1. Bölüm
Bilişsel Bilimler ya da Yanıtlı Yanıtsız Sorular Demeti
İnsanlar simgesel mantığa göre mi düşünürler? Çocukların zihni nasıl gelişiyor? Benlik nedir? Zeka nedir?/ Hangi davranışlar zeki sayılabilir? Hangileri sayılamaz?
Hayvanlar akıllı mıdır? Bilgisayarlar düşünebilir mi?
Para biriminin insanın tutumbilimsel (ekonomik) algısına ne tür bir etkisi vardır? Türkçe'de miş'li geçmiş zamanın olması, diğer bir deyişle, geçmişteki olaylar için tanık x "başkasından
duymuş" ayrımı yapılması, Türkçe-konuşurların bilgilenme biçimlerini etkilemekte midir? Usta satranç oyuncularıyla yeni başlayanları ayıran özellikler nelerdir? İnsanlar ne gibi durumlarda zamanın hızlı ya da yavaş aktığını düşünme eğilimindedirler? Düşünce mi dili belirler, dil mi düşünceyi belirler? Düşüncenin bir dili var mıdır? Dünyanın bütün dillerini açıklayan bir kural demeti oluşturulabilir mi? Yaratıcılık nedir? Ne değildir? Sanatçıların yaratım süreçleri ne tür öğelerden
oluşmaktadır? Bilimciler buluşlarını nasıl yaparlar?
Zekayı geliştirmek olanaklı mıdır? İnsan yavrusu, nasıl oluyor da okuma-yazma öğrenebiliyor? İşitme engellilerin kullandıkları dil, ne tür özelliklere sahiptir? "Bir dilde ne kadar çok sözcük varsa, o dil o kadar gelişmiştir" görüşü doğru mudur? İnsanı doğa mı belirler çevre mi belirler yoksa
kendisi mi? Hastalıkların büyüden kaynaklandığını düşünen bir
toplum, bunların küçük canlılardan kaynaklandığını düşünen bir toplumdan daha mı ussaldır (rasyonel)? Yıldızlara bakarak yönünü bulan Pasifik Adası yerlileri, zeki midir? Gemiyi yöneten mi zekidir, kürekleri çeken mi, yön bulan mı?
Beynin hangi bölgeleri, hangi uzuvlardan sorumludur?
Zihin, beyinden bağımsız olarak incelenebilir mi? Karıncalar zeki davranışlar mı sergilemektedirler? Arılar, zeki midir?
Ancak Foundalis'in ahlaki yaklaşımını anlamakta güçlük çekmekteyim. Çünkü ahlak'ın bir insani olgu olduğunu kabul edersek, ahlaksızlığın yine insanlar tarafından yapılmasının söz konusu olduğunu, makinelerin ve yapay zekanın bununla temelde bir bağlantısının olmadığını görmemiz gerekir. Yani zeki sistemler aracılığıyla ahlaki değerleri hakir gören bir insan pekala başka yollarla da ahlaksızlığa yönelebilir.
Öte yandan yapay zekanın kötü amaçlar için kullanılmasının önüne bu şekilde geçilmesinin mümkün olmadığını düşünmekteyim. Herhangi bir icat, hem iyilik için hem de kötülük için pekala kullanılabilir ve bu çekinceden dolayı innovasyona arkamızı dönmemiz toptan bilim dükkanına kilidi vurup çıkıp gitmemiz anlamına gelir. En azından "dark side" ile dengeyi sağlamak için bile bu konular üzerinde çalışılması gerektiği kanısındayım.