18.06 Doğrusal Cebir

14. yılının 1. sayısı ile tekrar okurları ile buluşan Matematik Dünyası dergisi yine dolu dolu.

Bu sayının kapak konuları: Kaos, Kadın Matematikçiler ve Sayma

Detaylı içerik ise buradan öğrenilebilir.

Halkımızın giderek zenginleşmesi ile birlikte televizyondaki yarışmalar da değişmeye başladı. Eskiden mutfak robotu veya yüz bakım seti için saatlerce telefonda bekleyen ve sunucuya binbir dil döken halkımız, artık milyarlar kazanınca bile mutsuz olur oldu. Umuyoruz ki, halkımızı sosyal ve ekonomik anlamda bu medeniyet seviyesine yükseltmekten sorumlu herkes müstahakkını alsın.

Kısa sosyal çözümlemeden sonra gelelim işin matematik ile olan ilişkisine.

Bir bilgisayar oyununu analiz ederek 1 milyon dolar kazanmak pek sık rastlayabileceğiniz bir durum değildir ama kaderin garip bir cilvesi olarak artık böyle bir şansınız var. Fakat bu ödüle erişmeniz için konuyla ilgili tüm uzmanların yanılıyor olması ve çok zor olduğunu düşündükleri bir problemin aslında çok kolay çıkması gerekiyor. Bu yüzden yeni bir Corvette araba siparişi için acele etmeyin.

Söz konusu ödül şu anda Cambridge MA'da, iş adamı Landon T. Clay tarafından matematiksel bilginin geliştirilmesi ve yayılması için kurulan Clay Matematik Enstitüsü tarafından verilen milyon dolarlık yedi ödülden biri. Ödüle konu olan oyun, Microsoft Windows işletim sistemi ile gelen Mayın Tarlası oyunu. Bu oyundaki amacınız bir ızgara üzerinde gizlenmiş mayınları bilgisayarın size verdiği ipuçlarından faydalanarak bulmak. Oyunun ilişkili olduğu problem ise matematikte cevaplanmamış en önemli problemlerden biri olan 'P=NP?' sorusu.

Mayın Tarlası oyunu ile para ödüllü matematik problemi arasındaki bağlantı Birmingham Üniversitesi'nden Richard Kaye tarafından gösterildi ('Minesweeper is NP-complete', Mathematical Intelligencer cilt 22, sayı 4, 2000, sayfa 9-15). Heyecanlanmanıza gerek yok, oyunu kazanarak ödülü kazanamıyorsunuz. Milyon dolarlık ödülü hak etmeniz için Mayın Tarlasını devasa büyüklükte ızgaralar üzerinde oynarken başarılı olmanızı sağlayacak yöntemi bulmanız gerekiyor. Aslında böyle bir yöntemin olmadığını ispatlarsanız o zaman da size aynı ödülü veriyorlar.

Bugün ilk kez yeni çıkan TL banknotlarından birini gördüm. Boran'ın gösterdiği banknotun üzerinde Türk matematikçi Cahit Arf'ın bir resmi vardı. Acaba piyasaya yeni sürülen TL banknotları Türklerdeki matematik şevkini ve hevesini nasıl etkilemiştir diye merak ettim ve Google'a sorayım dedim. İlk iş olarak 'cahit arf' ne kadar aranmış bir bakayım dedim:

Euler Projesi bir grup meydan okuyucu problemi çözmek ve bu çözümlerinin puanlandırılması ile ilgili. Problemlerin ortak özelliği ise matematik ile programlamayı birleştirmeleri. Yani tek başına ya matematik ya da tek başına programlama bilmeniz pek yeterli değil. Başka bir deyişle programlama bilgisinin çözümlerde çok kolaylık sağladığı türden problemler.