Bir önceki yazıda Zyptonite ile başladığımız tanıtımlara devam ediyoruz. Bu yazıda iki mesajlaşma uygulamasından bahsedeceğiz. Yazı dizisinin önceki bölümleri için: #1, #2, #3.
Riot
Riot salt bir mesajlaşma uygulaması değil. Daha ziyade popüler Slack uygulaması gibi çok yönlü bir iletişim aracı. Konuşma odaları açabileceğiniz (konu ve üyeleri istediğiniz gibi belirleyebildiğiniz ve farklı güvenlik seçenekleri oluşturabileceğiniz şekilde), konuşma geçmişi üzerinde arama yapma, dosya paylaşımı (dosyalar saklanmakta yani sonradan aranıp ulaşılabilir), çeşitli amaçlarla bot kullanma (wikipedia, RSS, imgur vs.) gibi işlevlere sahip bir sistem. Üstelik tamamen açık kaynak. GitHub üzerinden uygulamanın koduna erişilebilir. Riot, yine açık kaynak olan ve açık kaynak girişimler arasında belki de en iyi belgelenmiş ekosistem olan Matrix alt yapısını kullanıyor. Matrix ekosistemini kısaca özetlersek, farklı iletişim sistemlerini tek bir çatı altında birbirine bağlamayı hedefleyen federatif (çok merkezli) bir yapı. Örneğin Matrix ağı sayesinde yalnız Riot kullanarak Slack, IRC veya Gitter uygulamalarını tercih edenlerle mesajlaşabilirsiniz. İletişim dışında GitHub veya Travis CI gibi kod geliştirme uygulamaları ile de uyumlu çalışıyor. Sesli ve görüntülü iletişim için Zyptonite’de olduğu gibi WebRTC üzerinden işlem yapılmakta. Böylece yüksek çözünürlükte ses ve görüntü aktarımı yapılabilmekte. Konuşma odalarında ve sesli/görüntülü iletişimde uçtan uca şifreleme mevcut. Odalarda Megolm şifrelemesi, birebir iletişimde ise Olm kullanılmakta. Oda üyelerinin cihaz değiştirmesi durumunda bu diğer üyelere bildirilmekte. İletişim verileri birbirinden farklı matrix sunucularında tutulmakta. Arzu ederseniz kendi sunucunuzu kurup tüm iletişim faaliyetlerinizi onun üzerinden gerçekleştirebilirsiniz. Böylelikle bütün iletişim geçmişinizi yalnızca size ait cihazlarda saklamanız da mümkün olur. Matrix yakın bir gelecekte çıkması beklenen IP tabanlı ilk linux telefonu olacak olan Librem 5’in de alt yapısını oluşturacak.
IOS ve Android mobil uygulaması var. MacOS, Windows ve Linux masaüstü için de uygulaması bulunmakta. Bunların dışında tarayıcı üzerinden de Riot kullanılabilir. Böylelikle her türlü işletim sistemi ve donanım üzerinde çalışabilmekte.
Epey zamandır kurcaladığımız bu uygulama, hem anında mesajlaşma hem de kurumsal veya grup çalışmaları için oldukça zengin ve işlevsel bir deneyim sunuyor. Açıkcası “güvenli” olduğu söylenip övülen ve her gün adını bir şekilde duyduğumuz uygulamalardan çok daha kaliteli. Üstelik bu seviyeye açık kaynak yoldan erişmiş olması da çok önemli ve değerli bir gösterge. Tavsiye ederiz.
e-Chat
Zamanımızın en popüler hadiselerinden biri olan blockchain (kayıt zinciri teknolojisi mi denir artık bir isim bulmak gerekiyor) teknolojisi kullanması beklenen mesajlaşma uygulamalarından biri e-Chat. Bu uygulama ile mesajlaşma (an itibari ile çalışır durumda) dışında ileriki zamanlarda para transferi, sanal cüzdan kullanımı ve sosyal medya içerik üretimi gibi işlevlerin olacağı belirtiliyor. Mesajlaşma uygulamalarının sanal cüzdan gibi özellikleri barındırması giderek olağan bir durum olmakta. Bu tür uygulamaların çoğunlukla Asya ülkelerinden çıkması da pek şaşırtıcı değil. Şurada kısaca belirttiğim nedenlerden ötürü. ICO olarak yatırıma açılan bu uygulamanın fişlerini (token) bitcoin veya etherium paraları ile alarak destek olabilirsiniz. ICO girişimleri arasında yüzde yüz çalışan (ve oldukça iyi çalışan) bir uygulama ile destek arayan az sayıda örnekten biri olduğunu da belirtelim. Uygulamanın arkasında ne yaptığını bilen, tecrübeli ve vizyon sahibi geliştiricilerin olduğu belli. Geliştiricilerin isimleri güvenlik gerekçesi ile gizli tutulmakta ama yöneticileri belli olan Hong Kong merkezli bir şirket e-Chat. Paylaştıkları belgelerde geliştiricilerin iletişim araçları konusunda deneyimli oldukları belirtiliyor (Telegram’da çalışmış kişilerden oluşuyor olabilir ama bu sadece bir tahmin) ki uygulamayı incelediğinizde tasarım zaten bunu gösteriyor. Pek çok işlevi yerine getiriyor ve hatta diğer anında mesajlaşma uygulamalarının çoğunda olmayan özelliklere (örneğin ses ve görüntülü aramaları kayıt yapabiliyorsunuz) bu haliyle bile sahip.
Geliştiricilerin planları arasında olan özgün işlevlerden biri internette içerik yönetimi ve biçimini kökten değiştirebilir. Uygulama, kullanıcıların içerik ürettiklerinde (uygulama içinden yapılacak canlı yayın, günlük veya haber kanalları sayesinde) başkalarının beğenisine bağlı olarak fiş (token) kazanmasını sağlayacak. Bunu biraz daha ileri götürerek, örneğin bir konuşma odasında yazdıklarınızın diğer kullanıcılar tarafından beğenilmesi durumunda bile fiş kazanabilmek mümkün olacak. Bu fişlerin diğer sanal paralara ve hatta itibari paralara (fiat money) çevrilme işlevi de olacak. Dolayısıyla internet üzerinden sosyalleşmeye ve paylaşımda bulunmaya yeni bir boyut getireceğini tahmin etmek zor değil.
İletişim sistemi eşdüzeyli (p2p) haberleşmeye ve bir dağıtık ağ sistemi olan Juan Benet’in eseri IPFS’ye (Gezegenler Arası Dosya Sistemi - InterPlanetary File System) dayanmakta. Cihazların birbirini bulması için Bittorent’teki DHT (Distrubeted Hash Table) yaklaşımı kullanılmakta ama yanlış anlaşılma olmasın iletişim Bittorrent ağı üzerinden gerçekleşmiyor. IPFS ise çevrimdışı mesajların iletilmesi ve dosya aktarımı gibi durumlarda devreye giriyor. Günlük iletişimin hemen hemen tüm gereklerini yerine getiren gelecek vadeden bir uygulama. Hatta aklına yatanlar için iyi bir yatırım fırsatı da olabilir.
Veya bunu kullanın hem "milli" hem "güvenli".