euzkan
0 takip ediyor | 0 takip ediliyor
Bilgi alanları
İlgi alanları
22 Yıllık En Büyük E-Devlet Projesi Çöktü mü? ( 13)
aslı varsa bile ne olur ki? bu, diğer yolsuzlukların yanında devede kulak, hatta devede tüy kalır. milyarlarca dolar götürüldü bu ülkede, bankaların içi boşaltılarak. iş sadece ilgi alanımıza giriyor, yazılımla, kompüterle alakalı diye mi endişelere gark olacağız? :) çökeeer çökeeer daha çok proje çöker. türkiye projesi çökmek üzere, mernis ne ki?
Sonsuz Enerji?! ( 48)
evet sondaki bütün t'ler için değilse de pek çoğu okunmuyor fransızcada. özel isim olduğu için imlası da genelde bu şekilde. ben de bilmezden önce bu ne yahu böyle, bütün kaynaklar sistematik biçimde imla hatası yapıyor demiştim. :)
Pi Sayısını Hesaplamayın! ( 55)
ya keşke şu bilgisayar aristo zamanında filan bulunsaymış. adamın mantığı ne kadar yalınmış. adam şimdi yaşasa derdi ki; gözün görüp kulağın duyup elin tutabileceği her şey fizikseldir. işte bitti. :) zaten bitkileri ağaçlar, otlar ve çalılar diye üçe ayıran birinden daha ne bekleyebilirsin ki? :D neyse çok şey bilmek, bilgisizliği ve mutsuzluğu getiriyor. ben sığca düşünüp fiziksel denilen şeyi kabaca bildiğimizi kabul ediverdim. bilmiyorum ya da unutuyorum ki bu da bir tartışma konusu. fakat biliyoruz ki bilimde ilerlemenin olabilmesi için bazı kısıtlamalar kabullenmeler olmalı. her "atom"u kendi paradokslarıyla alırsak biz bu atomlardan sağlam bir "madde" üretemeyiz.
not: bu arada yazıdan aristo'yu küçümsediğimi filan çıkarmayın aman diyim. ben onun zamanında olsaydım büyük ihtimal kahvede oturmuş, zeus ile hera'nın maceralarını tartışıyor olurdum :))
not: bu arada yazıdan aristo'yu küçümsediğimi filan çıkarmayın aman diyim. ben onun zamanında olsaydım büyük ihtimal kahvede oturmuş, zeus ile hera'nın maceralarını tartışıyor olurdum :))
Pi Sayısını Hesaplamayın! ( 55)
kelimedeki harf sayısıyla hatırlatma yöntemi çok zor yahu! sayıları hatırlayayım derken her kelimeyi tek tek sayacak mıyız? ben türkçe için başka bir yöntem öneririm. bu yöntem hem daha iyi bir esneklik sağlıyor. kelimenin ilk harfi ve bazı ilk harf benzeşmeleri için de ikinci harfe göre sayıyı belirliyor. şöyle:
0: se,si,sö,sü ile başlayan bütün kelimeler.
1: be,bi,bö,bü ile başlayan bütün kelimeler.
2: i ile başlayan bütün kelimeler.
3: ü ile başlayan bütün kelimeler.
4: de,di,dö,dü ile başlayan bütün kelimeler.
5: ba,bı,bo,bu ile başlayan bütün kelimeler.
6: a ile başlayan bütün kelimeler.
7: y ile başlayan bütün kelimeler.
8: sa,sı,so,su ile başlayan bütün kelimeler.
9: da,dı,do,du ile başlayan bütün kelimeler.
ve ilk 20 hane için bir deneme:)
[14159265358979323846]
bir deniz beliriyor bomboş dalgalar ikliminde.
aklımda boğuluyor üzgün balıklar
sakinim, doğduğum yerin dağınık ülkesinde
içimde üşüyen sancı düşlerimi ayıklar
illa kafiye dediğim için hız: 40 hane/saat :))
0: se,si,sö,sü ile başlayan bütün kelimeler.
1: be,bi,bö,bü ile başlayan bütün kelimeler.
2: i ile başlayan bütün kelimeler.
3: ü ile başlayan bütün kelimeler.
4: de,di,dö,dü ile başlayan bütün kelimeler.
5: ba,bı,bo,bu ile başlayan bütün kelimeler.
6: a ile başlayan bütün kelimeler.
7: y ile başlayan bütün kelimeler.
8: sa,sı,so,su ile başlayan bütün kelimeler.
9: da,dı,do,du ile başlayan bütün kelimeler.
ve ilk 20 hane için bir deneme:)
[14159265358979323846]
bir deniz beliriyor bomboş dalgalar ikliminde.
aklımda boğuluyor üzgün balıklar
sakinim, doğduğum yerin dağınık ülkesinde
içimde üşüyen sancı düşlerimi ayıklar
illa kafiye dediğim için hız: 40 hane/saat :))
Pi Sayısını Hesaplamayın! ( 55)
henüz donanımı icat edilmemiş bir tekniği bile ikilik düzen üzerinde tasvir edebiliriz. ikilik düzen, mutlak bir anlatım değildir. yoruma göre anlamı değişir. misal "1010100111100111101010110010110" ifadesinin ikilik düzende girilen bir sayının karesini alan turing kodu olduğunu söylüyorum. ya da "110010010111100101101011" ifadesi "han duvarları" şiirinin henüz icat edilmemiş bir yöntemle sıkıştırılmış biçimidir.
neden ikilik düzen? çünkü elektronik'e uygun basit bir biçimleme.
bir de bir şeyi tasvir ettiğimizde ya da temsil ettiğimizde onun gerçekliğine zarar veriyoruz. ses için de görüntü için de durum böyle. sadece yazı için durum değişmez denilebilir. bu durumda fiziksel olan herşey temsil edilebilir. ve bu da elektronik bir makine olan bilgisayarda en işlevsel biçimde ikilik düzenle olabilir.
neden ikilik düzen? çünkü elektronik'e uygun basit bir biçimleme.
bir de bir şeyi tasvir ettiğimizde ya da temsil ettiğimizde onun gerçekliğine zarar veriyoruz. ses için de görüntü için de durum böyle. sadece yazı için durum değişmez denilebilir. bu durumda fiziksel olan herşey temsil edilebilir. ve bu da elektronik bir makine olan bilgisayarda en işlevsel biçimde ikilik düzenle olabilir.
MIT Sketching ( 8)
ben bunu bir hafta önce bir mail grubundan öğrenmiştim. videosunu izledim (http://rationale.csail.mit.edu/video/davis-v1a.WMV) gerçekten harika bişey. yer çekimi etkisini bile modelleyebiliyor. fiziği pratikte anlamak için ideal.
Pi Sayısını Hesaplamayın! ( 55)
matematiksel olarak aksini ispat etmedikçe hiç bir varsayımın karizmasını bozamazsınız. üzgünüm :) ben de bişeyler karaladım ama newman'ın dediği gibi ispat olmadığı için boşa gitti, sadece bişeyler yazmış oldum. sanırım matematik biraz seçkinci.
Pi Sayısını Hesaplamayın! ( 55)
sistemsizlikle kastettiğim formüle edilememe, asal sayılar gibi. verdiğiniz örnek aklımı çeldi doğrusu. evet irrasyonel olup da belli bir sistemi olan, bir örüntüye ya da kurala sahip olan diziler olabilir. "irrasyonel bütün sayılar kuralsızdır, herhangi bir örüntüye sahip değildir" şeklindeki önermemin yanlış olduğunu çok şık biçimde gösterdiniz. ama halâ pi'nin bir örüntüye sahip olup olmadığını bilmiyoruz, değil mi?
isterseniz önce irrasyonel sayıların tanımına bakalım: tr.wikipedia irrasyonel sayılar için "Kesir olarak ifade edilemeyen sayılardır." diyor.
bu noktada 22/7 sayısına bakalım:
3,1428571428571428571428571428571
sayıda tekrar eden bir örüntü var: 142857
bu sayı zaten iki sayının bölümü, 22 ve 7'nin.
sizin sayınız:
0.10110111011110111110111111011111110
1'lerin ne kadar baskın olduğu göz önünde. seriyi sonsuza uzatırsak serinin herhangi bir yerinden rakam çektiğimizde 1 gelme olasılığı da 1'e yakınsar. (olasılıkta yakınsama diye bir kavram vardı) sizin sayınız bir sisteme yani bir kurala sahip ve rakamların olasılıklarının da eşit olmadığını biliyoruz değil mi? (ne demekse'si bu) tıpkı 22/7 gibi.
bir sorum var size. 22/7'ye bakınız. seride 1'den sonra 4'ün gelmesi olasılığı 1 değil midir? sonsuz uzayda bakalım, deterministik bakalım, her neyse bu olasılık 1 değil midir? bu soruyu niye sorduğumu bilmiyorum. doğrusu uykusuzluktan yazmakta bile zorlanıyorum. fişler açıkta isteyen bağlantıyı kursun işte. :)
bir de; rasgeleliğin tanımını ilk yorumda verdim. en başta. şu kaynaktan alıntıladım:
http://sci-stud.ankara.edu.tr/~fn022724/rp.htm
isterseniz önce irrasyonel sayıların tanımına bakalım: tr.wikipedia irrasyonel sayılar için "Kesir olarak ifade edilemeyen sayılardır." diyor.
bu noktada 22/7 sayısına bakalım:
3,1428571428571428571428571428571
sayıda tekrar eden bir örüntü var: 142857
bu sayı zaten iki sayının bölümü, 22 ve 7'nin.
sizin sayınız:
0.10110111011110111110111111011111110
1'lerin ne kadar baskın olduğu göz önünde. seriyi sonsuza uzatırsak serinin herhangi bir yerinden rakam çektiğimizde 1 gelme olasılığı da 1'e yakınsar. (olasılıkta yakınsama diye bir kavram vardı) sizin sayınız bir sisteme yani bir kurala sahip ve rakamların olasılıklarının da eşit olmadığını biliyoruz değil mi? (ne demekse'si bu) tıpkı 22/7 gibi.
bir sorum var size. 22/7'ye bakınız. seride 1'den sonra 4'ün gelmesi olasılığı 1 değil midir? sonsuz uzayda bakalım, deterministik bakalım, her neyse bu olasılık 1 değil midir? bu soruyu niye sorduğumu bilmiyorum. doğrusu uykusuzluktan yazmakta bile zorlanıyorum. fişler açıkta isteyen bağlantıyı kursun işte. :)
bir de; rasgeleliğin tanımını ilk yorumda verdim. en başta. şu kaynaktan alıntıladım:
http://sci-stud.ankara.edu.tr/~fn022724/rp.htm
Pi Sayısını Hesaplamayın! ( 55)
buna ben de katılıyorum. bir ispat sunmadım. benimki deneysel bir çabaydı sadece. ama kafamdakini anlattığımı düşünüyorum. sayının aşkın ve irrasyonel olduğunu biliyorum evet. irrasyonel olması beni rasgele olduğunu düşünmeye sevketti. zira tersini düşünsek, yani pi'nin rasgele olmadığını, bu durumda bir sistemden söz ediyor olacaktık. yani bir desene sahip olduğunu düşünecektik. siz de benim bu düşüncemi değiştiremediniz.
"Ama oyle bir irrasyonel sayi yazabilirsiniz ki verilen belli bir sonlu diziyi icermedigini "tanimindan" (dolayisiyla "deterministik" olarak) soyleyebilirsiniz."
ifadenizi anlayamadım. açarsanız sevinirim.
ve bir de dediğiniz gibi olasılığın 1 olması olayı kesinlikle gerçekleşmeye zorlamaz. ama ben zaten bundan değil, olasılıkların eşit olmasının sistemsizliği, belirsizliği ifade ettiğinden bahsettim. kapsamını genişletirsek olasılığı kesinleştirebiliriz diye bir şey iddia ettim ki bunun matematiksel bir dayanağı var mı hiç bilmiyorum. şöyle somutlayayım: bir milyon kere zar atsak hiç düşeş gelmeyebilir mi? düşeşin gelmesi olasılığı yani 1/36 kaç atıştan sonra bize kesinliği garanti edebilir? eğer elimizde olasılıkları bu tür bir zorlamaya sokacak denli büyük bir dizi varsa tek gerekenin, dizinin kendini kısırlaştıracak bir döngüye girmemesidir diye düşünüyorum. yani dizi rasgeleyse tamamdır bence. pi'nin rasgele olmadığını kanıtlayın. iddiamı bir varsayıma dönüştürüyorum. yani top sizde. tersini kanıtlayın. :)
"Ama oyle bir irrasyonel sayi yazabilirsiniz ki verilen belli bir sonlu diziyi icermedigini "tanimindan" (dolayisiyla "deterministik" olarak) soyleyebilirsiniz."
ifadenizi anlayamadım. açarsanız sevinirim.
ve bir de dediğiniz gibi olasılığın 1 olması olayı kesinlikle gerçekleşmeye zorlamaz. ama ben zaten bundan değil, olasılıkların eşit olmasının sistemsizliği, belirsizliği ifade ettiğinden bahsettim. kapsamını genişletirsek olasılığı kesinleştirebiliriz diye bir şey iddia ettim ki bunun matematiksel bir dayanağı var mı hiç bilmiyorum. şöyle somutlayayım: bir milyon kere zar atsak hiç düşeş gelmeyebilir mi? düşeşin gelmesi olasılığı yani 1/36 kaç atıştan sonra bize kesinliği garanti edebilir? eğer elimizde olasılıkları bu tür bir zorlamaya sokacak denli büyük bir dizi varsa tek gerekenin, dizinin kendini kısırlaştıracak bir döngüye girmemesidir diye düşünüyorum. yani dizi rasgeleyse tamamdır bence. pi'nin rasgele olmadığını kanıtlayın. iddiamı bir varsayıma dönüştürüyorum. yani top sizde. tersini kanıtlayın. :)
Gizli Kek Hesapları ( 11)
zaten fazla mesai..bir de karesini alınca. ne ki bu diyordum. daha yeniyim buralarda da..espriyi neden sonra anladım..çilekli pasta tadı bıraktı damağımda. sağolunuz.
Sayısal Ortama Geçirdik Ama Sadece Dilekçe İle Başvuranlara Veriyoruz ( 11)
bu yoruma ancak şapka çıkarıyorum..aklıma başka söz gelmiyor.
Pi Sayısını Hesaplamayın! ( 55)
"Bir olay, eğer varolan koşullar çerçevesi içinde söz konusu sürecin özünden zorunlu olarak doğmuyorsa, yani başka türlü de gerçekleşmesi olanaklıysa ve oluşmasına hiç gerek yoksa rasgeledir."
ben bu tanımı olasılık kavramını kullanarak somutlamak istiyorum. bu yorumda yazdığım kelimeleri, onların harflerini düşünün. bir harften sonra bütün harflerin gelme olasılığı eşit midir? eğer eşit olsaydı, ortada bir sistem, bir dil olmazdı ve anlaşamazdık. olasılıkların bölünmesi sonucu bir sisteme sahibiz ve bu sistem sayesinde 'şey'leri ayırt edip anlaşabiliyoruz. türkçe için, sesli bir harften sonra tekrar bir sesli harfin gelmesi mi olasıdır, yoksa bir sessizin mi? ya da mesela k harfini alalım, evrensel kümemiz türkçe alfabesi olsun. ve sırayla k'nın yanına alfabedeki harfleri koyup olasılıklarını değerlendirelim. k'dan sonra a,e,ı,i,u,ü,o,ö gibi sesli harflere rastlamak pek muhtemeldir ve olasılıkları kendi içlerinde yakınlık gösterecektir. ama k'dan sonra sessiz bir harfin gelmesi daha az olasıdır. aslında buradan da başka bilgilere varırız. benzer olasılıklara sahip olan harfleri sesli harfler, kalın sesliler, ince sesliler gibi alt kümelere böleriz. ben aslında başta hiç bir şeyi bilmeden sadece olasıkları izleyerek bilmediğim bir dilin bilgisine ulaşabilirim.(bkz: gizli markov modeli)
şimdi nelere ulaştık:
-rasgelelikte herhangi bir durumdayken, sonraki durumda evrensel kümenin bütün elemanlarının gelme olasılığı eşittir.
-eğer bu olasılık eşit değilse bir sistemden söz edilebilir.
-o halde rasgele olmama bir düzenin, bir sistemin olduğu anlamına gelir.
-tam tersini, yani rasgeleliğin sistemsizlik, düzensizlik olduğunu söyleyebiliriz. (?)
şimdi bu bağlamda pi'ye tekrar dönelim. pi dediğimiz bir sayı ve ilgilendiğimiz kısmı üç virgülden sonra uzayıp giden ondalık dizi. bu dizi rakamlardan oluşuyor. o halde evrensel kümemiz: 0,1,2,3,4,5,6,7,8,9. eğer dizi rasgele ise bir rakamdan sonra diğer rakamların gelme olasılıkları eşit olmalı. pi'nin ilk 1,254,539 hanelik bir ondalık dizisi için bunu denetledim. dizi üzerinde 10 eleman için olasılıklar:
0: 0,100040732093622
1: 0,0997035564458339
2: 0,100111674487601
3: 0,100269501386565
4: 0,0999347170554283
5: 0,100339646674994
6: 0,0994755842584407
7: 0,0999984854994544
8: 0,0999379054776296
9: 0,100186602409331
şeklinde dağıldı. eşit mi? değil. ama pi'nin bir özelliğini daha dikkate almamız gerekiyor. pi sonsuz bir dizi. bense ilk bir milyon küsürlük basamağına baktım sadece. bu durumda diziyi sonsuza uzatırsak bu olasılıklar da eşitleşme eğilimine girmeli.
şimdi esas probleme bakalım. pi sayısı eğer rasgeleyse ve bunun sonucu olarak sistemsizse bu sistemsizliğin içinde bir 'düzen' aramak mantıkla çelişmez mi? bu soruyu bazılarımız evet diye yanıtlayacaktır. bense hayır diyorum. çünkü, düzenli olarak nitelediğimiz bir anahtar dizinin rakamlarının bir araya gelme olasılığını içine alacak kadar uzun bir rasgele rakamlar dizisi seçersek, dizi içinde bu anahtar dizi kesinkes bulunacaktır. sorun, x birim anahtar dizi için kaç birim rasgele dizi almak gerektiğidir. (kapsama problemi) elimdeki pi rakam dizisi içinde '123456' anahtarını bulamadım. çünkü bu dizinin meydana gelme olasılığı 10 üzeri 6 yani milyonda birdi. ve elimdeki pi dizisi bir milyonu ancak geçiyordu. ancak '12345' gibi beş haneli bütün permütasyonları denediğimde sadece biri(33394) hariç tümüne pi dizimde rasladım. beş haneli herhangi bir anahtar diziye raslama olasılığımızın 10 üzeri 5 yani yüz binde bir olduğunu biliyoruz. demek ki beş haneli herhangi bir anahtar diziyi bulmak için bu pi dizisi uygun. istisna teşkil eden 33394 sayısı bir asal olsaydı sulanmaya başlamış olan beynim belki bunu bir gizem olarak yorumlayabilirdi, ama ne yazık ki değil :)
bütün bu verilerin ışığında tekrar sorayım:
- rasgeleliğinden kuşku duymadığım (misal pi) yeteri kadar uzun bir dizi seçersem, bu dizi içinde herhangi bir anahtar rakam dizisine ulaşmam kesin değil midir?
sanırım anlatabildim. ve bence bu kesindir. ama bir problem daha var. ben burada ne aradığımı biliyorum(anahtar dizi) ve onun rasgele dizi (pi) içinde olup olmadığını denetliyorum. peki, "Orhan Pamuk'un son kitabının PDF hali, Nip/Tuck'ın henüz Türkiye'de gösterilmemiş bir sezonunun DVD biçiminde kayıtları ya da My Name Is Earl'ün henüz çekilmemiş bölümlerine" nasıl ulaşacağım? arama bilginin sonucunda gerçekleşiyor. bilmediğime nasıl ulaşırım? :?
bence herşey ama herşey, sonsuz bir dizinin içinde gizlidir ve bu dizide bir şeyin sadece olup olmadığına bakılabilir. diziden yeni bilgi almak için bilginin uzunluğuna göre yeteri kadar çok sayıda deneme yapmak gerekir. bilgi uzadıkça bu denemelerin sayısı da sonsuza yaklaşır gider. bilginin ne kadar uzunlukta olduğunu bilmiyorsak kapsama alanını yani o bilgiyi bize vermesi kesin olan rasgele dizi uzunluğunu nasıl belirleriz?
görüldüğü gibi pi'nin gizemi sonsuzluğunda ve rasgeleliğinde saklı. aslında pi'ye hayatın formülü desek de yanlış olmaz. bu, formülü olmayan bir formül, her şey onun içinde sembolik biçimde kesinlikle vardır. ama ondan tek bir "yeni" bilgi bile alamayız. sadece bildiğimizin olup olmadığına bakabiliriz ki bu da oldukça pahalıdır.
kısaca orada bir köy var uzakta, gitmek istiyoruz ama gidemeyiz. yahut "the truth is out there" diyor, iyi günler diliyorum. :)
ben bu tanımı olasılık kavramını kullanarak somutlamak istiyorum. bu yorumda yazdığım kelimeleri, onların harflerini düşünün. bir harften sonra bütün harflerin gelme olasılığı eşit midir? eğer eşit olsaydı, ortada bir sistem, bir dil olmazdı ve anlaşamazdık. olasılıkların bölünmesi sonucu bir sisteme sahibiz ve bu sistem sayesinde 'şey'leri ayırt edip anlaşabiliyoruz. türkçe için, sesli bir harften sonra tekrar bir sesli harfin gelmesi mi olasıdır, yoksa bir sessizin mi? ya da mesela k harfini alalım, evrensel kümemiz türkçe alfabesi olsun. ve sırayla k'nın yanına alfabedeki harfleri koyup olasılıklarını değerlendirelim. k'dan sonra a,e,ı,i,u,ü,o,ö gibi sesli harflere rastlamak pek muhtemeldir ve olasılıkları kendi içlerinde yakınlık gösterecektir. ama k'dan sonra sessiz bir harfin gelmesi daha az olasıdır. aslında buradan da başka bilgilere varırız. benzer olasılıklara sahip olan harfleri sesli harfler, kalın sesliler, ince sesliler gibi alt kümelere böleriz. ben aslında başta hiç bir şeyi bilmeden sadece olasıkları izleyerek bilmediğim bir dilin bilgisine ulaşabilirim.(bkz: gizli markov modeli)
şimdi nelere ulaştık:
-rasgelelikte herhangi bir durumdayken, sonraki durumda evrensel kümenin bütün elemanlarının gelme olasılığı eşittir.
-eğer bu olasılık eşit değilse bir sistemden söz edilebilir.
-o halde rasgele olmama bir düzenin, bir sistemin olduğu anlamına gelir.
-tam tersini, yani rasgeleliğin sistemsizlik, düzensizlik olduğunu söyleyebiliriz. (?)
şimdi bu bağlamda pi'ye tekrar dönelim. pi dediğimiz bir sayı ve ilgilendiğimiz kısmı üç virgülden sonra uzayıp giden ondalık dizi. bu dizi rakamlardan oluşuyor. o halde evrensel kümemiz: 0,1,2,3,4,5,6,7,8,9. eğer dizi rasgele ise bir rakamdan sonra diğer rakamların gelme olasılıkları eşit olmalı. pi'nin ilk 1,254,539 hanelik bir ondalık dizisi için bunu denetledim. dizi üzerinde 10 eleman için olasılıklar:
0: 0,100040732093622
1: 0,0997035564458339
2: 0,100111674487601
3: 0,100269501386565
4: 0,0999347170554283
5: 0,100339646674994
6: 0,0994755842584407
7: 0,0999984854994544
8: 0,0999379054776296
9: 0,100186602409331
şeklinde dağıldı. eşit mi? değil. ama pi'nin bir özelliğini daha dikkate almamız gerekiyor. pi sonsuz bir dizi. bense ilk bir milyon küsürlük basamağına baktım sadece. bu durumda diziyi sonsuza uzatırsak bu olasılıklar da eşitleşme eğilimine girmeli.
şimdi esas probleme bakalım. pi sayısı eğer rasgeleyse ve bunun sonucu olarak sistemsizse bu sistemsizliğin içinde bir 'düzen' aramak mantıkla çelişmez mi? bu soruyu bazılarımız evet diye yanıtlayacaktır. bense hayır diyorum. çünkü, düzenli olarak nitelediğimiz bir anahtar dizinin rakamlarının bir araya gelme olasılığını içine alacak kadar uzun bir rasgele rakamlar dizisi seçersek, dizi içinde bu anahtar dizi kesinkes bulunacaktır. sorun, x birim anahtar dizi için kaç birim rasgele dizi almak gerektiğidir. (kapsama problemi) elimdeki pi rakam dizisi içinde '123456' anahtarını bulamadım. çünkü bu dizinin meydana gelme olasılığı 10 üzeri 6 yani milyonda birdi. ve elimdeki pi dizisi bir milyonu ancak geçiyordu. ancak '12345' gibi beş haneli bütün permütasyonları denediğimde sadece biri(33394) hariç tümüne pi dizimde rasladım. beş haneli herhangi bir anahtar diziye raslama olasılığımızın 10 üzeri 5 yani yüz binde bir olduğunu biliyoruz. demek ki beş haneli herhangi bir anahtar diziyi bulmak için bu pi dizisi uygun. istisna teşkil eden 33394 sayısı bir asal olsaydı sulanmaya başlamış olan beynim belki bunu bir gizem olarak yorumlayabilirdi, ama ne yazık ki değil :)
bütün bu verilerin ışığında tekrar sorayım:
- rasgeleliğinden kuşku duymadığım (misal pi) yeteri kadar uzun bir dizi seçersem, bu dizi içinde herhangi bir anahtar rakam dizisine ulaşmam kesin değil midir?
sanırım anlatabildim. ve bence bu kesindir. ama bir problem daha var. ben burada ne aradığımı biliyorum(anahtar dizi) ve onun rasgele dizi (pi) içinde olup olmadığını denetliyorum. peki, "Orhan Pamuk'un son kitabının PDF hali, Nip/Tuck'ın henüz Türkiye'de gösterilmemiş bir sezonunun DVD biçiminde kayıtları ya da My Name Is Earl'ün henüz çekilmemiş bölümlerine" nasıl ulaşacağım? arama bilginin sonucunda gerçekleşiyor. bilmediğime nasıl ulaşırım? :?
bence herşey ama herşey, sonsuz bir dizinin içinde gizlidir ve bu dizide bir şeyin sadece olup olmadığına bakılabilir. diziden yeni bilgi almak için bilginin uzunluğuna göre yeteri kadar çok sayıda deneme yapmak gerekir. bilgi uzadıkça bu denemelerin sayısı da sonsuza yaklaşır gider. bilginin ne kadar uzunlukta olduğunu bilmiyorsak kapsama alanını yani o bilgiyi bize vermesi kesin olan rasgele dizi uzunluğunu nasıl belirleriz?
görüldüğü gibi pi'nin gizemi sonsuzluğunda ve rasgeleliğinde saklı. aslında pi'ye hayatın formülü desek de yanlış olmaz. bu, formülü olmayan bir formül, her şey onun içinde sembolik biçimde kesinlikle vardır. ama ondan tek bir "yeni" bilgi bile alamayız. sadece bildiğimizin olup olmadığına bakabiliriz ki bu da oldukça pahalıdır.
kısaca orada bir köy var uzakta, gitmek istiyoruz ama gidemeyiz. yahut "the truth is out there" diyor, iyi günler diliyorum. :)
Zemberek Nasıl Çalışır? 1. Bölüm: Sözlük ve Kök Ağacı ( 19)
aslında dil tıpkı beynimiz gibi çalışıyor. esnek, değişken ve en az çaba ilkesine göre. dili anlama çalışmalarımızın tümünde dilin bu doğal özelliğini atlıyoruz: sürekli genellemeler yapıyor ve kısıtlar altında çalışıyoruz. örneğin burada da, köklerin değişken, eklerin sabit olduğunu kabul ettik. gerçekte öyle mi? 'bilmiyom' kelimesi türkçe değil mi? ya da 'bilmioyrum'. ilki bir ağız özelliği, ikincisi ise yazışmalarımızda sıkça yaptığımız bir hata örneği. sorunu anlatabildim sanırım. birileri ne zaman deterministik olmayan, bütünüyle beyinle ve dille uyuşan bir dil modeli geliştirecek acaba? fz? yoksa bu konuda da mı çalışıyorlar? :)