Bilgisayarınızı Nasıl Alırsınız? Kartondan mı yoksa Domino Taşlarından mı?

fazlamesai.net ahalisi ne düşünür bilmiyorum ama ben bilgisayarların iç organlarını fiziksel olarak ifade eden sistemlere bayılıyorum. Ve işte bugün de bu tip sistemlerin iki örneği ile karşınızdayız.

"Bunlar biligsayar değil, Turing complete değiller" gibi itirazlar gelmeden hemen cevaplayayım, bu iki sistem de aslında sadece ikilik sistemde çalışan hesap makinaları. Ancak sistemlerin nasıl inşa edildiğine bakacak olursanız göreceksiniz ki her iki sistem de bilgisayarların temel elemanı olan mantık kapıları ile hayata geçirilmiş. Bu kapıları farklı şekillerde düzenleyerek bir hesap makinesinden daha öteye geçmeniz her zaman mümkün.

Birinci örneğimiz kartondan hesap makinesi. Tamamen kartondan yapılmış olan bu sistem, girdi çıktı için de bilye kullanıyor. Kartonun bir ucundan toplanacak sayıları ikilik bilyeler olarak veriyorsunuz ve işin geri kalanını yerçekimi sizin için hallediyor.

İkinci örneğimiz yine yerçekimine dayanan bir sistem ama karton sistemin aksine dikey değil yatay bir sistem. Matematik ve Stand-up dünyasının en ünlü ismi (zira o dünyada tek kendisi yaşıyor) Matt Parker tarafından inşa edilen domino bilgisayarı iki 3 bit'lik sayıyı toplayıp 4 bit'lik bir sonuç üretebiliyor. Tabi sistemin yeniden kullanılabilirlik konusunda biraz sıkıntı yaşadığını tahmin edebilirsiniz.

Domino bilgisayarın bir özelliği üzerine biraz daha eğilmek istiyorum. Matt Parker ve ekibi 3 bit hesaplamayı başardıktan sonra 4 bit'lik iki sayıyı alıp 5 bit çıktı üretecek bir sistem kurdular, lakin sistem kurulup çalıştırıldıktan sonra sonucu yanlış hesapladığı görüldü. Sebep? Zamanlama hatası. Günlük hayatta bilgisayarları kullanırken herşeyin birbiriyle gayet senkronize çalışmasına alışık olduğumuz için tabi ki farkına varmıyoruz ancak eğer bir entegre sistem içinde sinyalleri elektrik, bilyeler veya domino taşları kullanarak iletmek istediğinizde sinyalin doğru zamanda doğru yerde olacağından emin olmanız gerekiyor. Zira bir sinyalin onunla ilişkili bir başka sinyalden önce veya sonra geçmesi hesaplamanızın sonucunda ciddi hatalara yol açabiliyor. İşte bu yüzden bazen bu tip sistemleri tasarlarken en kısa yoldan gitmektense sinyali biraz geciktirecek uzatmalı bir yol tercih edilebiliyor.

Bu yazıya da burada son verirken bu tasarım fikirlerinden çıkarılacak dersleri size bırakıyorum.

Kapak görseli için buraya.