isimli bir mühedis Microsoft Flight Simulator´a bir eklenti (add-on) yapmaya çalışırken vaktinin büyük bir kısmını asıl iş yerine bu yazılımın dosya formatlarını, iç yapısını, işleyişini, vs. anlamak için enerji harcayarak geçirdiğini fark etti. Ve kendine şöyle dedi: Oturup kendi uçuş simülatörümü yazmaya başlasam, bunu açık kodlu ve GPL lisanslı olarak kamuoyuna sunsam ve sonra...

Olson´un bu çabası ABD´de çılgın bir mühendisin delidolu idealizmi olarak algılanmadı tahmin edebileceğiniz gibi. Proje başladıktan kısa bir süre NASA´daki uzay mekiği programının önemli mühendislerinden biri olan Jon Berndt de projeye destek vermeye başladı. Bu katılımı takiben, bir başka mühendis Tony Peden de projeye katılmakta tereddüt etmedi. Ve gerisi büyük hızla geldi.

FlightGear isimli bu özgür yazılım projesine destek veren deneyimli programcı ve mühendislerin yaş ortalaması 35´in üstünde. Hepsi de kendi alanlarındaki mühendislik ve fizik konularında usta isimler. Geliştirdikleri sistem uç noktadaki havacılık mühendisliği modellerini, grafik (OpenGL) ve ağ programlama tekniklerini kullanıyor. Herkesi sistemlerini incelemeye ve katkıda bulunmaya davet ediyorlar.

Palm için miniGL sürücüsü

redogre

http://www.dsbox.com/minigl.html adresinde Palm için OpenGL projesi ile ilgili bilgiler var. Digital Sandbox firmasının Source Forge sitesinin de desteğiyle yürüttüğü projede şu anda 0.4 versiyonuna gelinmiş durumda. Ama Sandbox kullanıcıları uyarıyor, program henüz çok stabil değil. Dsbox sitesinde çok "şirin" screen shot lar var... En azından Palm ekranında vektör grafikler şirin gözüküyor bence.

Rosetta Stone: Dil Öğrenme Aracı

SHiBuMi

Rosetta Stone, temel mantığı "Yeni bir dili öğrenmenin en iyi yöntemi nedir? Kendi anadilinizi öğrendiğiniz yöntem" olan, çok başarılı bir yabancı dil öğrenme aracı. Sitelerinde de belirttikleri üzere, ilk dilimizi yani anadilimizi, okula bile gitmeden öğreniyoruz. Bunu, gördüklerimizi, işittiklerimizi başka hiçbir dile dayandırmadan yapıyoruz. Aynı yöntemi, yeni bir dil öğrenmek için de rahatlıkla kullanabiliriz.

NSD: Alternatif bir Alan Adı Sunucusu

Soulblighter

Linux üzerinde, Bind çok kullanılan bir Alan Adı Sunucusu. Fakat güvenlik açıklarının çok fazla olması bazı kritik uygulamalarda tercih edilmemesine neden oluyor. Eğer siz de Bind'a alternatif bir Alan Adı Sunucusu arıyorsanız. NSD'ye bir gözatın derim.