Kılavuz: Türkçe imla denetleyicisi

0
m1a2
Haberi önce linux.org.tr`de okudum ve hemen kaynak sayfaya zıpladım. Kılavuz, Linux ortamında çalışan bir Türkçe imlâ denetleyicisi. İşte nicedir görmek istediğim türden bir proje :) Umarım sayıları artar. Haberi hiçbir test yapmadan yazıyorum (arka plânda download devam ediyor), çünkü Türkçe`nin kendine has problemleriyle uğraşmaya yönelik her teşebbüs kutsaldır ve (Sabancı üniversitesinde çalışan ?) proje geliştiricilerini de kutluyorum ;)
Yeri gelmişken bu kapsamda bir projeyi daha zikredeyim. Şu linkte `aspell` üzerinden Türkçe denetlemesi yapma yöntemini tercih etmiş olan bir başka `Türkçeleme çözümü` mevcut. (Projedeki en son aktiviteyi 2001`in 1nci ayı olarak gördüm. Şu an ne durumda onu bilemiyorum.)

P.S. Proje, imlâ denetlemesini de içeren `Computational Linguistics` alanında ülkemizin önde gelen bilimadamlarından Sn. Kemâl Oflazer`in supervisor`lığında yürütülüyor zannediyorum . (Yanlışım varsa ilgili kişiler düzeltsin ;) Hâl böyleyse bu çok güzel bir gelişme. Kemâl Bey`e 4-5 yıl önce -o zaman Bilkent`te idi sanıyorum- bu tür bir projeyi GPL olarak dağıtması konusunda bir istek mail`ı yazmış ve son derece nazik bir dille `intellectual property` gerekçeleriyle bunun mümkün olamayacağı cevabını almıştım. Hadi bakalım hayırlısı! Ben şimdi gidiim de programı deneyeyim. Acaba `spell check over TeX` yapabiliyor mu? Meraklandım...

Görüşler

0
cartman
Acaba ispell ya da aspell'e entegre edilebilir mi?

Çok manyak olurdu walla ya :)
0
m1a2
`kilavuz`un entegrasyonu anlamında bunun mümkün olduğunu sanmıyorum. (`ispell` için kesin olarak imkânsız olduğunu söyleyebilirim, `aspell` için de büyük bir olasılıkla öyle.) Mesele şu: ispell tarzı `her derde deva` imlâ denetleyiciler aslında `ingilizce-almanca vb. türü `dertlere deva`. (Burada teknik olarak falanca dil aileleri denilebilirdi fakat terimleri hatırlayamadım.) Türkçe gibi ek kullanımına dayalı `Çekoslovakyalılaştırılamayan` ;) diller -ki Türkçe başı çekiyor- imlâ denetimi açısından büyük sorun. `ispell` sadece kök kelimeleri içeren bir sözlük veritabanından yanlış hatırlamıyorsam `affix` denilen ek ve kural dosyalarıyla bütün türetilmiş sözcükleri de kapsayan bir sözcük uzayı üreterek işlem yapıyor. İngilizce gibi -regular ?- dillerde bunun algoritmalaştırılması kolay, Türkçe de ise `ne yapsak ta şunu CPU`nun kafasında kurallaştırsak` nevinden zorlu bir algoritmik problem var. Ben bu `ispell` mevzusunu Kemal hocaya sordum ve teknik olarak buna benzer bir açıklama yapmıştı. `aspell` getirdiği soyutlamalarla düzensiz dilleri de içerecek yönde atılmış ileri bir adım, mamaafih bu adım Türkçe`nın kıyısına zor ulaşıyor gibi görünmekte. `aspell` C++ ile yazılan ve mümkün her yerde soyutlama yapıldığını tahmin ettiğim bir `motor`a sahip. Türkçe imlâ`nın etkin denetimi için biraz da bu motora müdahale gerekiyo gibime gelmekte (aspell için Türkçe dat hazırlayan geliştirici arkadaş buralara takılsa da bizi aydınlatsa)... Neyse bu konuda çok afakî laf etmeyeyim, yeterince bilmiyorum zira. Yani dostum, bu imlâ denetimi `tırnağın varsa kaşı` türünde bir çetrefil problem. İşte bu yüzden `kaşıma` girişiminde bulunan bu arkadaşları takdir ettim.

Not. Programı hâlâ deneyemedim, denediğimde bi çift laf edecem...
0
dfisek
aspell'in türkçe eklentileri mevcut. gnu türkçe projesinin sayfasından indirilebiliyor diye hatırlıyorum. netekim öyleymiş.

http://gnu-tr.sourceforge.net/dosyalar/aspell-tr.tar.gz

kurulumu ile ilgili aynı sayfada sık sorulan sorular bölümünde bilgi var.
0
cartman
Sağolasın :)
0
anonim
Bir tesadüf eseri bu sayfaya bir şekilde geldim ve bu imla denetleyicileri tartışmasını gördüm. Benim açımdan daha önce geliştirdiğimiz imla denetleyicisi kodunu ve datasını Türkçe LINUX'a koymakta bir sorun yok - ancak ispell/aspell APIsina uymuyor olabilir. Eğer ilgilenmek isteyen arkadaşlar olursa benimle temasa geçsinler ben ham C kodunu verebilirim.

Kemal Oflazer
oflazer@sabanciuniv.edu
0
m1a2
Hocam saygılar sunarım. İlginizi esirgememişsiniz yine. Böyle bir konu üzerinde çalışmayı planlayan veya halen çalışan arkadaşlar için bundan daha güzel bir fırsat düşünemiyorum. Türkiyedeki akademik camianın açık yazılım platformuna daha aktif katılımını sağlamak açısından gösterdiğiniz bu yaklaşımın bir örnek teşkil etmesini diliyorum. Teşekkürler...
0
m1a2
Haber de unutmuşum. Sn. Kemal Oflazer`in çalışmaları hakkında bir fikir almak için (sadece en son) yayınlarını içeren bir link şu, homepage`i de bu. Yaaa, öyle işte, ülkemizde böyle değerler var. Enseyi karartmamak lâzım ;)
0
cartman
Aslında bu sistem KDE spelling sistemine katılabilir...KDEcilere bi önermek lazım :-)
Görüş belirtmek için giriş yapın...

İlgili Yazılar

OpenBSD 3.1 Çıktı!

Wookiert

Default kurulum yapıldığında bile en güvenli işletim sistemlerinden biri olan OpenBSD 3.1 sürümüyle planlanan tarihte hayranlarına kavuştu.

Kriptografi konusunda tam teşekküllü -ve yasal- bir sisteme sahip olarak gelmesi de OpenBSD'nin en çok tercih edilme sebeplerinden. İsteyenler hemen yansılardan birinden download'a başlayabilir.

Bu arada bootable cd yapmak için .iso dosyaları arayanlar biraz hayal kırıklığına uğrayacak, çünkü resmi cdleri daha çok satılması için bootable iso'ları online olarak konulmamış. Yine de dağıtımda gelen cdrom31.fs dosyasını floppy image olarak gösterip cd'nizi bootable yapmanız mümkün.

Contiki İşletim Sistemi ve Masaüstü Ortamı

FZ

1 Mhz saat frekansında çalışan 8 bitlik 6510 mikroişlemcisi ve 64 KB ana hafızası olan bir Commodore-64 üzerinde bir Multi-tasking kernel, temaları ile oynayabileceğim bir pencere yöneticisi, Internet'e RS-232/SLIP ya da Ethernet üzerinden bağlanmamı sağlayan bir TCP/IP stack'i, buna doğal ek olarak hazır bağlanmışken web sayfalarını görüntüleyebileceğim bir Internet tarayıcısı, bir web sunucu ve bir de uzaktan sistemlere erişim için bir Telnet istemcisi istesem herhalde bana gülersiniz ve "saçmalama olur mu öyle şey!" dersiniz değil mi? Hmm, ama belki de demezsiniz ;-)

Nokia: Python Kullanmak İçin Bir Sebep Daha

FZ

Cep telefonu üreticisi Nokia, S60 serisi cep telefonlarının artık Python ile programlanabileceğini duyurdu. Açık kodlu olarak geliştirilen bu proje ile cep telefonlarını programlamak çok daha kolay hale gelmiş durumda. Bir kıyaslama yapmak gerekirse Hello World in C++, Epoc style (for Symbian OS) koduna bakılabilir. Benzer işi yapan bir Python programı ise 4-5 satır uzunlukta. (C++ linki için Hakan Latifaoğlu'na teşekkürler.)

Miranda, ICQ´ların en güzeli...

butch

Uzun çabalar sonunda Sundance muradına erdi. Diskte onlarca mb yer kaplayan, %3 işlemci gücü yiyen ve arka planda ne işler çevirdiğini bilemediğimiz Mirabilis ICQ´nun alternatifini buldu. Bana da haberini yazmak düştü... Konumuz Miranda, ICQ´ların en güzeli.

Seaside Framework ile Internet Programlama

FZ

Bill Clementson, en son gerçekleştirilen Vancouver Lisp Kullanıcıları Toplantısında gerçekleştirilen bir sunumu video olarak kaydedip insanlık ile paylaşmaya karar vermiş.

Söz konusu video, Avi Bryant tarafından Smalltalk [1, 2] dili ile geliştirilmiş Seaside isimli bir Internet programlama "framework"ü ile ilgili ve Common Lisp ile geliştirilmiş sağlam bir Internet programlama "framework"ü olan UnCommon Web'e benzer şekilde "devam ediş" (continuation) tekniğinden faydalanıyor.